SV | Bestuursrecht | Kern
Week 1
Hoorcollege en werkgroep:
- Bestuursorgaanbegrip, met focus op buitenwettelijk B-orgaan (problematisering + toepassing)
- Besluitbegrip: met focus op strategisch besluitbegrip, in het bijzonder het meldingenstelsel
(Leeuwarden) + onderscheid beschikking <> C-bas (week 2)
- Belanghebbendebegrip, met focus op persoonlijk belang, gevolgen van enige betekenis +
arrest
Bestuursorgaanbegrip, met focus op buitenwettelijk B-orgaan
Een openbaar lichaam heeft rechtspersoonlijkheid, zie art. 2:1 BW. Dit samenwerkingsverband
bestaat uit een aantal bestuursorganen (= instanties die bestuursbevoegdheden bezitten).
Voor toepassing van Awb moet sprake zijn van een bestuursorgaan. Art. 1:1 Awb:
a. een orgaan van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld (= a-orgaan, jo. art.
2:1 BW dus alleen de organen van een rechtspersoon zijn bestuursorgaan en niet de
rechtspersoon zelf)
b. een ander persoon of college, met enig openbaar gezag (= b-orgaan als in een wettelijk
voorschrift bepaalde publiekrechtelijke bevoegdheden zijn toegekend of buitenwettelijk
bestuursorgaan (stichting): vaststellen aan de hand van de criteria die volgen uit arrest
Stichting Bevordering Kwaliteit Leefomgeving Schipholregio).
c. lid 2 somt personen/organen op die eigenlijk geen bestuursorgaan zijn, maar wel als zodanig
worden gezien op het moment dat zij besluiten nemen of handelingen verrichten in de sfeer
van het ambtenarenrecht (lid 3)
Stappenplan:
- sprake van een a-orgaan? (art. 1:1 lid 1 sub a Awb)
- nee, sprake van een b-orgaan? (art. 1:1 lid 1 sub b Awb)
- nee, sprake van buitenwettelijk bestuursorgaan? (jurisprudentie)
⬇
Cumulatieve vereisten of iets kwalificeert als buitenwettelijk b-orgaan haal je uit
publieketaakjurisprudentie (Stichting Bevordering Kwaliteit Leefomgeving Schipholregio):
1) Inhoudelijk vereiste
De regels die worden gesteld voor het verlenen van subsidies moeten in beslissende mate
worden bepaald door een a-orgaan. Hoe de gelden worden verdeeld en de eisen die daaraan
zijn verbonden. Als de regels of criteria zijn goedgekeurd door het a-orgaan dan is aan dit
vereiste in principe ook voldaan. Dat bestuursorgaan of die bestuursorganen hoeft/hoeven
geen zeggenschap te hebben over een beslissing over een verstrekking in een individueel
geval, het gaat om formele regels waar zij bij betrokken zijn geweest.
2) Financiële vereiste
In beginsel moet 2/3e gefinancierd zijn door een a-orgaan, in overwegende mate, dus het is
niet perse dat bij iets minder dan zo’n deel niet wordt voldaan aan dit criteria maar dan moet
je procederen om te zorgen dat iets toch als bestuursorgaan moet worden aangemerkt. Je
kijkt in dit geval bij B.V.’s en N.V.’s niet naar de aandeelhouders, dat is niet openlijk te zien
dus zo ver wordt niet gekeken.
Het gaat wel om het geld wat voor het doel wordt besteed waar het om gaat in de betreffende
zaak!
1
,Besluitbegrip: strategisch besluitbegrip (meldingenstelsel (Leeuwarden)
Art. 1:3 lid 1 Awb: besluit = schriftelijke beslissing van een bestuursorgaan inhoudende een
publiekrechtelijke rechtshandeling:
- schriftelijk = op papier of via elektronische weg (heel soms mondeling bij inspectie)
- rechtshandeling = een wil om een op rechtsgevolgen gerichte handeling te verrichten
Soorten besluiten:
- beschikkingen = op een persoon of kleine groep gericht besluit, criteria:
i. persoonsgericht: besluit geadresseerd aan een persoon of individualiseerbare groep
= beschikking
ii. zaakscriterium = besluit betrekking op hoedanigheid of bijzondere eigenschappen
object = beschikking
- algemeen verbindend voorschrift (AVV) = regels die algemeen gelden (wettelijk voorschrift)
- concretiserend besluit van algemene strekking (CBAS) = het vult een ander besluit verder
aan, concretiseert het.
- beleidsregels = regels die bestuursorganen voor zichzelf maken, zij hebben vrije,
discretionaire bevoegdheden, maar om consequent en rechtsgelijkheid te bevorderen kunnen
ze voor zichzelf verdere regels maken.
