Complete en begrijpelijke samenvatting van de tweede taak van het blok GGZ2026 Sexuality. De samenvatting omvat informatie uit ALLE basisliteratuur en verplichte bronnen van de reference list, en bevat dus alle stof van de taak. Engelse bronnen zijn in het Engels samengevat.
Kenmerken van het vrouwelijk seksueel (dis)functioneren
1) Voor seksuele opwinding en verlangen zijn zowel een voldoende gevoelig
responssysteem als geschikte stimuli noodzakelijk.
2) Bij vrouwen is er weinig relatie tussen de sterkte van de genitale opwindingsrespons
en de mate van ervaren seksuele opwinding.
3) De context (omgevingsfactoren en sfeer) van de seksuele stimulatie is van groot
belang voor de beleving van seksuele gevoelens.
4) Er is een brede variatie in normaal seksueel functioneren, het varieert met
levensfasen, leeftijd en duur van de relatie.
5) Vrouwen hebben verschillende redenen voor het aangaan van seksuele interacties,
en lijken vooral vanuit het verlangen naar intimiteit open te staan voor seksuele
activiteit.
6) De meerderheid van studies bij gezonde vrouwen met seksueel disfuncties laat zien
dat hun genitale respons vergelijkbaar is met de respons van vrouwen zonder
seksuele problemen.
Bancroft vond dat hoe meer emotionele en relationele problemen een vrouw rapporteert, des
te meer sexual distress zij ervaart. Een van de belangrijkste voorspellers van sexual distress
bij vrouwen lijkt dus emotionele relatie met de partner te zijn. In de tabel is te zien dat pijn
bij de gemeenschap de belangrijkste klacht is waarmee vrouwen worden gezien.
In de praktijk geschiedt de diagnostiek nogal eens op basis van klachtpresentatie. Weinig
vrouwen melden zich met problemen met seksuele opwinding, laat staan een fysiologisch
opwindingsprobleem. Veel problemen met zin, opwinding en pijn komen tegelijkertijd voor
(figuur op volgende pagina). Een Amerikaanse studie vond dat 75% van de vrouwen die zich
presenteerden met een seksueel probleem tegelijkertijd problemen hadden met zin, opwinding
en orgasme.
,GGZ2026 (NL/EN) Sexuality vvanbeek
Gezien de hoge mate van comorbiditeit dient naast de aanmeldingsklacht ook expliciet
aandacht te zijn voor andere klachten/problemen binnen de seksuele responscyclus. Drie
kernpunten over seksuele disfuncties bij vrouwen;
❖ Bij vrouwen is er weinig samenhang tussen de sterkte van de genitale
opwindingsrespons en de mate van ervaren seksuele opwinding.
❖ Bij vrouwen is de context (omgevingsfactoren en sfeer) van de seksuele stimulatie
van groot belang voor de beleving van seksuele gevoelens.
❖ Comorbiditeit met andere seksuele disfuncties komt bij vrouwen veel voor.
STOORNISSEN IN HET SEKSUEEL VERLANGEN
Verminderd seksueel verlangen (Hypoactive Sexual Desire Disorder) is een aanhoudend of
recidiverend gebrek aan seksuele fantasieën en verlangen naar seksuele activiteit. In de
praktijk komen vrouwen zelden met de klacht ‘geen zin’. Het is raadzaam de klacht te
herformuleren als een relationeel probleem rond de seksualiteit.
Het is belangrijk om ‘verminderd seksueel verlangen’ te differentiëren van seksuele
aversie. Bij geen zin gaat het vooral om het ontbreken van iets dat opzich wel na te
streven is. Bij seksuele aversie zijn het vooral de negatieve emoties (bijvoorbeeld
walging, angst) die maken dat een vrouw een seksuele situatie probeert te vermijden.
Moderne motivatietheorieën stellen dat motivatie het resultaat is van een samenspel tussen
de gevoeligheid van het responssysteem en prikkels die in de omgeving aanwezig zijn.
