Dit is een samenvatting van hoofdstuk 1 t/m 8 van actoren in de strafrechtspleging. Deze samenvatting is gemaakt voor het vak Actoren in de Rechtshandhaving.
Feedback over de samenvatting of de layout van het document is altijd welkom. Laat vooral weten als er fouten of onduidelijkheden in staan.
Samenvatting Actoren in de Strafrechtspleging
voor het vak Actoren in de rechtshandhaving
Alle informatie in de samenvatting komt uit het boek Actoren in de Strafrechtspleging.
Hoofdstuk 9 van het boek is niet opgenomen in deze samenvatting.
De samenvatting is gemaakt door M. Simons (2024)
Bolhuis, M., Schoenmakers, Y., & Beijers, G. (2020). Actoren in de strafrechtspleging (vierde
druk). boom criminologie.
1
,Inhoudsopgave
Samenvatting Actoren in de Strafrechtspleging 1
Inhoudsopgave 2
1 Inleiding 3
2 De politie 5
2.1 Inleiding 5
2.2 Politie in Nederland 5
2.3 Politiewerk 6
2.4 Verhouding tot andere actoren 10
3 De bijzondere opsporingsdiensten en toezichthouders 11
3.1 Inleiding 11
3.2 De institutionele context van de bijzondere rechtshandhaving 11
3.3 De taken van de bijzondere opsporingsdiensten in het strafproces 13
3.4 Toezichthouders 16
4 Het Openbaar Ministerie 17
4.1 Inleiding 17
4.2 De ontwikkeling van het Openbaar Ministerie 17
4.3 De taak van het OM binnen het strafproces 20
5 De strafrechtadvocatuur 25
5.1 Inleiding 25
5.2 Strafrechtadvocatuur in Nederland 25
5.3 De taak van de strafrechtadvocaat binnen het strafproces 27
6 De rechterlijke macht 31
6.1 Inleiding 31
6.2 De organisatie van de rechtspraak in Nederland 31
6.3 De rechterlijke macht in het Nederlandse strafproces 32
7 Het gevangeniswezen 36
7.1 Inleiding 36
7.2 Het gevangeniswezen van verleden tot heden 36
7.3 De taak van de DJI binnen het strafproces 39
8 De reclassering 46
8.1 Inleiding 46
8.2 De institutionele context 46
8.3 De taak van de reclassering binnen het strafproces 48
2
,1 Inleiding
Drie fasen in het strafproces:
1. Opsporing: politie
2. Vervolging : officier van justitie, advocaat en rechter
3. Tenuitvoerlegging: het gevangeniswezen en het Centraal Justitieel Incassobureau
(CJIB)
Oppervlakkig, maar niet reëel beeld van de betrokken actoren.
Politie
Belangrijke taak = opsporen verdachten en vergaren van bewijs voor vervolging.
BOD’en (bijzondere opsporingsdiensten) houden zich bezig met opsporing op specifieke
terreinen → bijv. FIOD voor financiële fraude en misdrijven in de belastingsfeer.
Officier van justitie
Stuurt het onderzoek van de politie en BOD’en. Wanneer er bijzondere middelen moeten
worden ingezet of wanneer er personen moeten worden aangehouden, vraagt de officier van
justitie toestemming aan de rechter-commissaris.
Advocaat
Expliciete taak: de belangen van de verdachte behartigen, ook als dat tegen
maatschappelijke belangen ingaat. De verdachte kan zich vanaf het begin laten bijstaan
door een advocaat.
Openbaar Ministerie
Wanneer de OvJ denkt dat er voldoende bewijs is voor vervolging, wordt de zaak door de
politie of BOD overgedragen aan het OM. De OvJ (het OM) kan zelf de zaak afdoen door te
seponeren of een transactie aan te bieden, maar hij kan ook de verdachte dagvaarden (=
voor de rechter).
Reclassering
Verricht op verzoek onderzoek naar de achtergrond en het recidiverisico van de verdachte,
met als doel de rechter te adviseren over de afdoening en interventiemogelijkheden / andere
voorwaarden die aan de afdoening verbonden kunnen worden. Bij minderjarigen wordt dit
gedaan door de Raad voor de Kinderbescherming (zij brengen een adviesrapport uit).
Slachtoffer (meer op de voorgrond in de laatste jaren)
Als belangstellende kan het slachtoffer het strafproces bijwonen, als procesdeelnemer heeft
hij spreekrecht of kan hij optreden als getuige en als procespartij kan hij vergoeding van
geleden schade eisen.
In de vervolgingsfase is het de taak van de ovj om het bewijs te presenteren en als
vertegenwoordiger van de samenleving een straf te eisen. De advocaat staat de verdachte
bij en kan het bewijs in twijfel trekken, contrabewijs leveren of zich richten op de strafeis
door strafverlaging of een andere afdoening te vragen. De rechter beslist.
In zwaardere strafzaken kunnen (op verzoek van ovj of advocaat) deskundigen
worden opgeroepen. Het kan zowel gaan om deskundigen op het terrein van het bewijs
(Nationaal Forensisch Instituut [NFI]) als op het terrein van persoonlijkheidsonderzoek. De
3
, geestelijke gesteldheid van de verdachte ten tijde van het plegen van het delict en de
inschatting van de kans op recidive zijn namelijk van belang bij het opleggen van een straf of
maatregel.
De tenuitvoerleggingsfase volgt na het onherroepelijk worden van het vonnis.
- Het CJIB coördineert de strafrechtelijke beslissingen en ziet op de inning van
opgelegde boetes.
- De Dienst Justitiële Inrichtingen (het gevangeniswezen) ziet op de
tenuitvoerlegging van vrijheidsbenemende straffen en maatregelen.
- De reclassering overziet de taakstraffen.
- De OvJ ziet toe op de tenuitvoerlegging van de straf of maatregel (bijv.
wanneer iemand zijn taakstraf niet uitvoert of aanwijzingen van de
reclassering niet opvolgt).
- De advocaat behartigt de belangen van de cliënt.
De dynamiek van de strafrechtspleging
Het strafrechtklimaat en daarmee de context waarbinnen de actoren werkzaam zijn, wisselt
door de tijd heen. Vanaf 1800 zien we steeds een wisseling tussen de hoofdfuncties in de
strafrechtspleging, namelijk repressie en resocialisatie.
Momenteel zitten we in een periode van verharding en versobering. Dit komt tot
uiting in bijv. het oproepen tot verlenging van de maximumstraf in jeugddetentie, de
bezuinigingen op de rechtsbijstand, etc. Deze periode kent ook de ontwikkeling van ‘slimme
initiatieven’ (= manieren waarop bestaande middelen efficiënter en effectiever worden
ingezet), door samenwerking van verschillende actoren. Bovendien zijn de posities van het
slachtoffer en de verdachte versterkt. Deze ontwikkelingen hebben invloed op de taken en
het functioneren van de actoren in de strafrechtspleging.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mhasimons. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,28. Je zit daarna nergens aan vast.
