Samenvatting
Samenvatting biologie hoofdstuk 9 en 10 nectar vwo 5
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Dit is een samenvatting van het vak biologie. Deze samenvatting bevat hoofdstuk 9 en 10. van het boek nectar vwo 5
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 17 pagina's
Voorbeeld 3 van de 17 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Biologie Hoofdstuk 9Paragraaf 1 hart en bloedsomloop
Niet alle bloedsomlopen zijn gelijk
Insecten hebben een open bloedsomloop:
- Een groot bloedvat aan de rugzijde (de hartbuis)
- Aantal gespierde delen (hartkamers)
- Kamers pompen het bloed, zonder bloedcellen, naar de kop toe
- Vanaf de kop gaat het bloed door de lichaamsholte en omspoelt het de organen en de weefsels
- Pomp- en zuigbeweging pompt het bloed weg en zuigt het weer aan via openingetjes in de hartbuis
- O2 wordt opgenomen via tracheeën
Vissen hebben een gesloten bloedsomloop/enkelvoudige bloedsomloop:
- Eén boezem en één kamer
- Het bloed komt niet buiten de bloedvaten
- O2-opname in kieuwen O2-afname en CO2-opname in lichaam via hart terug naar kieuwen
- Zwembeweging verhoogt de stroomsnelheid van het bloed
Amfibieën, reptielen, vogels en zoogdieren (ook mensen) hebben een dubbele bloedsomloop:
- Linker- en rechterharthelft volledig gescheiden door een tussenschot
- 2 aparte pompen:
Rechterpomp, rechterkamer, pompt O2-arm bloed door longslagaders naar de longen, waar het
bloed in de longhaarvaten O2 opneemt en CO2 afgeeft. Het O2-rijke bloed stroomt via de longaders
naar de linkerboezem van het hart kleine bloedsomloop
Linkerpomp, linkerkamer, pompt het O2-rijke bloed via de aorta en de slagaders naar de organen,
waar de O2 naar de cellen verspreid. Het O2-arme bloed stroomt verder via aders en komt door een
van beide holle aders in de rechterboezem van het hart grote bloedsomloop
- De grote en kleine bloedsomloop vormen samen een dubbele bloedsomloop
- Aorta is lichaamsslagader O2-rijk bloed stroomt vanuit lichaam naar hart
Vertakt zich in slagaders naar organen ( meestal naar organen waar bloed heen gaat)
Eerste vertakking is kransslagader voert O2-rijk bloed aan dat voor de hartspier is
- Het O2-arme bloed stroomt via aders van organen terug naar hart bloed van hoofd en armen via bovenste
holle ader in hart, borst en lager via onderste holle ader
- Aders zijn meestal vernoemd naar orgaan waar ze vandaan komen
Afwijkend: holle aders, kransaders en poortader
- In weefsels stroomt bloed door haarvaten
Uitwisseling stoffen vind plaats tussen het bloed en de cellen van een weefsel
- Een dubbele gesloten bloedsomloop brengt snel en gericht O 2-rijk bloed naar bijv. hersenen en spieren
,Een leven lang pompen
- Beide harthelften pompen gelijktijdig evenveel bloed weg
Elke helft bestaat uit een boezem en een kamer
- De boezems ontvangen bloed uit de aders en de kamers persen het weer het hart uit naar de slagaders
- Hartslag heeft 3 fasen: vullen van kamers, het leegpersen van de kamers en een korte pauze
De fasen lopen links en rechts synchroon
Ze herhalen telkens en vormen zo de hartcyclus
- Begin van vulfase zijn de kamers en boezems ontspannen (diastole) bloed stroomt uit aders via boezems
kamers in boezems trekken samen (boezemsystole), persen daarbij bloed kamers in beide kamers
trekken samen (kamersystole)
- Druk van bloed tijdens kamersystole sluit hartkleppen en opent slagaderkleppen bloed stroomt
longslagader en aorta in kamers ontspannen kamerdruk is lager dan druk in slagader
slagaderkleppen sluiten
- Elke hartslag heeft 2 tonen
1e = sluiten hartkleppen
2e = sluiten slagaderkleppen
- Hartslagfrequentie is aantal hartslagen per minuut
Embryonale bloedsomloop
- Dubbele bloedsomloop is voor geboorte niet functioneel
In embryonale bloedsomloop spelen longen geen rol bij gaswisseling
- Omweg via longen kost energie embryo krijgt O2 en voeding van moeder (via de navelstreng)
O2-rijk bloed uit navelstrengader mengt in lever en onderste holle ader met O 2-arm bloed
hierdoor komt genoeg O2 in het hart binnen
- Ong. 2/3 van het bloed gaat niet naar longen bij embryo’s bloed stroomt via ovale venster van rechts naar
links, ook stroomt er bloed via de ductus Botalli (verbinding longslagader en aorta, van kleine naar grote
bloedsomloop)
- Na geboorte (navelstreng afgebonden) bloedsomlopen scheiden volledig
De bloedvaten tussen navelstrengader, holle ader en lever sluiten, verschrompelen en verdwijnen na
afbinden navelstreng
Baby huilt longen vullen en ontvouwen grotere bloedstroom naar longen en terug
Druk links in hart hoger dan rechts ovale venster sluit paar weken later zijn links en rechts
compleet gescheiden
Ductus Botalli sluit een paar dagen na geboorte bloed uit rechterharthelft stroomt door
longhaarvaten
Bij ong. 20 % sluit ovale venster niet compleet op latere leeftijd krijgen organen bij inspanning
onvoldoende O2-rijk bloed
, Paragraaf 2 bloeddruk
Bloed gaat in golven
- Bloeddruk is de druk van het bloed op de wanden van de bloedvaten of de wanden van de boezems of
kamers.
- De bloeddruk ontstaat door het samentrekken van de hartkamers
- Bij elke kamersystole persen beide kamers het bloed de slagaders in, hierdoor rekken de wanden uit en is er
dus een hogere bloeddruk te meten.
- Door de pompdruk gaat de bloeddruk in de slagaders omhoog, de systolische druk: de druk op het bloed die
ontstaat doordat het hart bloed de slagaders in pompt (bovendruk)
- Tijdens de diastole neemt de bloeddruk af, de diastolische druk: de druk op het bloed tijdens de rustfase van
het hart (onderdruk)
- Veerkracht en kwaliteit van de bloedvaten is van belang voor een goede bloedsomloop.
- Atherosclerose: vernauwing en verstijving van het bloedvat, hierbij speelt cholesterol een rol.
Bloeddrukmeting
- Eenheid van bloeddruk is pascal (Pa)
- Bij het meten van de bloeddruk legt een arts een manchet rond de bovenarm. Hij pompt lucht in de
manchet, zodat de armslagader is dichtgedrukt. Er stroomt geen bloed meer doorheen, er is geen bloeddruk.
De arts draait de manchet een stukje open, op gegeven moment hoor je het bloed stromen dat is de
bovendruk. Dan draait de arts de manchet nog een stukje op, op gegeven moment hoor je niks meer dat is
de onderdruk.
- Hoe verder je van het hart zit hoe lager de bloeddruk.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper imkevv. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,83. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66579 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen