Project gezondheidsbevordering
Casus Marit Diabetes Mellitus I
Jara Hofstra 699946
Lieve Jongerius 701670
Sanne Blom 700272
Fay Wesselse 701639
Docentbegeleider: Yvonne van de Ven
Datum: 22-2-2023
Toets code: 2022BNKR3B
,Inhoudsopgave
Inleiding: .......................................................................................................................................................... 3
Gezondheidsbevordering ................................................................................................................................. 4
1. Signaleren van Leefstijlrisico’s ................................................................................................................... 4
Gezondheidsproblemen ................................................................................................................................ 4
Epidemiologische gegevens .......................................................................................................................... 4
2. Analyse risicovol gedrag ............................................................................................................................ 5
Gedragsdeterminanten (ASE-model)............................................................................................................ 5
3. Gedragsdoelen gericht op gedragsverandering ........................................................................................ 5
Toepassing shared decision making bij het opstellen van de doelen .......................................................... 5
Ineffectieve coping en kennistekort ............................................................................................................. 5
4. Vaststellen leefstijlinterventies en inzet ICT .............................................................................................. 6
5. Toepassen EBP ........................................................................................................................................... 7
Conclusie ......................................................................................................................................................... 9
Bijlage ............................................................................................................................................................ 10
Literatuurlijst APA ......................................................................................................................................... 12
Pagina | 2
,Inleiding:
Marit is 17 jaar oud en heeft tien jaar geleden kreeg Marit te horen dat zij diabetes mellitus type I
heeft. De diabetes heeft nogal wat consequenties voor Marit haar leefstijl en hier worstelt ze nog
erg mee. Marit studeert bedrijfskunde in Groningen en woont daar ook sinds kort op kamers. Ze zit
bij een studentevereniging en ze is dol op een feestje. Ze eet vaak met haar huisgenoten en ze
bestellen dan vaak eten. Marit is verder een sportieve meid en loopt ongeveer 2x per week 10 km
hard.
Marit worstelt nog vaak met haar diabetes. Ze wil namelijk wat kleine punten in haar leefstijl
veranderen, maar weet niet hoe. Ze wil een zo normaal mogelijk studentenleven leiden, zoals
uitgaan en drankjes drinken. Ze vertelt weinig over haar gezondheid aan anderen, omdat ze denkt
dat anderen haar niet zullen begrijpen. Marit haar zelfbeeld is ook erg veranderd door diabetes. Ze
schaamt zich namelijk voor haar insulinepomp. Ook geeft Marit aan dat ze een kennistekort heeft
over een goede leefstijl, diabetes type I en haar insuline pomp.
Pagina | 3
,Gezondheidsbevordering
1. Signaleren van Leefstijlrisico’s
Gezondheidsproblemen Marit omtrent diabetes mellitus type 1:
- Marit eet onregelmatig, dit heeft slechte invloed op haar diabetes doordat haar kortwerkende
insuline altijd bij een maaltijd ingespoten moet worden is dus ook haar medicatie inname
onregelmatig, dit is niet goed voor haar suikerschommelingen.
- Marit slaapt onregelmatig, doordat ze houdt van het uitgaansleven en van feestjes, het liefst tot
diep in de nacht, ze gaat daardoor vaak laat naar bed. Het is als diabetespatiënt juist belangrijk om
goede regelmaat in het slaappatroon te hebben. Een slechte nacht (minder dan 6 uur) zorgt voor
verstoorde bloedsuikerwaarden. Slaap je regelmatig slecht, dan kunnen de verstoorde waarden op
lange termijn schade veroorzaken aan bloedvaten en organen (Diabetes vereniging Nederland, n.d.)
- Marit is een feestbeest en drinkt veel op feestjes. Dit heeft slechte invloed op de lever. Als je
insuline gebruikt moet je goed opletten op je alcohol gebruik. Alcohol heeft na een paar uur een
verlagend effect op de bloedsuiker (Diabetesfonds, n.d.)
