Samenvatting
Geschiedenis samenvatting H9 en H10
- Vak
- Geschiedenis
- Instelling
- Luzac College
In deze samenvatting staan de tijdvakken 9 en 10 van het boek geschiedenis werkplaats. Ik heb voor deze toets een 8,4 gehaald! Succes met leren!
[Meer zien]Voorbeeld 6 van de 12 pagina's
Voorbeeld 6 van de 12 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
4 beoordelingen
Door: merlevandenassem • 3 jaar geleden
Door: laurelveldpape • 3 jaar geleden
Door: caitlingrotenhuis • 3 jaar geleden
Door: aniekjaarsma • 4 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Geschiedenis samenvatni§9.1 De Eerste Wereldoorlog (1914-1918)
KA: het voeren van twee wereldoorlogen & verwoestngen oo niet eerder vertoonde schaal
door massavernietgingswaoens en de betro enheid van de burgerbevol ing bij
oorlogvoering.
Oorzaken Eerste Wereldoorloi:
1. Nationalisme liefde voor eigen vaderland en het streven naar een eigen staat
2. Wapenwedloop industriële revolutiee nieuwere en krachtigere wapens
3. Militairisme het legere normen en waarden erg belangrijk
4. Bondgenootschappen:
Centralen VS Geallieerden
Duitsland Frankrijk
Oostenrijk Rusland
Hongarije Groot-Britannië
Directe oorzaak: op 28 juni 1914 werd de Oostenrijkse troonopvolger Frans Ferdinand
vermoord.
Directe ievolien: Vrede van Versailles
- Duitsland kreeg hoge bestelbetalingen opgelegd.
- Duitsland verloor grondgebied.
- Duitse kolonies werd ingenomen door Frankrijke Groot-Britannië en België.
- Mochten een klein en zwak leger.
- Volkerenbond opgerichte Duitsland mocht geen lid worden.
Indirecte ievolien: Duitsland werd een democratische republieke Tweede Wereldoorlog en
Volkerenbond
Verloop van de oorloi:
- 1914: Frans Ferdinand vermoord.
- 1914: verklaarde Oostenrijk-Hongarije Servië de oorlog.
- 1914: verklaard Duitsland aan Rusland en Frankrijk de oorlog.
- 1914: valt Duitsland België binnen waarop Groot-Britanniëe Duitsland de oorlog
verklaard.
- 1917: de Verenigde Staten verklaarde Duitsland de oorlog.
- 1917: het volk kwam in opstand.
- 1918: Rusland/Sovjet-Unie sloot vrede met Duitsland.
- 11 november 1918: wapenstilstand.
- 1919: Vrede van Versailles.
,De Eerste Wereldoorlog leidde tot ongekende verwoestingen:
- De loopiravenoorloi om terrein te winnen moest je uit de loopgraven komene
dus de tegenstander kan de tegenstander gewoon neerschieten.
- Door de industriële revolutie kwamen er nieuwe wapense
massavernietiiiniswapens. Bijv. Gifgase vliegtuigene onderzeeërse etc. Hierdoor
konden er makkelijk slachtofers vallen (voornamelijk militairen)
De burgers waren echter wel betrokken bij de oorlog:
- Dorpen en steden in de frontline werden totaal verwoest en mensen werden
geëvacueerd.
- Oorloiseconomie (de economie die in dienst is gesteld voor de oorlog). Mensen
moesten bepaalde producten maken die nut zouden hebben voor de frontline. Er
werden meer wapens gemaakt dan consumptiemiddelen daardoor ontstonden
voedseltekorten.
- Propaianda en censuur werden gebruikt om de bevolking achter de oorlog te zetene
waarom de vijand verslagen moest worden.
Waarom is de Eerste Wereldoorlog een wereldoorlog?
Omdat alle mogendheden kolonies hadden buiten Europa en die Westerse kolonies worden
ook in de strijd betrokken. Later komen de VSe Afrika en Oost-Azië er ook bij.
§9.2 De economische wereldcrisis (1929)
KA: de crisis van het wereld aoitalisme.
In 1920e Roaring Twentiese was VS het rijkste land te wereld geworden. De Amerikaanse
economie groeide door de snelle uitbreiding van de nieuwe wegene elektriciteitsnet en
nieuwe producten. Europa bleef bij Amerika achtere maar ook hier nam massaconsumptie
toe. Er was nauwelijks werkloosheid en de lonen stegen fors. Hierdoor kochten mensen
nieuwighedene zoals koelkasten en auto’s. De economische groei leidde tot optimisme (=het
geloof in de beste van alle mogelijke werelden te leven).
Het optimisme droeg bij aan een voortdurende stijging van de aandelenkoersen. Mensen
kochten aandelen in de verwachting dat die nog meer waard zou wordene maar in 1929
ontstond de beurskrach. Op Wall Street storte de koersen in en van de waarde van veel
aandelen bleef weinig over. De beurskrach werd gevolgd door een wereldwijde recessie (=
achteruitgang van de economie). Bankene bedrijven en boeren gingen failliet ontstond
werkloosheid.
De crisis sloeg over naar de rest van de wereld doordat in de wereldeconomie de landen
steeds nauwer met elkaar verbonden waren geraakt. Veel kolonies leverden grondstofen
voor de Amerikaanse en Europese industrie.
De landen waren ook via leningen aan elkaar verbonden. Duitse economie had zich in 1920
hersteld dankzij Amerikaanse leningen. Vanaf 1929 trokken de Amerikanen hun leningen
terug. Duitse overheid en bedrijven kwamen in fnanciële nood. Duitsland staakte
herstelbetalingen aan Frankrijk en Engeland. (V.V.V) --> Frankrijk en Engeland konden hun
schulden aan Amerika niet meer terugbetalen.
,Belangrijkste oorzaak Grote Depressie was de crisis op de beurs banken failliet.
Een dieper liggende oorzaak was overproductie in combinatie met achterblijvende
koopkracht (veel productie tijdens WOI). Gevolgen: De landbouw had overproductie en
omdat er geen kopers warene gingen de prijzen omlaag en werden de boeren in armoede
gedompeld. Ook in de industrie ontstond overproductie: Veel Amerikanen hadden veel geld
geleend om luxegoederen te kopen en banken hadden veel te gemakkelijk geld verstrekt.
Moto was ook “Live now, oay later”. Banken kwamen met oninbare leningen te ziten en
daarom gingen ook veel banken failliet. Productie krompe werkloosheid steeg en sociale
zekerheid was er niet
In Amerika gaat een nieuw plan in werkinge de New Deal.
Wie? President Roosevelt
Wanneer? 1933
Wat? Aantal maatregelen om de economie van de VS voor te helpen.
Minimumlonen/maximum werktijden
Strenger toezicht op leningen
Strenger importbeleid
Uitkeringen aan werklozen
Geld uitgeven aan grote werkgelegenheid
Projecten vaak infrastructuur
Wat heef de New Deal losiemaakt? Voor het eerst in de geschiedenis van de VS wordt het
pure liberalisme losgelaten.
- De New Deal heef de VS niet echt uit de crisis getrokkene dat heef uiteindelijk WOII
gedaan.
§9.6 De Tweede Wereldoorlog (1939-1945)
KA: verwoestngen oo niet eerder vertoonde schaal door massavernietgingswaoens en de -
betro enheid van de burgerbevol ing bij oorlogvoering.
Indirecte oorzaken:
1. Vrede van Versailles vernedering voor de Duitsers.
2. Economische wereldcrisis van 1929 Hitlers partij kreeg veel stemmen waardoor hij
regeringsleider werd in 1933. Hitler overtrad alle punten van Vrede van Versailles.
3. Appeasement politiek = politiek van concessies aan een agressor om oorlog te
vermijden. Voorbeeld: concessies waren Vrede van Versailles en agressor was Hitler.
Asmogendheden Geallieerden
Duitsland Groot-Britannië
Italië VS V.S.
