Samenvatting
Staatsrecht 1 mini samenvatting
- Vak
- Staatsrecht 1
- Instelling
- Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Dit is een mini samenvatting van het vak Staatsrecht 1. Deze samenvatting bevat de belangrijkste onderwerpen van de stof.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Mini samenvatting StaatsrechtEen staat is een organisatie die met voorrang boven andere organisaties effectief gezag
uitoefent over een gemeenschap van mensen op een bepaald grondgebied.
Erkenning door andere staten is geen formeel vereiste, maar wel een belangrijke
aanwijzing dat er effectief gezag wordt uitgeoefend.
Alle landen hebben een constitutie, maar niet alle landen hebben een Grondwet, bijv.
Engeland.
Middeleeuwen: enkel vorstendommen, geen staat, de burger had geen politieke rechten.
Machtsverdeling
- Wetgevende macht
- Uitvoerende macht
- Rechtsprekende macht
Montesquieu, Trias Politica, stelsel van Checks and balances.
Vereisten democratie:
- Verkiezingen
o Vrije en geheime verkiezingen
o Actief en passief kiesrecht
- Machtswisseling
o Termijn verkozenen
o Niet altijd dezelfde personen
- Parlement centrale rol
o Beslissende stem wetgeving
Kenmerken democratische rechtsstaat (waarborgen vrijheid van burgers):
- Legaliteitsbeginsel
- Machtenscheiding
- Grondrechten
- Onafhankelijke rechter
Achterliggende principe: geen macht zonder controle
Ambtelijke ondergeschiktheid
Ambtenaren zijn verantwoording schuldig aan de bestuurders boven hen. De bestuurders zijn
zelf weer verantwoordelijk voor de instructies die zij dan wel of niet aan hun ondergeschikte
ambtenaren hebben gegeven. Slechte taakvervulling kan leiden tot disciplinaire maatregelen
(schorsing of ontslag).
Ministers en staatssecretarissen zijn geen gewone ambtenaren en dus niet onderworpen
aan deze disciplinaire maatregelen.
Bestuurlijk toezicht
Een bestuursorgaan wordt ook gecontroleerd door een hoger bestuursorgaan. Dit kan op
twee manieren: preventief toezicht en repressief toezicht. Preventief toezicht houdt in dat
een lager bestuursorgaan goedkeuring moet vragen aan een hoger orgaan voorafgaand aan
, het besluit. Bij repressief toezicht kan een hoger orgaan de beslissing van een lager orgaan
achteraf ongedaan maken (vernietigen).
Rechtsstaat: een staat waarvan de organisatie erop gericht is dat burgers worden beschermd
tegen machtsmisbruik door de overheid zelf.
- De staat moet grondrechten respecteren
- Het optreden van bestuur dat voor de burger bezwarend is moet zijn grondslag
vinden in een algemene regel die de bevoegdheid omschrijft, legaliteitsbeginsel.
- Regels waarin de bevoegdheden van staatsorganen staan beschreven moeten zijn
vastgesteld door een ander staatsorgaan.
- Geschillen tussen burger en staat moeten worden beslist door een onafhankelijke en
onpartijdige rechter.
Democratische rechtsstaat: gekozen bestuur en constitutionele rechten om je tegen de
macht van het bestuur te beschermen.
Vormen van inspraak:
- Raadgevend referendum: burger mag advies geven over bepaalde beslissing
- Burgerinitiatief: het recht om een voorstel in te dienen om een onderwerp op de
agenda van de TK te krijgen.
- Volksinitiatief: recht van burgers om over een door hen geformuleerd voorstel direct
een bindend referendum onder de bevolking te houden (niet in NL).
Unie van Utrecht (1579): eerste Grondwet, verdrag tussen gewesten als bondgenootschap
tegen de Spanjaarden.
Staatsregeling van het Bataafse Volk: voor het eerst volkssoevereiniteit i.p.v.
godssoevereiniteit.
1815: Grondwet voor het Koninkrijk der Nederlanden als gevolg van Congres van Wenen.
Belangrijkste herzieningen:
- 1840: strafrechtelijke ministeriële verantwoordelijkheid
- 1848: politieke ministeriële verantwoordelijkheid
- 1887/1917/1922: op naar algemeen kiesrecht
- 1983: aanpassen aan geldende staatsrechtelijke opvattingen
Delegatieterminologie:
Woord wet in GW: formele wet
Delegatie naar lagere wetgever (meestal regering) mogelijk van orgaan dat krachtens
attributie bevoegdheid heeft gekregen als GW vermeldt:
o ‘Bij of krachtens de wet’
o ‘Regelen’ of ‘regels’
o ‘Uit kracht van een wet’ (enkel 104 Gw)
Staat er ‘bij wet’ of ‘de wet bepaalt’ dan is delegatie niet mogelijk
Staat er ‘bij of krachtens algemene maatregel van bestuur’, dan mag het orgaan dat
gedelegeerd heeft gekregen (regering) sub delegeren aan minister of gemeenteraad.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lynnpohlmann. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,89. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 72042 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen