Het onderscheidt tussen variabele en variant is belangrijk TENTAMEN
Variabele: algemeen of abstract kenmerk dat je bestudeert. Dit kan lexicaal zijn
(woorden en hun betekenis), syntactisch (combinatie van woorden tot zinnen),
morfologisch (woordvorming, bv. Verkleinwoorden) en fonologisch (klanken, bv. R
klank). Dit duidt je aan tussen ronde haakjes, bijvoorbeeld (r), (jas).
Er wordt hier veel aan statistiek gedaan afhankelijke variabele, dit is bijvoorbeeld
de (r), hierboven.
Invloed van factoren op deze variabele. Deze kunnen zowel intern (linguistisch
de uitspraak van de r is afhankelijk van waar in de lettergreep het woord zich
bevindt) als extern (sociaal (jong of oud, man of vrouw, hoog of laag opgeleid),
stilistisch (in welke situatie zijn we, zitten we in de kroeg met een goede vriend, of zit
je bij de studieadviseur om een gunst te vragen), geografisch, attitudes (positief of
negatief tegenover) zijn. Dit wordt in de statistiek de onafhankelijke variabele
genoemd.
IPA: internationale standaard om spraakklanken te noteren. Systeem om alle
klanken die voorkomen te transcriberen. Bekijk de bijspijkermap. Brede en enge
transcriptie. Brede transcriptie wordt niet onderscheidt gemaakt tussen veel details,
in narrow alle subtiele details hoe klank wordt weergegeven. Hier brede transcripties
gebruiken. IPA staan tussen vierkante haken [].
Variabelen worden aangegeven met () en varianten met [], denk aan [r] en [R].
Regional dialectologie regionaal
Studie naar talen veranderen. Diachrone variatie: taalverandering. In Europa grote
dialectenatlassen over woordenschat, grammatica en.
Sociaal dialectologie/linguistiek
Dit bouwt aan de ene kant verder op regionaal, omdat variatie niet vrij is. Hiervoor
werd dat wel gedacht. Maar variatie is niet vrij maar systematisch. In eerder wordt al
, gekeken naar linguistische factor, het ruimtelijke wordt hier echter veranderd door
naar sociaal te kijken.
Anderzijdts ook een reactie tegen dialectologie. Vaak geschreven vragenlijsten om
spraak te bestuderen. Dat is raar dmv een vragenlijst achter te komen hoe woorden
uitgesproken worden. Dit is niet de meest geschikte manier van meten. Als naïve
taalgebruiker weten we vaak ook niet hoe we het zeggen.
Op dit moment ontstaat sociolinguistiek in China. Discussie tussen sociolinguisten en
dialectologen. We zien dat er tegenwoordig weer een verzoening is tussen beiden
vakgebieden. Duidelijkst in huidige werk: fonologische atlas van Noord Amerikaanse
dialogen. Geografische variatie is nu helemaal in.
Tijdschrift taal en tongval. Tijdschrift voor dialectologie is nu veranderd in tijdschrift
van taalvariatie. Laat verzoening zien. Belangrijke bron over geografische en sociale
variatie.
Regionale variatie:
Hoorcollege 3
Hoofdstuk 3 – Stilistische variatie
Theorieen over stijl (4)
- Monotoring theorie – Bill Labov
- Audience design – Allan Bell
- Speech accommodation – Howard Giles
- Speaker design
Monitoring
Theorie stelt dat stijl afhankelijk is van de aandacht die je hebt voor je taalgebruik;
de mate waarin je je taalgebruik monitort en bijstuurt. Hoe formeler de stijl hoe
meer aandacht voor je taalgebruik, hoe beter je op spraak gaat letten. Hoe
informeler hoe losser je spreekt, bijvoorbeeld in de kroeg. Labov ziet wanneer hij het
model ontwikkelt stijl als een unidimensionaal iets, iets wat loopt van informeel naar
formeel.
Hij heeft een sociolinguistisch interview ontworpen om het stijlspectrum bij de
spreker te ontlokken. Dit is een belangrijk sociolinguistisch theoretisch aspect! Moet
je kennen voor je tentamen. Het maakt onderscheidt tussen 3 soorten variabelen:
stereotype, marker en indicator.
- Stereotypen zijn sociaal gemarkeerde vormen.
- Markers zijn variabelen waarvan sprekers zich bewust zijn en die sociale en
stilistische verschillen vertonen.
- Indicatoren zijn onbewust maar vertonen sociale verschillen maar geen
stilistische verschillen. Stel een zachte g is gemarkeerd voor de randstad
maar niet voor mensen uit Limburg, daarom in Nederland moeilijk aspect.
Labellen van verschillen die eerder gradueel zijn, dat is lastig.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Natasja1989. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.