Japan Frankrijk
Verloop:
1939: Niet-aanvalsverdrag Stalin en Hitler. In het verdrag: Polen werd verdeeld.
1940: Duitsers in 1 dag Noorwegene Denemarkene NL en Frankrijk veroverd.
,1940: Operatie Barbarossa was voorbereiding Sovjet-Unie.
1941: 1e Duitse troepen vielen Sovjet-Unie binnen.
1943: Duitsers geven zich over in Rusland. Verloren ze nog een keer. Keerpunt: oosten.
1944: D-day keerpunt westen.
1945: Hitler pleegt zelfmoord.
8 mei 1945: Duitsland geef zich over.
§9.3 De totalitaire systemen
KA: het in ora tj brengen van de totalitaire ideologieën communisme en
fascisme/natonaal- - socialisme.
Communisten Lenin
De communisten rekenden af met hun vijanden en stichten in 1922 de Sovjet-Unie: in naam
een unie van vrije statene maar in feite een eenpartijstaat.
Fascisten Mussolini
Een fascistische beweging gevormd met nationalistische oorlogsveteranene die vonden dat
Italië te weinig was beloond voor zijn steun aan de geallieerden in de Eerste Wereldoorlog.
Italië kampte met politieke en economische chaos. Na verovering van verschillende steden
dreigden de fascisten met een 'mars oo Rome'. Ze dreigden met geweld als ze de macht niet
kregen de regering wilde hen verjagene maar de koning benoemde Mussolini als
regeringsleider en al snel trok hij alle macht naar zich toe. Hij liet tegenstanders vermoorden
en verbood alle andere partijen en vestigde een dictatuur.
Nationaalsocialisme Hitler
Één van die nationalistische oorlogsveteranene Hitlere werd de leider van
de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP). In 1923 probeerde Hitler
staatsgreep te plegen mars oo Berlijn opgepakt. De economische crisis blies het
nationaalsocialisme nieuw leven in. De NSDAP won stemmen en Hitler werd in 1933
benoemd tot regeringsleider. Hierna veroverde Hitler alleenheerschappij. Ook werd hij
opperbevelhebber van de strijdkrachten: alle soldaten en ofcieren legden een eed van
onvoorwaardelijke trouw op hem persoonlijk af.
Fascisme & Natonaalsocialisme le en oo el aar:
Extreem nationalistisch
Verheerlijkten geweld en leiderschap
Fascisten diende het Romeinse rijk als voorbeelde nazisme zagen zichzelf ook als
erfgenamen van een roemrucht verledene noemden hun rijk het Derde Rijk omdat
het de opvolger van het Heilige Roomse Rijk en het Duitse keizerrijk (1871-1918) zou
zijn.
Enorm partijleger dat zich bezighield met straaterreur.
Verschil fascisme en nazisme:
De Italiaanse fascisten aanvaardden niet de rassenleer. Volgens de Nazi's was het superieure
Arische ras verwikkeld in een strijd op leven en dood met minderwaardige rassen als de
Slavische volkeren en de joden.
,In de communistische ideologie deden ras en natie er niet toee het ging om
de arbeiders lasse. Het communisme kwam voort uit het marxistische socialisme. Lenin
wilde de oorlog omzeten in een wereldrevolutie. Strak geleide communistische partijen
moesten in naam van de arbeidersklasse overal ter wereld een dictatuur vestigen die een
eind zou maken aan het kapitalisme en alle bedrijven in handen van de staat zou brengen.
Dat moest leiden tot een lasseloze maatschappij zonder bevoorrechte groepene waar
iedereen in vrede en welvaart zou leven.
Communisten & fascisten en nazisme hadden belangrij e overeen omsten:
Ze wilden het levene het denken en voelen van de bevolking beheersen.
Wilden de maatschappij van hun denkbeelden doordringen.
Alles moest in dienst staan van ideologie.
Kritiek werd gezien als misdadig. de geheime diensten kregen onbeperkte
bevoegdheden. autoritair gedrag was de norm. de macht van Hitlere Mussolinie Lenin en
na zijn dood was onbeperkt.
