ESSAY
‘Het wijkteam dient preventiever te werken, zodat het aantal bankslapers
minder wordt.’
‘Het wijkteam dient preventiever te werken, zodat het aantal bankslapers minder wordt.’
Een moeder van vier kinderen is naar Nederland gekomen. Zij zijn gevlucht, doordat er thuis sprake
was van huiselijk geweld. Eenmaal aangekomen in Nederland konden de moeder en haar kinderen
bij haar ouders terecht. Haar ouders hebben een koophuis met twee kamers. Hier staan de moeder
en kinderen ingeschreven. Echter is hier toch sprake van bankslapers. De kinderen hebben de
leeftijd van acht, elf, vijftien en achttien jaar. Deze kinderen hebben behoefte aan privacy en het is
ongepast om met z’n allen te leven in één kamer. De andere kamer in het huis is een slaapkamer
en daar maken oma en opa gebruik van. Het gezin is doorverwezen naar het wijkteam, maar zij
kunnen hen helaas niet helpen, omdat er geen sprake is van meervoudige complexe hulpvragen.
Ook is het zo dat het gezin een netwerk heeft waar zij kunnen verblijven, dus wordt de casus als
niet urgent beschouwd. Hoe kan het zijn dat het wijkteam dit gezin niet kan helpen? Waarom zijn
deze kinderen bankslapers en wordt dit niet gezien als urgent? Het aantal bankslapers dat bij de
Gemeente Rotterdam in beeld is, bedraagt 1.432 (Tenzer, 2023). Dit is een te groot aantal. De
stelling luidt als volgt: ‘Het wijkteam dient preventiever te werken, zodat het aantal bankslapers
minder wordt. ‘
Het aantal bankslapers in Rotterdam is te groot. Bankslapers zijn kwetsbare mensen en kwetsbare
mensen dienen geholpen te worden. Dit is hoe ik erin sta. De mens is niet zo zelfredzaam en dient
geholpen te worden (Movisie, z.d.). Daarentegen vinden wijkteammedewerkers dat bankslapers
zelfredzaam zijn, doordat zij het voor elkaar hebben gekregen om niet op straat te slapen. Toch
vinden zij ook dat er iets is misgegaan met de zelfredzaamheid van de bankslapers, omdat zij dakloos
zijn geworden (Van Batenburg-Eddes et al., 2020). Op het moment dat een bankslaper bij iemand
thuis slaapt, is hij de ander tot last. Hier kijkt de Franse filosoof Michel Foucault anders naar. Volgens
hem ben je zelfredzaam op het moment dat je de ander niet tot last bent (Brabander, 2019). Mijn
visie komt overeen met zowel die van de wijkteammedewerkers als met die van
Foucault. Ik vind namelijk ook dat bankslapers aan de ene kant zelfredzaam zijn,
, doordat zij een bank hebben kunnen regelen bij iemand waar zij op kunnen slapen. Toch vind ik aan
de andere kant wel dat je pas echt zelfredzaam bent op het moment dat je een eigen woning hebt en
in die zin niemand tot last bent.
Op het moment dat iemand (bijna) dak- of thuisloos is kan hij terecht bij de gemeente (Gemeente
Rotterdam, z.d.). De gemeente kan de persoon in kwestie doorsturen naar het Centraal Onthaal. Het
Centraal Onthaal biedt nachtopvang voor dak- of thuislozen. Wel zijn hier bepaalde voorwaarden aan
verbonden. Zo moet de persoon legaal in Nederland verblijven, diegene kan zijn/haar problemen niet
(meer) zelf oplossen en het lukt diegene niet om zelf of met hulp van familie, vrienden of kennissen
opvang te regelen. Op het moment dat iemand hier niet aan voldoet, kan diegene terecht bij de
Vraagwijzer. Zij zullen de persoon doorsturen naar het wijkteam of een welzijnsorganisatie
(Gemeente Rotterdam, z.d.). In de meeste gevallen wordt de persoon doorverwezen naar het
wijkteam.
Het wijkteam is er om mensen te helpen die veel problemen tegelijk hebben en er zelf niet meer aan
uit kunnen komen. Een wijkteammedewerker zal samen met de persoon in kwestie kijken naar wat
het probleem precies is en welke oplossingen er mogelijk zijn. Ook zal de medewerker kijken wat de
persoon zelf kan doen en of er iemand in de omgeving van de persoon kan helpen (Gemeente
Rotterdam, z.d.). Wat gebeurt er op het moment dat de persoon een bankslaper is? De persoon
voldoet niet aan de voorwaarden om in aanmerking te kunnen komen bij het Centraal Onthaal. Ook
heeft de persoon iemand in zijn netwerk waar hij kan slapen, want de persoon is een bankslaper. Het
wijkteam kan hierin niet veel betekenen, doordat er geen sprake is van meerdere problemen tegelijk,
maar van één groot probleem. Het is van belang om vanuit het wijkteam hier preventief in te
werken, zodat het aantal bankslapers minder wordt in Rotterdam. 1.432 is het aantal bankslapers dat
bekend is, aldus een woordvoerder van de gemeente Rotterdam (Tenzer, 2023). Deze personen
hebben een briefadres aangevraagd via de gemeente. Volgens de woordvoerder is het werkelijke
aantal veel groter.
Het wijkteam werkt niet preventief als het komt tot bankslapers, omdat een wijkteammedewerker
kijkt naar wat een persoon zelf kan en wat de omgeving kan doen om de persoon te helpen. Op het
moment dat de persoon een omgeving heeft waar hij hulp kan krijgen, kijkt de wijkteammedewerker
niet meer verder en ziet hij de urgentie niet om de persoon te helpen. Zo gaat het ook met een
bankslaper. Het wijkteam helpt mensen die zelf niet meer uit hun problemen kunnen komen en ook
niet hulp kunnen krijgen vanuit hun omgeving. Dit is de reden waarom het wijkteam op deze manier
werkt en ervoor kiest om niet preventief te werken als het komt tot het verminderen van
bankslapers.
Ik snap dat het wijkteam ervoor kiest om te kijken naar wat de persoon zelf kan en wat de omgeving
van de persoon voor hem kan betekenen. Het wijkteam moet namelijk ook de keuze maken of het
urgent is om de persoon te helpen en of andere mensen niet een urgente casus hebben. Toch ben ik
van mening dat het wijkteam hierin preventiever moet gaan werken. Mensen kunnen niet altijd een
bekende een bank bieden om te slapen en het is aan het wijkteam om hierin preventief te werken,
zodat dit in de toekomst geen groter probleem wordt.
Op het moment dat het wijkteam hier niet preventiever in gaat werken, zal het probleem groter
worden. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat er meer mensen terechtkomen bij het Centraal Onthaal,
doordat zij geen slaapplek hebben. Als dit gebeurt, komt er een tekort aan slaapplekken bij het
Centraal Onthaal. Dit kan ertoe leiden dat er (meer) mensen op straat gaan slapen, omdat zij geen
andere slaapplek hebben dan buiten op straat. Wanneer het wijkteam hier wel preventiever in gaat
werken, kan het zijn dat de caseload zodanig oploopt dat er geen plek is om andere mensen te
voorzien van hulpverlening. Dit komt doordat zij dan de bankslapers zullen helpen om aan eigen
onderdak te komen. Het kan ook zo zijn dat een wijkteammedewerker een bankslaper niet verder
kan helpen, doordat het woningaanbod erg schaars is en de wijkteammedewerker hierin niets kan
betekenen voor de bankslaper.
