Dompel jezelf onder in de wereld van het goederenrecht met deze uitgebreide samenvatting, speciaal ontworpen voor het eerste jaar van de hbo-opleiding rechten. Alle essentiële concepten en onderwerpen uit blok 2 komen aan bod, gebaseerd op het gerenommeerde boek 'Inleiding in het Nederlandse recht...
De eigendom
Twee kenmerken van het eigendomsrecht
1. Het is het meest omvattend recht
a. Het eigendomsrecht is in verhouding tot andere rechten het omvangrijkste
recht
2. Het kan slechts bestaan ten aanzien van een zaak
Roerende zaken zijn alle zaken die niet onroerend zijn. Zij staat opgenomen in het tweede lid
van art. 3:3 BW.
Het is niet altijd duidelijk of een zaak roerend of onroerend is.
Volgens art. 5:3 BW is de eigenaar van een zaak ook eigenaar van al haar bestanddelen.
Bestanddeel:
o Al hetgeen volgens verkeersopvatting onderdeel van een zaak uitmaakt
o Een bestanddeel van de hoofdzaak is als zij daarvan niet kan worden afgescheiden
zonder dat beschadiging van betekenis wordt toegebracht aan een van beide zaken.
In art. 3:4 lid 2 BW is bepaald dat een zaak bestanddeel van de hoofdzaak wordt als zij
daarvan niet kan worden afgescheiden zonder dat beschadiging van betekenis wordt
toegebracht aan een van beide zaken.
1.1 bevoegdheden van de eigenaar
Art. 5:1 lid 2
Bepaalt dat et de eigenaar vrijstaat va zijn zaak gebruik te maken.
Dit gebruiksrecht valt uiteen in een genotsrecht en een beschikkingsrecht.
Het recht op het genot van de zaak betreft alle feitelijke handelingen die uit het
eigendomsrecht kunnen voortvloeien
Zo heeft de eigenaar van een auto de vrijheid deze op alle door hem gewenste
manieren te gebruiken
Welk genot de eigenaar van de zaak heeft, hangt nauw samen met de aard van
het object: de eigenaar van een huis geniet daarvan door het te bewonen, de
eigenaar van een ijsje door het op te eten.
Van het genotsrecht kan de eigenaar ook afzien
Iemand die zijn zeilboot verhuurt, draagt het feitelijk genot ervan over aan de
huurders.
Als vergoeding daarvoor krijgt hij de huurprijs
Aan het eigendomsrecht verandert als zodanig niets: de verhuurder van de boot blijft daarvan
eigenaar, hij heeft aan de huurder alleen zijn genotsrecht tijdelijk overgedragen.
Volgens art. 5:1 lid 3 BW behoort tot het genotsrecht het recht op de vruchten van de zaak.
Het ligt voor de hand dat iemand die een aandeel heeft in een naamloze vennootschap
(NV) ook recht heeft p het dividend.
Het beschikkingsrecht over de zaak geeft de eigenaar de bevoegdheid
rechtshandelingen te verrichten ten aanzien van zijn zaak.
, De eigenaar kan dus in vrijheid op allerlei manieren zijn eigendomsecht
uitoefenen.
Hij is daarbij gerechtigd het genot van de zaak of een deel van zijn recht aan
een ander af te staan.
Op die manier begrenst hij zelf vrijwillig de omvang van zijn
eigendomsrecht.
1.2 beperkingen door de wet
De meest fundamentele inbreuk die de overheid op het eigendomsrecht kan maken, is de
onteigening
Bij onteigening ontneemt de overheid van de eigenaar zijn ontroerend goed
In art. 14 Grondwet is aan de overheid de bevoegdheid tot onteigening toegekend alleen als
deze geschiedt in het algemeen belang en tegen vooraf verzekerde schadeloosstelling.
De grondwettelijke onteigeningsbevoegdheid van de overheid is door de formele wetgever
nader omlijnd in de Onteigeningswet.
Onteigening kan alleen geschieden voor het algemeen nut op basis van een wet in
formele zin.
Daarin wordt aangegeven welke gebieden worden onteigend.
Vervolgens kan bij rechterlijk vonnis de onteigening van afzonderlijke percelen
grond worden bevolen, waarbij tevens het te vergoeden bedrag wordt
vastgesteld.
Het ligt voor de hand dat de schadeloosstelling voor de onteigening in beginsel dan ook een
volledige en voorafgaande vergoeding inhoudt voor alle schade die de onteigende door het
verlies van zijn zaak zal lijden (art. 40 Onteigeningswet)
Er is een groot aantal wettelijke voorschriften dat de uitoefening van het eigendomsrecht
beperkt.
De wetgever kan daarbij verschillende doeleinden voor ogen staan,
Zoals het bevorderen van de leefbaarheid, het vergroten van de veiligheid of de
bescherming van het milieu.