De Duitse samenleving werd 'gelijkgeschakeld'. Het volgen van ideologie werd bewaakt met
strenge censuur. In Duitsland hielden leden van de oude elite hun posities in legere kerk
enzovoorts. In de Sovjet-Unie werden de oude elites weggevaagde kerken werden vervolgde
leger en economie werden volledig beheerst door de communistische partij. De terreur was
in de Sovjet-Unie veel grootschaliger. In de Sovjet-Unie had iedereen wat te vrezen.
Vanaf 1929 bouwde Stalin op niets ontziende wijze een industriële maatschappij
vijfarenplannen: stond in wat precies moest worden geproduceerd bevolking werd tot
het uiterste opgejaagd. De landbouw werd iecollectiviseerd: alle boeren werden
gedwongen hun gronde paarden en werktuigen af te staan aan collectieve boerderijene die
vooral moesten produceren voor de snel groeiende industriesteden.
§9.4 Propagenda en communicatie
KA: de rol van moderne orooaganda- en communicatemiddelen en vormen van –
massaorganisate.
Propaianda:
Het beinvloeden van de mening van een grote groep mensen om aanhangers te winnen voor
bepaalde (politieke) ideeën.
In de 20e eeuw wordt er steeds meer gebruik gemaakt van propaianda zodat ze het volk
achter hun kunnen krijgen voor de oorloge omdat er in de 20e eeuw nieuwe
communicatiemiddelen komen zoals de radio en de flm. Kon men een nog groter publiek
bereiken. Dus de regering had nog meer middelen om het volk te overtuigen van hun idee.
Dat zie je in de 1e wereldoorlog vooral in totalitaire systemen.
Totalitaire systemen proberen de mening van de bevolking ook te beinvloeden door de
oprichting van massaorganisaties. Massaorianisaties voeren acties uit met de gedachtes en
ideeën van de staat in hun achterhoofd.
, Massaorganisatie: Verenging waar mensen samenkomen om bepaalde zaken te doen.
Alle jongens van 14 tot en met 18 waren verplicht lid van de Hitlerjugend. Ook in de
Sovjet-Unie werden kinderen geindoctrineerd. Alle jongens waren lid van de
Komsomole die alle vrije tijd opeisten. Voor volwassenen waren er vakbonden die
dezelfde taak hadden als het Arbeitsfront in Duitsland.
Propaganda kan twee richtingen uit gaan:
Positief Negatief
Benadrukken van de zwakte van de
Benadrukken van de eigen kracht
tegenstander
Om mensen achter zich te krijgen Om mensen de tegenstander te haten
§9.5 Verzet tegen het imperialisme
KA: vormen van verzet tegen het West-Eurooese imoerialisme.
Rond 1920 was bijna heel Afrika gekoloniseerd. Na de 1e wereldoorlog begint er
langzamerhand een verzet tegen het West-Europese imperialisme in Zuidoost-Azië.
Oorzaken voor de opkomst van de nationalistische bewegingen:
Economie
- Ze worden economisch uitgebuit. Hun grondstofen worden in Europa gebruikt.
- Economische wereldcrisis van de jaren '30. -> ze kregen nu nog minder geld uit
Europa -> nog meer uitgebuit.
Politiek
- Geen inspraak in het bestuur en zelfestuur. Soms slechts een hele kleine inspraak
van een kleine groep mensen in de kolonie.
- De macht was echt in de handen van de Europese mogendheden.
Cultuur
Groeiend nationalisme. Dit ontstaat doordat de elite van de koloniën naar Europa
gaat voor Europees onderwijs -> Ze komen daar in contact met een andere cultuure
een andere samenleving. Ze komen ook in contact met ideeën zoals vrijheid en
gelijkheid. Zij nemen deze dingen mee terug naar hun eigenland.
En er komt een beschavingsofensiefe er komen veel scholen in de koloniën door de
westerse landen. Door de white man's burden -> Zo wordt het volk bewust van de
situatie -> Nationalisme groeit.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper laurensophie. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen