1.1 De wereld indelen
GLOBALISERING EN GLOBAL VILLAGE
Tijd en afstand zijn nauwelijks een belemmering meer door communicatietechnologie.
Hierdoor komen mensen met verschillende sociale en culturele achtergronden bij elkaar ->
de wereld wordt een global village.
Tussen landen ontstaan er dus wereldwijd economische relaties -> globalisering
DE WERELD INDELEN
De mate van globalisering verschilt per land. Zie figuur 1.2
Geografie kijkt naar ontwikkelingen op cultuur, politiek, economie en demografie.
CULTUURGEBIEDEN
Je kunt de wereld indelen in cultuurgebieden (= regio’s en gemeenschappelijke cultuur)
Cultuur = taal, religie, gewoonten, waarden en normen, kunst en technologie.
Op mondiaal niveau zijn er 4 brede overgangszones.
Tussen Noord-Amerika en Latijns-Amerika
Noord-afrika en Sub-Sahara-Afrika
Europa en de voormalige Sovjet-Unie
Rusland, Oost-Azië en Zuid-Azië
Natuurlijk zijn de cultuurgebieden niet altijd correct, dit komt door een lange geschiedenis
van verschillende culturen. Hierdoor bouwen gebieden een bepaalde identiteit op.
Taal en religie spelen hierin een grote rol
Soms is het taalverschil zo groot dat er communicatie via een derde taal mogelijk is: de
lingua franca = een derde taal die nodig is als culturele groepen niet direct kunnen
communiceren in hun eigen taal.
Godsdienst bepaalt vaak de normen en waarden van een samenleving.
POLITIEK MOZAÏEK
Ook een maier om de wereld in te delen is via politiek. Dit gaat meestal via de
democratische gehalte.
De eenheid ligt tussen de 0-10.
Kenmerken:
Vrije verkiezingen
Functioneren van de regering
Hoeveel de bevolking invloed heeft
Politieke cultuur
Mensenrechten
RIJKE EN ARME REGIO’S
De economische indicator voor ontwikkeling is het BBP = waarde van alle goederen en
diensten die een land worden geproduceerd. Als je het BBP van een kleiner gebied wil
bekijken maak je gebruik van BRP.
Om de welvaart te berekenen deel je het BBP door het aantal inwoners.
De betrouwbaarheid van deze cijfers is niet altijd even groot.
Wordt alles wel opgenomen in het BBP (informele sector = zwart werken
Wordt er rekening gehouden met de koopkracht
Zijn er onrechtmatige grote welvaartsverschillen. Regionale ongelijkheid valt niet op
op het BBP.
Er is dan ook sprake van sociale ongelijkheid
BEROEPSBEVOLKING
Zie figuur 1.7
, DICHT- EN DUNBEVOLKTE REGIO’S
De bevolkingsspreiding is onregelmatig. Bevolkingsdichtheid variërt hierdoor ook.
In de steden wonen relatief de meeste mensen -> word gemeten met de
verstedelijkingsgraad.
Het verstedelingstempo neemt de laatste tijd steeds meer toe.
1.2 Scheidslijnen in Europa
EURAZIË, OF EUROPA EN AZIË
De geleidelijke overgang van EU naar Azië bestaat al duizenden jaren -> komt door handel.
Het verspreidingspatroon van de Indo-Europese talen is hier een gevolg van.
Vrijwel alle talen in EU behoren hiertoe: Romaanse, Baltische-Slavische en de Germaanse
talen.
Dit proces noem je diffusie = verspreiding van verschijnsel van gebied tot gebied.
STAATKUNDIGE VERBROKKELING
Europa is in de geschiedenis veel verandert. De processen die bij een staatkundige
afbrokkeling voorafgaan zijn: geopolitieke, culturele en economische factoren.
Geopolitiek = machtsverhoudingen tussen landen beschrijven.
Een tweede factor is de culturele verscheidenheid in de Europese landen. Veel culturen
wonen naast en door elkaar heen. Wanneer volken actief weerstand bieden tegen
natievorming is er sprake van regionalisme = het streven naa een vorm van zelfbestuur of
een eigen staat.
Bij economsiche factoren gaat het vooral om het verschil tussen inkomen.
EENWORDING EN BLOKVORMING
De Europese Unie is het resultaat van een lange periode van blokvorming. Dit betekent dat
ze een samenwerkingsverband hebben.
KRIMP IN EUROPA
De jaarlijkse bevolkingsgroei in Europa is klein. Dit komt omdat veel landen een hoog
ontwikkelingpeil hebben. Ze bevinden veelal in de laatste fase van de demografische
transitie
De vijf fasen + zie fig. 1.15
1: mensen leven vooral van de landbouw en ambacht. Geboortecijfers zijn hoog. Toch
groeit bevolking maar weinig, komt door hoge sterftecijfer ivm slechte hygiene.
2: Geboortecijfer blijft hoog. Sterftecijfer begint te dalen. Later verbetert ook de
huisvesting.
3: Daling van het geboortecijfer. Verstedelijking leidt tot minder kerkelijke invloed op
de grootte van het gezin. Kennis neemt toe. De vruchtbaarheid daalt ook. Er is ook
vermindering van kindersterfte.
4: zowel geboorte- als sterftecijfer zijn laag. Lage geboortecijfer komt door een kleiner
aandeel van jonge vrouwen.
5: vergrijzing van de bevolking zorgt voor dat het sterftecijfer stijgt. Resultaat is een
sterfteoverschot.
MIGRATIE
Je moet ook voor de groei en krimp van de bevolking kijken naar de sociale bevolkingsgroei =
migratie.
DEMOGRAFISCHE DRUK
De leeftijdsopbouw is een belangrijke demografisch kenmerk. Wordt weergegeven in een
bevolkingsdiagram.
Het aantal mensen van de niet-actieve bevolking : productieve bevolking = demografische
druk
Zie fig 1.18
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper imkevv. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,92. Je zit daarna nergens aan vast.
