SV SC les 3.2 - in gesprek met gastdocent met psychiatrische kwetsbaarheid
Leerdoelen:
Het verschil tussen ervaring, ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid benoemen
Trippel E: Ervaring, Ervaringskennis en Ervaringsdeskundigheid.
Ervaringsdeskundigheid is hot in onze sector. Er zijn veel kennisdagen, opleidingen voor
ervaringsdeskundigen groeien snel en in de GGZ wordt het benoemd in jaarverslagen of
beleidsplannen.
Toch staat het begrip ervaringsdeskundigheid ter discussie want wat is ervaringsdeskundigheid?
Er zijn verschillende kritische vragen over ervaringsdeskundigheid die we dreigen te vergeten,
maar wel ontzettend belangrijk zijn. Terwijl deze vragen erg belangrijk zijn als 3e kenniskolom
naast de wetenschappelijke en professionele kennis. Maar ervaringsdeskundigheid is geen
gelegenheidsbegrip en kent maar één referentiekader, namelijk dat van patiënten of cliënten van
de psychiatrie.
De ervaring van psychisch lijden
Letterlijk betekent ervaren ‘door ondervinding leren’. Door ondervinding weten we hoe psychisch
lijden de boventoon kan voeren. Iedereen ervaart psychische lijden op een andere manier. Mensen
kunnen elkaar vinden in psychisch lijden maar hun ervaringen zijn verschillend.
Cliëntervaring
Iedereen beleeft de psychiatrie (opname) op zijn eigen manier. Voor de een is het een bron van
frustraties, voor de ander een bron van steun. De belevingen van patiënten hier moeten worden
gerespecteerd. Het is belangrijk dat we verscheidenheid waarderen en respecteren en er
bekendheid aan geven.
Van object naar subject
Patiënt ervaring wordt doorgaans niet als iets positiefs gezien (bijvoorbeeld op een CV). Vaak wordt
de eigenwaarde van patiënten bepaald door wat hulpverleners van hen vonden. Toch is het
belangrijk om als patiënt ook een eigenbeeld te hebben, ondanks je psychische aandoening.
'Empowerment'
Pas in de loop der jaren groeit het besef dat je zelf ook iemand bent, los van gesteld diagnosen en
meer da therapeutische interventies. Dan komt het besef dat je zelf kunt handelen, je beschikking
hebt over je eigen leven en je zelf richting kunt geven aan je leven. Het bewustwordingsproces
wordt empowerment genoemd. 2 betekenissen empowerment:
1. Individueel proces van toenemende zelfbeschikking
2. Een collectief proces van emancipatie
Toenemende zelfbeschikking
Empowerment betekend dat je in toenemende mate over je eigen lijf en leven beschikt, een
bewustwordingen en het ontgroeien van je eigen lijdzaamheid en machteloosheid. Belangrijk voor
het ontgroeien van je eigen machteloosheid is bijvoorbeeld dat je probeert te leren van je
ervaringen door terug te kijken op de crisistijden in je leven. Zo kom je crisistijden onder ogen en
leer je de voortekenen te herkennen. Door de voortekenen of alarmfasen kun je een aankomende
crisis inventariseren en stappen vastleggen. Dit kun je vastleggen in een crisisplan. Afspraken over
voor/tijdens/na opname kun je vastleggen op papier, maar hebben nauwelijks juridische status.
De psychiatrie als middel
Toenemende zelfbeschikking kan ook worden gezien als de psychiatrie niet langer ondergaan, maar
hem leren gebruiken. De GGZ is dan slechts een middel. De Amerikaans Pat Deegan schreef
hierover dat ze haar eigen weg in haar herstelproces bewandeld. De ene keer gebruikt ze
medicatie, de andere keer therapie en een nog anderen keer weer een andere interventie. Ze heeft
verschillende manieren gevonden om zichzelf te helpen.
Verhalen maken
Een diagnose in de psychiatrie kan houvast bieden, maar ook als een molensteen om iemands nek
hangen. Door de diagnose los te laten, leer je kijken naar hoe psychische klachten een functie
hebben voor iemand. Je schrijft dan je eigen verhaal met je eigen ervaringen. Het is dan belangrijk
om iemand te hebben die je de vragen stelt, die wil weten wanneer je opnames waren, ect. Voor
de patiënt is het daarom belangrijk om iemand te vinden die geïnteresseerd is in hem als persoon
en die meer ziet dan zijn ziektebeeld. Een eigen verhaal maken is een riskante onderneming, maar
zeker de moeite waard. In feite herschrijf de patiënt zijn eigen geschiedenis opdat en totdat deze
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper verpleegkundestudentjessaxion. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
