HC1 Wat is criminologie? Waar gaat criminologie over?
Tekst klapper
1 Criminologie: een terreinverkenning
1.1.De opdracht van de criminologie
Neerwaartse vergelijking: aantrekkelijkheid van criminele horrorverhalen berust op het aangename
gevoel dat men er zelf beter aan toe is dan het slachtoferr
Gevoelens van morele verontwaardiging, leidt tot roep om vergelding, heef te maken met het
rechtsgevoelr
De door criminaliteit opgewekte emotes kunnen ook een positeve, sociaal opbouwende uitwerking
hebbenr De franse socioloog Durkheim (1858-1917) heef erop gewezen dat criminaliteit juist door
het oproepen van negateve emotes een positeve sociale functe vervultr Door hun gevoelens van
morele verontwaardiging met elkaar te delen, bevestgden de leden van een gemeenschap zichzelf
en elkaar in hun normbesefr Iedereen wordt zich weer eens scherp van bewust waar de normateve
grenzen liggenr Door de dader te veroordelen, bevestgen de groepsleden bovendien hun collecteve
besef van morele superioriteitr De gezamenlijke afwijzing vergroot de saamhorigheidr
Ernstge misdrijven leiden niet altjd en zeker niet bij iedereen uitsluitend tot gevoelens van angst en
van boosheid op de dadersr De reactes zijn vaak enigszins tweeslachtgr eimelijke gevoelens van
leedvermaak tov anonieme slachtofers van gruwelijke misdrijven waarover de media berichtenr
Misdaadverhalen kunnen ook leiden tot een heimelijke identicate met de daderr Fascinate en
heldenvereringr Bij een deel van de toeschouwers die zich met de daders identiceren, roepen zulke
gevoelens vervolgens weer schuldgevoelens opr et eigen geweten staat niet toe dat men zich
bewust in positeve zin identiceert met een misdadigerr Dit schuldgevoel leidt op zijn beurt tot een
roept om strenge bestrafng van de daderr Door te eisen dat de dader streng wordt gestraf,
corrigeert men de eigen, deels onbewuste, criminele impulsenr De identicate van daders kan ook
gevoelens van mededogen oproepenr De dader staat soms symbool als de underdogr Dergelijke
gevoelens van solidariteit met de daders kunnen bij betrokkenen gevoelens van morele
verontwaardiging oproepen op het representateve optreden van de overheidr Dit leidt tot
saamhorigheid en collectef geweldr Niet de dader maar de polite fungeert dan als zondebok voor
gevoelens van onvreder
Het Koele oog
Misdrijven roepen tegenovergestelde gevoelens opr er zijn vele identicatemogelijkheden, iedereen
kan er zijn eigen hoogstpersoonlijke, bewuste en onbewuste frustrates op projecterenr Emotes
spelen een grote rolr Om te voorkomen dat de reactes op crimineel gedrag al te zeer door emotes
worden beheerst, zijn er de onafankelijke rechtersr Strafvonnissen/vervolgingsbeslissingen zoveel
mogelijk buiten de politeke discussie houdenr onafankelijke rechtspraakr Ook criminologie levert
een bijdrage aan een evenwichtge en humane reacte op criminaliteitr De criminologie probeert over
dergelijke emotonele kwestes zo vele mogelijk zakelijke informate te verzamelen en deze
systematsch te ordenenr Zij kan daarom worden beschouwd als het koele oog van de
strafrechtsplegingr
Wat is de beroepsrol van een criminoloog? ij is iemand die zich beroepshalve toelegt op de
bestudering van misdaad en straf, maar daarbij, net als de rechter, juist wanneer de emotes hoog
oplopen, het hoofd koel probeert te houdenr hij streef bij zijn oordeelsvorming naar een zo groot
,mogelijke mate van objectviteitr Pas als alle relevante feiten en argumenten gronding in
beschouwing zijn genomen, komt de criminoloog toe aan zijn eigen, al dan net emotoneel of politek
gekleurde, oordeelr
1.2 wat is criminologie?
Criminologie als praktikgerichte wetenschap
De criminologie is de wetenschap die zich bezighoudt met de bestudering van de aard en
achtergronden van menselijke gedragingen die door de wetgever strafaar zijn gesteld en van de
wijze waarop de overheid en de overige maatschappij daarop reageertr
Volgens deze deinite wordt het wetenschappelijk onderzoeksproject dde criminaliteit) dus bepaald
door de inhoud van de strafwetr De criminoloog bestudeert gedrag dat door de wetgever strafaar is
gesteldr
De criminologie als wetenschap ontstond rond 1850 en was in Nederland lange tjd een
hulpwetenschap van het strafrechtr Willem Bonger noemde de criminologie een praktjkgerichte
wetenschap: ‘de criminologie dient voor alles om de mensheid de weg te wijzen hoe zijn de misdaad
met goed gevolg bestrijd en vooral voorkomt’r
De meeste criminologen verzamelen wetenschappelijke kennis over criminaliteit met de
uitdrukkelijke bedoeling daarmee een bijdrage te kunnen leveren aan een betere, efectevere en
humanere aanpak ervanr De criminoloog is gericht op het verzamelen van kennis over een bepaald
maatschappelijk beleidsveldr De criminologie is een multdisciplinaire wetenschap waarbij veel
andere wetenschappen samenkomenr
What’s in a name?
