Samenvatting van les 1 Celbiologie, over pro- en eukaryote cellen. Geschreven aan de hand van leerdoelen. De leerdoelen zijn uitgewerkt door aantekeningen in de les en informatie uit het boek Cambell Biology.
Pro- en eukaryote cellen
Verschillen in bouw en compartimenten pro- en eukaryote cellen
Prokaryote en eukaryote cellen staan in de fylogenetische boom. Dit is een soort
stamboom van alle cellen.
Het plasmamembraan en de membranen van de organellen bestaan uit een dubbele laag
fosfolipiden, hierin liggen eiwitten.
Prokaryoot Eukaryoot
o Geen celkern o Wel een celkern
o 1-10 micrometer o 10-100 micrometer
o DNA en plasmiden liggen los in de o DNA ligt in de nucleus, celkern
cel, in de nucleoide regio. o Lineaire chromosomen
o Plasmiden zijn kleinere losse o Diploïd (2 kopieën van elk gen)
circulaire DNA moleculen. o Organellen, zorgen voor de
o Haploïd (1 kopie van elk gen) werking van de cel
o Geen organellen o Protisten, planten, schimmels en
o Bacteriën en archaea dieren
o Uni cellulair, eencellig o Multi cellulair
Mitochondriaal en chloroplast DNA: losse circulaire moleculen (ze hebben hun eigen DNA).
Overeenkomsten
Bestaan beide uit cellen. Alle cellen hebben ribosomen en een celmembraan. Het
celmembraan regelt wat wel of niet de cel binnenkomt. De beide cellen bevatten
chromosomen die genen in de vorm van DNA bevatten.
Bacteriën (prokaryoot)
1-5% van de bacteriën is pathogeen. (ziekteverwekkend). 100 van deze bacteriesoorten zijn
schadelijk voor mensen.
Er zitten heel veel bacteriën op en in het menselijk lichaam. Bacteriën in onze darmen
voorkomen dat schadelijke bacteriën zich daar vestigen, ook verteren ze het voedsel dat wij
niet met onze sappen kunnen verteren.
3 soorten bacteriën
a. Kokken. Bolvormige prokaryoten. Kunnen afzonderlijk
voorkomen, in ketens van twee of meer cellen en in
clusters.
b. Staafjes. Staafvormige prokaryoten. Zijn meestal
alleen, soms in kettingen.
c. Spiraalvormige prokaryoten. Zijn de vorm van een
kurkentrekker, of lijken op komma’s of losse spoelen.
Archaea (prokaryoot)
o Eencellig, prokaryoot.
, o Lastig in te delen, heeft kenmerken van pro- en eukaryoten.
o Weinig soorten willen groeien in het lab. Alleen DNA/RNA analyse is mogelijk.
o Belangrijk voor ecosysteem.
o Komen ook voor in ons lichaam.
Wetenschappers zijn geïnteresseerd in archaea omdat ze zo de evolutie van de eukaryote
cel kunnen bestuderen. Nadeel; het duurt heel lang voordat hij groeit (eencelligen groeien
langzaam), ook groeit hij op de zeebodem.
Schimmels (eukaryoot)
Schimmels zijn heterotrofen: ze kunnen hun eigen voedsel niet maken. Schimmels
absorberen voedingsstoffen uit de omgeving buiten hun lichaam.
Veel schimmels doen dit door enzymen af te scheiden, de enzymen breken complexe
moleculen af tot kleinere organische verbindingen die de schimmels in hun cellen kunnen
opnemen. Andere schimmels gebruiken enzymen om de celwanden binnen te dringen
waardoor de schimmel de voedingsstoffen uit de cellen kan opnemen.
Schimmels hebben verschillende rollen. Reducenten breken dood organisch materiaal af
(vooral plantaardig) en absorberen hieruit hun voedingsstoffen. Ze spelen een belangrijke rol
bij het sluiten van een kringloop.
Parasitaire schimmels absorberen voedingsstoffen uit de cellen van levende gastheren.
Sommige parasitaire schimmels zijn ziekteverwekkend.
Mutualistische schimmels absorberen ook voedingsstoffen van een gastheer maar
gebruiken dit zodat de gastheer er ook profijt van heeft.
Schimmels komen voor als eencelligen (gisten) of als
meercellige organismen. De meercellige bestaan
meestal uit een uitgebreid netwerk van hyphae
(dunne draden) die samen het mycelium van de
schimmel vormen. Ook wel de schimmeldraden.
Het grootste gedeelte van de schimmel, het
mycelium, zit onder de grond. Alleen de
vruchtlichamen van de schimmel steken boven de
grond uit. Het mycelium infiltreert de grond en haalt
daar voedingsstoffen uit.
De hyphae van een schimmel bestaan uit cellen die
gedeeltelijk of geheel met elkaar gefuseerd zijn.
In een gedeeltelijke fusie zitten er tussenschotten tussen de cellen, septa genoemd. In de
septa zitten grote openingen waardoor er tussen de verschillende cellen vrij verkeer is van
voedingsstoffen, ribosomen en organellen in het cytosol.
Als de cellen compleet met elkaar gefuseerd zijn zit er geen septa tussen. De hyphae
bestaan dan uit een ononderbroken massa cytoplasma met daarin honderden celkernen. Dit
komt tot stand door herhaaldelijke kerndeling zonder cytokines (proces waarbij de cel zich
in 2en splitst).
Schimmels hebben chitine als celwand, geen cellulose. Kleine moleculen zoals water en
monosacchariden kunnen over de celwand heen diffunderen. Grotere moleculen kunnen dit
niet, daarom verteren schimmels hun voedsel buiten de hyphae.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Deempio. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
