- Suikers – koolhydraten
- Lipiden – vetten w gebruikt door alle
o Vetzuren en glycerol levensvormen op Aarde
- Proteïnen (eiwitten)
o Aminozuren, peptiden
- Nucleïnezuren (RNA en DNA)
o Nucleotiden (ATP) en basen
WATER
- = meest voorkomend biomolecule in lichaam
o 65kg => 2500 mol water = 1027 moleculen
o = 70% vd lichaamsmassa
o = 99% van alle moleculen in lichaam
- [water]bloed = +/- 50 mol/l
- 1/100 miljoen watermoleculen ioniseert tot H+ en OH-ion
o à Zuur-base-eigenschappen van water
- Hoge warmtecapaciteit
o à stabiele lichaamsT
- Moleculen kunnen sterk/zwak interageren met water
o Sterke interacties
§ = hydrofiele moleculen
• à lossen op in water
o Zwakke interacties
§ = hydrofobe moleculen
• à bijeendrijven weg van water à vetdruppels & biologische
membranen
- Kleinere ionen én metabolieten kunnen erin oplossen
1
, SUIKERS (KOOLHYDRATEN)
- Bouwstenen:
o Monosachariden
- Bindingen:
o Glycosidebindingen (=> disachariden, oligosachariden, polysachariden)
- Belang stereochemie
o CHO: 2 rotaties rond C mogelijk = Fischerprojectie van chirale centra
§ L-isomeer
§ D-isomeer
o Spiegeling thv C2
§ à mannose & glucose
o Spiegeling thv C4
§ à glucose & galactose
o Belang
§ ≠ enzymes voor metabolisering
- Niet gecodeerd in het genoom (wel de enzymen die de suikers aanmaken)
- Polymeren geen unieke grootte
o = ≠ aantal glucose-moleculen à variabele molecuulmassa
o vb. zetmeel – planten
o vb. glycogeen – dieren
- = Meest abundante biomoleculen op Aarde
- Belang:
o Voeding
§ E-bron in (on)gezonde voeding
o Metabolisme
o Biomedische toepassingen
§ Oorzaak van ziektes
• vb. caries (aantasting tandglazuur), CV, leververvetting, diabetes
3 BELANGRIJKE DISACHARIDEN
= belangrijk in voeding én spijsvertering
- Sucrose
o In voeding: gebak, cornflakes, …
o Pathofysiologisch verband:
§ Meer verbruik à tandbederf ↑, meer kans op beschadigingsziekten
(obesitas, diabetes type II)
2
, - Lactose
o Belangrijkste suiker in moedermelk & koemelk
§ > melk van zoogdieren
- Maltose
o = tussenproduct in
§ Spijsvertering van zetmeel (vb. aardappelen,
rijst, …)
§ Bierproductie (mouten)
OLIGOSACHARIDEN
à Glycolipiden
- = structuur van membranen (bloedgroepen)
- = polaire bedekking van membranen (soort laagje)
à Glycoproteïnen
- 2 soorten
o O-gebonden glycoproteïnen
§ = suiker aan az met OH-groep
o N-gebonden glycoproteïnen
§ = suiker aan eind-N van asparagineresidu’s
- Zeer veel mogelijkheden
o In soorten bouwstenen
o In soorten glycosidebindingen
- Belang
o Cel-celinteracties
o Receptor-ligand interacties
o Interacties tss eiwitten in bloedbaan én hun liganden
o Eiwi-eiwit-interacties
POLYSACHARIDEN
= > 10 glucose-moleculen
O
O
HO
HO
CH2OH
CH2OH
- Cellulose
glucose
GlcNac
N-acetyl
o = glucose-moleculen via 𝛃 1-4 én H-bruggen verbonden
O
O
OH
bèta-1 → 4
§ à stevige structuur
O
O
HO
HO
GlcNac
glucose
o = belangrijkste structuurpolymeer in planten
OH
CH2OH
N-acetyl
CH2OH
§ Celwanden
O
O
§ Houtvezels
cellulose
chitine
O
O
HO
HO
- Chitine
CH2OH
CH2OH
o = N-acetylglucosamineketen
N-acetyl
O
O
OH
o = belangrijkste structuurpolymeer in ongewervelde dieren
O
, - Glucosaminoglycanen
o Bouwstenen = afgeleiden van suikers met carboxyl-/amino-/sulfaatgroepen op
o = sterk polair
§ = (-) lading à veel water binden à waterig/viskeus mengsel
o = repeterende disacharide-eenheden
§ tvv zeer lange strengen
o Sommige covalent verbonden aan eiwit
§ => proteoglycanen
• à KB, BW, … à stevigheid in gewrichten
o Functies in EC-ruimte
§ Bindweefsel
§ Bloedbaan
§ KB
§ Gewrichten
o 2 vb’en
§ Hyaluronzuur
• = in viskeuze structuren in lichaam
• = belangrijkste structuurpolymeer in
o Glasachtig lichaam – oog
o Navelstreng
o Gewrichtsvloeistof (smerend effect)
§ Heparine
• = belangrijkste structuurpolymeer vd bloedvatwand
o à natuurlijke antistolling
§ Bloed tegen wand stolt niet
§ ó defecte wand: stollingsfactoren kunnen wel aan
cascade beginnen à dichten defect in wand
o à medische toepassing antistolling
§ vb. bloedafname -> heparine in buisje ó stolling van
bloed in buisje
- Zetmeel
o = D-glucosepolymeer
§ > amylose = onvertakt
§ > amylopectine = vertakt
o = belangrijkste E-reserve in planten (knollen, bollen, zaden)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper js0211. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €16,49. Je zit daarna nergens aan vast.
