Samenvatting van de toetsstof, PowerPoints, Hoorcolleges en Literatuur.
Leeruitkomsten:
Per orgaansysteem beschrijven welke veranderingen optreden bij normale veroudering.
De pathofysiologie verklaren van anemie en trombose.
De pathofysiologie verklaren van dementie en delier.
Symptomen en behan...
Mk HC1; Veroudering wk 16
Leerdoelen:
• Per orgaansysteem beschrijven welke veranderingen optreden bij normale veroudering.
• Met eigen woorden vertellen hoe smaakbeleving tot stand komt en hoe dit zich ontwikkelt gedurende
de levensloop en verandert bij ouderen.
• Aan de hand van de werking van nieren en lever de farmacokinetiek en polyfarmacie bij ouderen
uitleggen.
• Een beschrijving geven van de somatische processen en regelgeving in de palliatieve en terminale
levensfase.
• Letsel na valincidenten relateren aan osteoporose en reuma.
Programma
• Introductie
• 50 tinten oud (overzicht)
• Epidemiologie (hoe vaak, wat is de trend)
• De oudere patiënt + kenmerken (wat zie je)
• Verouderingsmodellen (hoe komt het)
• Onderzoek (wat doe je aan diagnostiek)
• Gevolgen (wat kun je nog verwachten)
• Behandeling (wat zijn je doelen)
• De laatste levensfase
• Sterven en passende zorg
Inleiding
• Ouder worden is niet hetzelfde als veroudering
• Kinderen willen graag ouder worden
• Volwassenen willen graag jonger blijven
• Waar ligt het omslagpunt ?
“Introductie “Veroudering” - de ouderdom komt met gebreken…
• Gerontologie (bestudeert het ouder worden)
o biologische gerontologie
o biomedische gerontologie Geron = oudere
o sociale gerontologie
o psychogerontologie
• Geriatrie (medisch specialisme) (iatros = arts)
o (Psycho-)geriatrische patiënt
• Wie zijn ouderen?
o Senioren (58-82 jaar)
o Bejaarden (83 jaar en ouder
• KENNEN: Begrippen moet je kennen: gerontologie en geriatrie en wie zijn ouderen?
Introductie klinische geriatrie
• Op de voorgrond:
• Bij geriatrie: lichamelijke problematiek
• Bij psychogeriatrie: psychische problematiek
• Geriatrie:
o Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie (NVKG)
o Centrum voor Ouderengeneeskunde (UCO) / Geriatrie
• Healthy ageing; de beweging van gezond ouder worden
o UMCG; Hanze; Centre of expertise
Introductie Veroudering
• Verouderingsproces
o Lichamelijke veranderingen
o Psychische veranderingen
o Sociale veranderingen
• 3 fysiologische levensfasen
o Conceptie – 20 jaar: groei en ontwikkeling
o 20-29 jaar: geen verandering
o >30 jaar: afname kwaliteit van het organisme
• Gezondheidsproblemen en veroudering
o geven klachten minder goed aan, minder diagnostiek
o Herstel vaak trager
o Verhoogde kans op complicaties
o Normale verschijnselen van veroudering en herkennen van symptomen
o Kwaliteit van leven staat voorop
• Het hoeft geen nadeel te zijn om ouder te worden: oudere denk misschien wel overwogen ergens over
na & heeft meer ervaring dan een jongere…
• Dubbele vergrijzing:
o Meer ouderen
o Ouderen worden ouder
• Veel verklaringen voor:
o Beter gezondheid in het algemeen;
o Beter gezondheidssysteem + toegankelijkheid
o Betere diagnostiek en betere behandelingsmogelijkheden
o Goede algemene hygiëne
• Cave: overgewicht en roken zijn belangrijke tegentrends om nog ouder te worden
o Verandering in leefstijl
o Goede opleidingen en werk
o Relatief weinig armoede
• Preventieve zorg bij kinderen & ouderen is verbeterd.
• Meer mogelijkheden om te onderzoeken, te behandelen etc.
Regel voor levensverwachting – inschatting volgens Tjaard = erg variabel
• 60 jaar: 18 jaar
• 70 jaar: 12 jaar
• 80 jaar : 6 jaar
Kenmerken v/d oudere patiënt
• Leeftijd (biologische leeftijd/echte leeftijd)
• Complexe patiënt
• Kwetsbaarheid
o fysiologische reserves ↓+ compensaties↓
• Multimorbiditeit (≥ bijkomende ziekten)
• Geriatrische syndromen;
• Syndroom: een aantal klachten & lichamelijke bevindingen bij elkaar.
• Andersom redeneren bij ene OUDERE → Meerdere oorzaken/factoren voor bv. vallen.
• Polyfarmacie (meerdere medicijnen)
• Apart aandacht: bewegen en vallen
• Apart aandacht: zintuigen + communicatie
• Apart aandacht: Advanced care planning, kwaliteit leven
• Apart aandacht: Functioneren
• Hoge zorgbehoefte
Fraility = kwetsbaarheid
• “Een toestand van leeftijd-gerelateerde fysiologische kwetsbaarheid die voortkomt uit verstoorde
homeostatische reserves en een verminderd vermogen om weerstand te bieden aan belasting”
• Meest gebruikte definitie van frailty in onderzoek is deze definitie van Fried en Walston 1999.
Personen zijn frail wanneer drie van de 5 criteria aanwezig zijn.
• De criteria zijn veel gebruikt in vele Amerikaanse onderzoeken en waren geassocieerd met allerlei
negatieve gevolgen zoals vallen, mobiliteitsafname, adl-beperking, opname in ziekenhuis en sterfte in
de CardioVascular Health Study en later in Women’s health and Aging studies (WHAS).
• Belangrijke oorzaak van sterfte !!!
• Fried et al. 2001: Criteria voor kwetsbaarheid:
o Gewichtsverlies
o Uitputting
o Lichamelijke inactiviteit
o Loopsnelheid
o Handknijpkracht
• Gevolgen Frailty/kwetsbaarheid:
vallen, lichamelijke achteruitgang, opnames, afname kwaliteit leven, sterfte
De Groningen Frailty Indicator
(GFI)
• Selectie-instrument om ouderen te
selecteren voor interventies.
• Meet met 15 items 4 domeinen
van functioneren:
o lichamelijk
o cognitief
o sociaal
o psychologisch
• Score van 4 of hoger = frail
• van de 15 vragen
Wat is een syndroom?
• Symptoomdiagnose:
Bij meeste ziekten in de huisarts praktijk wordt de diagnose gesteld op het niveau van de klacht en/of
een lichamelijke bevinding.
Deze diagnosen gaat gewoonlijk over of hebben een relatief gunstig en/of bekend verloop. Er mogen
geen alarmklachten zijn. We graven niet naar een oorzaak.
V.b. soms hoofdpijn, keer verkouden, even misselijkheid, geen zin vandaag, enzovoort.
• Syndroom:
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Neel99. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