Volgens deze opvatting is zin het resultaat van een emotionele reactie op bepaalde prikkels.
Zin in seksualiteit gaat niet vooraf aan opwinding, maar is een gevolg van of gaat samen met
opwinding. M.a.w.; je krijgt zin omdat je met seks bezig bent. De voorwaarden voor het op
gang brengen van een seksueel proces zijn volgens de auteurs;
1) Er moet een intact seksueel systeem zijn dat seksueel responderen mogelijk maakt.
2) Er moeten (seksuele) stimuli zijn die het seksuele systeem kunnen activeren.
3) Er moet de mogelijkheid zijn om over te gaan tot seksuele activiteit.
Als aan één van deze voorwaarden niet of onvoldoende gedaan is, komt het seksuele proces
niet op gang of wordt het afgebroken.
, GGZ2026 (NL/EN) Sexuality vvanbeek
Regan et al. vonden dat mannen en vrouwen beiden het seksueel verlangen ervaren als een
toestand van gemotiveerd zijn om een doel te bereiken. Mannen zien de seksuele activiteit als
doel op zich, terwijl vrouwen vaker ‘emotionele intimiteit, betrokkenheid en liefde’ als doel
noemen.
Door Basson is een specifiek seksueel responsmodel voor vrouwen ontworpen (zie taak 1).
Naast behoefte aan intimiteit zijn voor vrouwen ook andere uitgangspunten van seksuele
activiteit mogelijk. Het model benadrukt dat zin het resultaat is van de verwerking van
seksuele stimuli.
Hoewel het individu in de verschillende modellen centraal staat, speelt in relaties de ander
wel een belangrijke rol in de toename/afname van verlangen in seks met de partner. In
behandeling van problemen met seksueel verlangen wordt ook aandacht geschonken aan de
relatie.
Etiologie
Er zijn aanwijzingen dat seksueel verlangen en vooral ‘de arousability of gevoeligheid van het
seksueel responssysteem’ zou verminderen wanneer de hoeveelheid oestrogenen en
androgenen afneemt, maar studies zijn niet eenduidig.
Een grote verscheidenheid van psychische factoren kan aan de basis liggen van de klacht
geen zin/verminderde zin. Vaak komt verminderd seksueel verlangen voor in combinatie met
één of meer andere seksuele disfuncties, meestal met opwindingsstoornissen.
Behandeling
Enkel een gesprek waarin zorgen worden uitgesproken kan zinvol zijn (geruststellende
werking). Voorlichting over gewone variatie bij vrouwen en in relaties kan irreële
verwachtingen corrigeren. Hoewel een bepaalde hoeveelheid androgenen een
basisvoorwaarde is voor goed seksueel functioneren van de vrouw, kan de klacht ‘verminderd
seksueel verlangen’ slechts bij een zeer beperkte groep verminderen door
hormoonsubstitutie.
De meeste behandelvormen voor stoornissen in het seksueel verlangen worden in de context
van partnerrelatietherapie beschreven. Het lijkt erop dat bij de behandeling van vrouwen
met verminderd seksueel verlangen, naast aandacht voor de verschillende aspecten van de
seksuele relatie, ook expliciet aandacht moet zijn voor adequate seksuele stimulering.
SEKSUELE AVERSIE
“Seksuele aversie (Sexual Aversion Disorder) is een aanhoudende of steeds weerkerende
extreme aversie voor en vermijding van elk (of bijna elk) genitaal seksueel contact met een
seksuele partner”. Vermijding van seksuele situaties alleen is onvoldoende om de diagnose te
stellen. Belangrijk is dat wanneer een vrouw de situatie niet zou (kunnen) vermijden, zij
gevoelens van afkeer of extreme angst ervaart.
Het patroon van vermijding kan sterk variëren. Soms breekt de seksuele interactie af bij
genitaal contact, soms gaat de vermijding zo ver dat alle ‘seksuele’ situaties uit de weg
worden gegaan.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vvanbeek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