- Ze eet te veel junkfood, in junkfood zit veel vet dit vertraagt de opname van insuline dit kan nare
gevolgen hebben en leidt tot een langzame stijging van de suikerspiegel (dbl-diabetes, 2022)
- Marit heeft een slecht zelfbeeld. Ze schaamt zich voor haar insulinepomp, ze denkt dat ze hierdoor
niet snel een relatie zal krijgen. Er moet gewerkt worden aan haar zelfbeeld zodat ze zich beter gaat
voelen wat ook een positief zal hebben op haar leefstijl. Ook zal het helpen als zij en haar vrienden
meer kennis hebben over haar ziekte zodat zij meer begrip kunnen tonen.
Epidemiologische gegevens:
In Nederland zijn er ruim 1,1 miljoen mensen met diabetes. Dit zijn 618.300 mannen en 538.500
vrouwen. Diabetes komt in alle leeftijdsgroepen vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. In 2021 zijn
53.100 nieuwe patiënten met diabetes gediagnosticeerd bij de huisarts. Het aantal nieuwe gevallen
neemt toe met de leeftijd en neemt op hoge leeftijd (vanaf 75 jaar) weer af. Ongeveer 9% van de
door de huisarts geregistreerde diabetespatiënten heeft diabetes type 1. Alle overige patiënten
hebben diabetes type II. (vzinfo, 2022)
Het aantal door de huisarts nieuw gediagnosticeerde gevallen van diabetes is in de periode 2011-
2021 gedaald, voor zowel mannen als vrouwen. Het aantal nieuwe diagnoses lijkt in het 2020 (het
COVID-19 jaar) te zijn afgenomen ten opzichte van 2019. Het is niet te achterhalen of het minder
voorkwam in 2020 of dat de huisartsenpraktijk minder voor diabetes werd bezocht. Ook per jaar
geschatte en ongecorrigeerde aantal nieuw gediagnosticeerde gevallen van diabetes is afgenomen.
Voor mannen nam dit aantal af van 47.100 in 2011 naar 29.600 in 2021. Voor vrouwen is dit
afgenomen van 45.100 in 2011 naar 23.500 in 2021. (vzinfo, 2022)
In 2020 overleden 2.796 personen met diabetes als onderliggende doodoorzaak. Het betrof 1.446
mannen en 1.350 vrouwen. (vzinfo, n.d.) De sterfte aan diabetes neemt toe met de leeftijd. Veel
sterfgevallen zijn het gevolg van complicaties van diabetes. Diabetes speelt namelijk een belangrijke
rol bij andere ziekten (zoals hart- en vaatziekten). Tot 60 jaar is de kans om te overlijden voor
mensen met diabetes type 1 ongeveer 5 keer zo groot als voor mensen zonder diabetes. Bij diabetes
type II is de kans om te overlijden boven de 45 jaar ongeveer twee keer zo groot als mensen zonder
diabetes. De levensverwachting van mensen met diabetes hangt af van hoe goed hun bloedglucose
onder controle is. Voor zowel mannen als vrouwen van 45 jaar met diabetes type 1 is de resterende
levensverwachting ongeveer 13 jaar lager dan voor mensen zonder. (vzinfo, n.d.)
In de top tien van ziekten die in 2018 de grootste ziektelast hebben, neemt diabetes de derde plaats
in. Ziektelast is uitgedrukt in DALY, Disability Adjusted Life Years. Dit is een samengestelde maat voor
gezondheidsverlies en is opgebouwd uit twee componenten: de jaren geleefd met de ziekte en de
jaren verloren door vroegtijdige sterfte. De ziektelast blijft stijgen net als andere ouderdomsziekten.
Hoe vaker een ziekte voorkomt, hoe hoger de totale ziektelast in de bevolking. (vzinfo, n.d.)