Vaak 9 de wetgever gekozen voor een stelsel van verbodsbepalingen, waarbij aan de
lagere overheden de bevoegdheid is gegeven om door middel van vergunningen aan
de eigenaar ontheffing van zo’n verbodsbepaling te geven als aan een aantal
voorschriften is voldaan.
1.3 beperkingen door het ongeschreven recht
De mens leeft niet als enkeling uitsluitend voor zichzelf, maar is verplicht andermans
belangen zo veel mogelijk te eerbiedigen ongeschreven fatsoenregels.
De wetgever heeft deze gebondenheid van de eigenaar aan het ongeschreven recht uitgewerkt
voor twee onderwerpen: hinder en misbruik van bevoegdheid
Hinder
Volgens art. 5:37 BW bestaat hinder onder meer uit het verspreiden van rumoer, trillingen,
stank, rook of gassen, door het onthouden van licht en lucht of door het ontnemen van steun
Hierdoor kan een ander in het genot van zijn eigendom worden gestoord;
Zijn genotsrecht wordt door de hinder aangetast.
De in art. 5:37 BW genoemde vormen van hinder zijn niet altijd in strijd met het recht.
Een juridische actie is pas mogelijk als de last de perken te buiten gaat. De last moet
dan overlast zijn geworden.
, Wanneer is hinder niet meer toelaatbaar en dus in strijd met het recht?
Art. 5:37 BW verbiedt hinder alleen als deze onrechtmatig is in de zin van art. 6:162 BW.
Uit de combinatie van beide bepalingen valt dat hinder onrechtmatig kan zijn als de
eigenaar inbreuk maakt op het recht van een ander of door zijn gedrag tegenover deze
handelt in strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk
verkeer betaamt.
Hinder kan dus onrechtmatig zijn als sprake is van volgens ongeschreven recht
maatschappelijk onbetamelijk handelen.
De rechter moet een reeks factoren meewegen, zoals de aard, ernst en duur van de
hinder en de daardoor veroorzaakte schade.
Woont men in een rijtjeshuis, dan wordt de hinder die men in zijn tuin op een
zomerdag van de buren ondervindt door het afspreken van muziek, niet spoedig
onrechtmatig geacht. Deze vorm van hinder is immers maatschappelijk gezien gebruik
geworden en de rechter neemt niet snel aan dat dit gebruik volgens ongeschreven recht
onbetamelijk is. Wel as onbetamelijk wordt over het algemeen beschouwd het
hanteren ban een boormachine in een rijtjeshuis gedurende de nachtelijke uren,
waardoor rumoer en trillingen ontstaan. De rechter is in zo’n geval eerder geneigd
deze hinder als onrechtmatig te kwalificeren. Tussen beide vormen van burengerucht
is een reeks grensgevallen te bedenken, waarbij niet op voorhand kan worden geschat
hoe de rechter over de eventuele onrechtmatigheid van de hinder zal oordelen.
Als de hinder door een bedrijf wordt veroorzaakt en er voor de uitoefening van het bedrijf
door de overheid een vergunning krachtens de. Wet milieubeheer is afgegeven, wil dit nog
niet zeggen dat de hinder daarmee per definitie niet meer onrechtmatig is en een vordering uit
een onrechtmatige daad om die reden steeds moet worden afgewezen.
Misbruik van bevoegdheid
Bij misbruik van bevoegdheid gaat het om het optreden van de eigenaar.
De wetgever heeft in art. 3:13 BW een drietal gevallen genoemd van misbruik van
bevoegdheid
Misbruik van bevoegdheid kan voor de eigenaar leiden tot aansprakelijkheid uit
onrechtmatige daad.
De eigenaar die zijn bevoegdheid misbruikt, handelt dan in strijd met hetgeen volgens
ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt in de zin van het tweede
lid van art. 6:162 BW
1.4 enkele kenmerken van de positie van de eigenaar
Het eigendomsrecht is een absoluut recht. Aan absolute rechten zijn twee kenmerken
verbonden
1. Het eerste kenmerk van een absoluut recht heet zaaksgevolg en volgt uit het absolute
karakter daarvan: het is het recht van één tegenover allen
Zaaksgevolg houdt in dat het (eigendoms) recht op een zaak ook blijft bestaan
als de zaak niet meer in de macht van de rechthebbende is, maar in de macht
van de derden.
Het absoluut recht volgt de zaak overal, ongeacht onder wie de zaak bevindt. Vandaar
de term zaaksgevolg.
Is uit een winkel een partij kleding gestolen, waardoor de eigenaar de macht daarover
is kwijtgeraakt, dan behoudt de eigenaar toch zijn eigendomsecht, ook al is de kleding
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hazalulusan. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