Strategisch besluitbegrip:
Ook als er geen besluit is genomen (bij van rechtswege verleende toestemming bijvoorbeeld) kan dit
toch gelijk worden gesteld met een besluit omdat je anders geen bezwaar kunt maken en niet naar de
bestuursrechter zou kunnen. Dit is het geval als iets lijkt op een constructie waarbij je wel recht hebt
op rechtsbescherming.
Art. 6:2 sub a Awb = weigeren een besluit te nemen wordt gelijkgesteld met een besluit, als het lijkt op
zo’n situatie dan kun je dus ook van een besluit spreken
! Het is geen besluit maar het wordt daarmee gelijkgesteld. Hierdoor toch bezwaar en beroep
mogelijk.
Bij meldingen is arrest Meldingsstelsel Leeuwarden daarbij van belang. Hierin is bepaald dat
bepaalde meldingen gelijk worden gesteld met een besluit, je hebt vier soorten meldingen volgens
Widdershoven:
a. de melding in verband met algemene regels = geen besluit
Vb. degene die een bepaalde activiteit wil verrichten moet deze activiteit vooraf melden, maar
deze melding is geen voorwaarde voor de gelding van de algemene regels → acceptatie
bestuursorgaan kwalificeert niet als Awb-besluit, omdat het voor de gemelde activiteiten
geldende rechtsregime, de algemene regels, voortvloeit uit de wettelijke voorschriften en niet
uit de acceptatie
b. de melding als uitzondering op vergunningsplicht = besluit
Vb. melding op grond van artikel 8.19 Wm voor milieuneutrale veranderingen van een
vergunningplichtige inrichting. Deze melding vormde een uitzondering op het opgenomen
verbod om zonder milieuvergunning een inrichting te veranderen → reactie bestuursorgaan
op een deze melding is een bestuurlijk rechtsoordeel dus besluit.
c. de melding als gebod = besluit
Vb. particulier moet een bepaalde activiteit melden bij een bestuursorgaan voordat deze kan
worden uitgevoerd. De melding is een kennisgeving (niet gedaan = bestuursorgaan kan
handhaven). Is de melding wel gedaan, dan beoordeelt het bestuursorgaan deze → al dan
niet instemmen is een Awb-besluit
d. de melding als uitzondering op een voorwaardelijk verbod = besluit
Vb. de meldingenstelsels (zoals in arrest) voor de aanleg van uitwegen. de APV bepaalt dat
het verboden is een uitweg te maken indien niet van tevoren melding is gedaan aan het
2
, college of als het maken of veranderen van de uitweg is verboden. De uitweg kan worden
aangelegd indien het college niet binnen vier weken na ontvangst van de melding heeft
beslist dat de gewenste uitweg wordt verboden → binnen vier weken gegeven reactie is een
besluit, maar van rechtswege verleende toestemming is ook een Awb-besluit.
Belanghebbendebegrip, met focus op persoonlijk belang, gevolgen van enige betekenis +
arrest Belanghebbenden kunnen bezwaar en beroep aantekenen tegen een besluit ingevolge art. 8:1
jo. art. 7:1 Awb). Wie belanghebbende is staat in art. 1:2 Awb, namelijk degene die rechtstreeks bij
een besluit betrokken is. Hoe toets je of iemand hieraan voldoet? OPERA-criteria:
O - objectief bepaalbaar belang: u mag niet enkel een subjectief belang hebben dat berust op jouw
eigen beleving.
P - persoonlijk belang: u moet zich voldoende kunnen onderscheiden van anderen die een gevolg van
het besluit ervaren. Kijkt voor omgevingsrecht naar arrest Mestbassin Mechelen:
○ gevolgen van enige betekenis zijn aanvullend van belang, is sprake van voldoende hinder?
Hiervoor stelt het arrest vier (ruimtelijke) factoren: afstand tot, zicht op, planologische
uitstraling en milieugevolgen.
E - eigen belang: u moet opkomen voor het belang van uzelf en niet dat van een ander (tenzij u
gemachtigd bent om namens een ander op te treden).
R - rechtstreeks belang: er moet een causaal verband zijn tussen het besluit en de gevolgen die een
belanghebbende ondervindt. Ook mag in beginsel geen sprake zijn van een afgeleid belang.
Arrest
Meerkerk/PGB bepaalt dat ook afgeleid belang soms voldoende kan zijn om aan het
rechtstreekse
criterium te voldoen. Dit is het geval indien een zelfstandige aanspraak op rechtsbescherming
gerechtvaardigd is omdat fundamentele rechten geraakt worden.
grond van een contractuele relatie), tenzij het gaat om een tegengesteld belang.
A - actueel belang: uw belang mag niet enkel zijn gebaseerd op toekomstige of onzekere
gebeurtenissen, maar moet op dit moment bestaan.
3