Vroeger werd criminologie misdaadkunde genoemdr De te bestuderen gedragingen worden
tegenwoordig niet aangeduid als misdaad/misdadig gedrag maar met de begrippen delinquente,
criminaliteit of crimineel gedragr Wordt niet meer van misdadiger gesproken, maar van
crimineel/delinquentr Men vond de term misdadiger te hard en te veroordelendr
-Jaren 70 en 80: delinquente/criminaliteit te veroordelend, werd gesproken over afwijkend gedrag of
deviant gedrag en van wetsovertredersr
-sinds iaren 90: jeugdcriminaliteit ipv jeugddelinquente
-laatste iaren: jeugdmisdaad en straaterroristenr
Deze verschuiving van woordkeuzen hangt samen met de grote ernst van de tegenwoordig door
de jeugdrechters behandelde zaken, maar ook met de verharding van de publieke opinie over
misdaad en strafr Door het gebruik van een bepaalde aanduiding geef men al aan welke ideologische
opvatngen men over het onderwerp misdaad en straf koestertr
De relatiiteit ian het begrip criminaliteit
De aard van het strafaar gestelde gedrag, dat wil zeggen wat onder criminaliteit wordt verstaan,
wordt bepaald door de wetgeverr Dit veranderd van plaats tot plaats en van tjd tot tjdr Er worden
niet steeds strafepalingen geschrapt ddecriminalisering) maar er worden ook steeds nieuwe
wetelijke bepalingen waarop strafsanctes zijn gesteld ingevoerd dcriminalisering)r Nieuwe
strafepalingen worden tegenwoordig vaak gebaseerd op internatonale verdragenr et strafrecht is
voortdurend in bewegingr De inhoud van de strafwet verschilt niet alleen per land maar ook per
tjdperkr De consequente van dergelijke verschillen in wetgeving is dat het wetenschappelijke object
van de criminoloog tot op zekere hoogte zowel tjds- als plaatsgebonden isr et extra studieobject
van de criminologie is voortdurend aan verandering onderhevigr Door relatviteit van het
, criminaliteitsbegrip moet zowel bij historische als internatonaal-vergelijkende criminologische
onderzoeken de nodige voorzichtgheid worden betrachtr
De geschiedenis ian de criminologie
De criminologie is een wetenschappelijke discipline waarin met wetenschappelijke waarnemingen
onderzoek wordt gedaan en waarin op basis daarvan theorieën worden geformuleerd en op hun
houdbaarheid getoetst door verder wetenschappelijk onderzoekr Veel van het oude denken over
misdaad en straf voldoet niet aan deze deiniter Maar dit oude denken vormt wel de wortels van het
moderne strafrecht en de actuele criminologier
Van Klassieke oudheid tot de middeleeuwen
De Codex Hammurabi d1750 voor Chrr) is een van de oudste op schrif gestelde regels omtrent
misdaad en strafr De codex was geschreven om de goden te behagenr Een godsdienstge
rechtvaardiging om te strafenr
Plato, schreef; de staatr Onderscheid tussen drie soorten mensen op basis van hun
‘zielsdeel’r De hoogste klasse; wijsgerenr De laagste klasse werd gedreven door begeerte en genotr
Democrate is een verwerpelijke staatsvorm, omdat die wordt bestuurd door dit soort mensen;
‘darren’ dbijen)r ij maakte daarbij onderscheid tussen darren met angels dcriminelen) en darren
zonder angels dbedelaars)r
et huidige recht in vele landen over de hele wereld is gebaseerd op het Romeinse recht, wat op
haar beurt is geïnspireerd op het recht van de Griekenr et Romeinse strafrecht was beperkt tot
misdrijven tegen de staat of de openbare order Conficten tussen burgers behoorden niet tot het
strafrecht, geen intervente van overheid maar confictoplossing en schadevergoedingr
Dit gold ook in het Germaanse strafrecht wat na de Romeinen kwamr Rechtsstelsel was
vooral gericht op het oplossen van conficten tussen stammen of leden van een stam, bijvr door
schadevergoedingr Doordat er een leenstelsel kwam werden conficten tussen burgers uiteindelijk
steeds meer gezien als inbreuk op de rechten van de leenheer, waardoor een steeds grotere
behoefe aan vergelding ontstondr Er ontstond dus een verschuiving in de rechtvaardiging van de
strafr
In de middeleeuwen en de tjd daarna werd crimineel gedrag niet gezien als confict tussen
burgers maar als manifestate van ‘het kwade’ en de zondige mens die in ons allen zitr Aan het eind
van de Middeleeuwen verschoof het strafproces van een accusatoir naar een inquisitoir systeemr
-Accusatoir = worden misdrijven beschouwd als partculiere aangelegenheden waarvan de oplossing
door overheidsbemiddeling tot stand komtr
-Inquisitoir systeem = worden misdrijven gezien als schendingen van het vorstelijke vredesgebod
waartegen dus de overheid met inzet van alle middelen dient op te tredenr
Van de renaissance naar de ierlichtng
In de Renaissance veranderde het denkbeeld over misdaad en strafr et humanistsche denken en
was net langer gebaseerd io het goddelijke, maar op de rato en universele waarden zoals menselijke
waardigheidr
Coonhert was een belangrijke denker op het terrein van misdaad en strafr ij stelde dat de doodstraf
niet afschrikwekkend genoeg was en deed een pleidooi voor afschrikwekkende werkstrafenr Naast
afschrikking van potentële misdrijfplegers was het doel van strafen het nutg gebruikmaken van
wetsovertredersr ij ontwikkelde het idee van een gevangenisr Dat moest criminelen afschrikken en
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper melissaallisonvansuijlekom. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.