Pagina | 4
, 2. Analyse risicovol gedrag
Gedragsdeterminanten (ASE-model):
Attitude, Marit heeft een ongezonde leefstijl, ontwijkend naar haar diabetes. Haar eetpatroon is
onregelmatig en niet altijd gezond ook haar slaappatroon is onregelmatig want ze houdt van het
studentenleven. Ze is negatief over haar eigen gedrag en worstelt met de manier waarop zij omgaat
met haar diabetes. Dit komt doordat ze moeite heeft om te praten over haar ziekte
Sociale invloed, haar huisgenoten en vrienden hebben momenteel een slechte invloed, want ze
bevorderen niet een gezonde leefstijl voor Marit. Ze bestellen veel junkfood en vragen Marit of ze
ook wil. Zij en haar vrienden gaan vaak naar studenten feesten waar alcohol wordt gedronken, haar
vrienden vragen vaak aan Marit of ze langer wil blijven, aangezien Marit het moeilijk vindt om nee te
zeggen halen haar vrienden haar vaak over
Eigen effectiviteit, ze denkt dat ze voldoende kennis heeft en bekwaam is om haar gedrag uit te
voeren. Zo compenseert zij ongezond eten met een stuk fruit. Zij denkt dat dit een oplossing is.
Conclusie: Marit geniet van haar studenten leven en vind dit moeilijk te combineren met haar
diabetes. Ze eet niet altijd regelmatig en gezond voor haar diabetes, dit komt deels door haar
vrienden. Ook is haar slaappatroon slecht, door de feestjes en deels door vrienden.
3. Gedragsdoelen gericht op gedragsverandering
1. ‘Marit heeft binnen twee weken een regelmatig slaappatroon, dit houdt in dat zij standaard
nachten gaat maken van minimaal 8 uur i.p.v. 6 uur. (Better Nights, 2021).’
2. ‘Binnen twee weken gaat Marit samen met haarhuisgenoten in gesprek met een diabetes
gespecialiseerd verpleegkundige om de consequenties van haar slechte levensstijl in
combinatie met haar diabetes te bespreken.’
Toepassing shared decision making bij het opstellen van de doelen:
Wij zijn met Marit in gesprek geweest over wat ze moeilijk vindt en waar ze tegen aan loopt met
haar Diabetes. Marit gaf hierin aan dat ze haar huisgenoten niet heeft verteld dat ze diabetes
Mellitus type 1 heeft, hierdoor kunnen ze daar geen rekening mee houden. We hebben samen de
voor- en de nadelen besproken van als ze het zou vertellen aan haar huisgenoten. Marit zag in dat
het verstandig is om het te vertellen aan haar huisgenoten zodat ze rekening kunnen houden met
haar. Aan de hand van dat gesprek kwamen we samen op het doel om een gesprek in te plannen om
in gesprek te gaan met haar huisgenoten samen met een Diabetes gespecialiseerd verpleegkundige.
In dit gesprek gaat Marit vertellen dat ze diabetes heeft en wat voor een effect dat heeft op haar
dagelijks leven.
We hebben het ook gehad over dat ze moeite heeft om een normaal slaappatroon te vinden. Marit
gaat vaak uit en ligt daardoor vaak laat in bed. Dit is niet goed voor Marit haar Diabetes mellitus. We
hebben de voordelen en nadelen besproken van een vast slaapritme en we zijn erachter gekomen
dat het een goed idee is om een vast slaapritme te hebben voor Marit haar diabetes Mellitus. Dit
gaan we doen aan de hand van regelmatige slaaptijden en een app die ervoor zorgt dat de een beter
slaappatroon ontwikkeld.
Ineffectieve coping en kennistekort:
Wij hebben de twee gedragsdoelen bedacht op basis van de twee patiëntproblemen: Ineffectieve
coping en kennistekort.
- Bij het eerste gedragsdoel hebben wij kennistekort toegepast. Marit heeft namelijk kennis te
kort over hoe een onregelmatig slaappatroon op lange termijn slecht is voor het behoud van
haar bloedvaten en organen door de verstoorde bloedsuikerwaarden.
- Het tweede gedragsdoel is gebaseerd over ineffectieve coping. Er zijn verschillende soorten
coping, voor Marit geld de coping stijl: Vermijding. Dit betekent dat ze haar diabetes vermijd
voor haar vrienden, ze doet net alsof ze nergens last van heeft en duikt voor haar probleem
Pagina | 5