Paragraaf 4.1 – transportsystemen
transport over kleine afstanden door diffusie transport over grote afstanden:
anorganische (opwaartse) sapstroom door houtvaten (mineralen opgelost in
water)
organische sapstroom door bastvaten (assimilatieproducten opgelost in water)
Het transport in een plant dankzij:
1. Worteldruk = ontstaat door actief transport door endodermiscellen en
osmotische werking van mineralen in de houtvaten.
2. Capillaire werking = water wordt omhoog getrokken
3. Verdamping = door verdamping van water wordt water aangezogen uit de
houtvaten (via de nerven)
Transport door de bastvaten
bastvaten vervoeren water en assimilatieproducten vanuit de bladeren naar alle
delen van de plant.
In de vaatbundels in stengels liggen bastvaten aan de buitenkant, in de nerven
in bladeren aan de onderkant.
Circulatiesystemen bij dieren:
geleedpotigen (sprinkhaan); gewervelde (regenworm);
open circulatiesysteem
gesloten
buisvormig hart circulatiesysteem
bloedsomloop
In een gesloten systeem kan het transport van stoffen effectiever en over grotere
afstanden plaatsvinden dan bij een open circulatiesysteem.
Bloedsomloop
enkelvoudige bloedsomloop = bloed stroomt per omloop één keer door het hart,
(vissen)
dubbele bloedsomloop = bloed stroomt per omloop twee keer door het hart. (mensen)
o Functie: samen zorgen ze ervoor dat je overal in je lichaam zuurstof en
voedingsstoffen krijgt om vervolgens koolstofdioxide (CO2) en afvalstoffen weer
netjes af te voeren.
typen circulatiesystemen:
1. Transport door diffusie (zonder circulatiesysteem)
eencelligen of dieren met maar enkele cellen.
2. Open bloedsomloop
wel hart, bloed vrij door lichaamsvloeistof, geen (bloed)vaten.
3. Enkelvoudige gesloten bloedsomloop
onderscheid tussen lichaamsvloeistof en bloedplasma (in vaten) 1x door het
hart.
4. Dubbele bloedsomloop
onderscheid tussen lichaamsvloeistof en bloedplasma (in vaten) 2x door het
hart.
, opname van water en
zouten (schematisch)
paragraaf 4.2 – het hart
Functies en kenmerken
Aorta = vangt het zuurstofrijke bloed op dat de linker kamer van het hart uitpompt
Longslagader = vervoert zuurstofarm bloed van het hart naar je longen
Longader = vervoert zuurstofrijk bloed vanuit je longen naar je hart
Kransslagader = voorzien het hartspierweefsel van zuurstof en voedingsstoffen
Kransader = voert Koolstofdioxide en andere afval stoffen af.
Halvemaanvormige kleppen = verhinderen het terugstromen van bloed van
longslagaders en aorta naar de kamers op het moment dat de bloeddruk in de
longslagader en de aorta hoger is dan de bloeddruk in de kamers
Hartkleppen= voorkomen dat het bloed terug stroomt van de kamer naar de boezem
Harttussenwand = scheidt de linker- en rechterharthelft
Rechterboezem = ontvangt zuurstofarm bloed uit de onderste en bovenste holle ader
en voert dit door naar de rechterkamer (weinig gespierde wand)
Rechterkamer = pompt zuurstofarm bloed in de longslagader (s) (gespierde wand)
Linkerboezem= ontvangt zuurstofrijk bloed in de longaders en voert dit door naar de
linkerkamer (weinig gespierde wand)
Linkerkamer = pompt zuurstofrijk bloed in de aorta (zeer gespierde wand)
Systole (samentrekking) van de boezems:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Aniek112616. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.