Uitwerkingen leerdoelen van de werkgroepen van blok 1.8 Bestuurskunde Erasmus Universiteit. Vak: Recht en Regulering. Ook: jurisprudentie. Tentamencijfer: 8.6
Leerdoel 1 + 2
Welke soorten recht zijn er + wat zijn de verschillen?
Objectief recht: (geschreven) regels uit geldende rechtsbronnen.
Subjectief recht: de interpretatie die hieruit voortvloeit.
● Publiek
- Draait om de verticale relatie tussen overheid (bestuursorganen) en burgers.
Overheid regelt handhaving uit het oogpunt van het algemene belang. Overheid
heeft rechten afgesproken met de bevolking.
- Verticaal: burger ondergeschikt en overheid zet bronnen / autoriteit in.
● Strafrecht
- Overtreden van normen → opleggen van sancties door overheid die optreedt
als openbaar ministerie.
- De Staat heeft hierin een monopoliepositie. Alleen het Openbaar Ministerie
(OM) kan strafbare feiten vervolgen.
- Minder heftige straffen kunnen ook door bestuursorganen zelf worden
uitgedeeld.
- Strafbeschikking: de Officier van Justitie (OvJ) kan zelfstandig boetes en
taakstraffen uitdelen.
- Artikel 114: de doodstraf is verboden in Nederland.
- Onderscheid wordt gemaakt in:
- Misdrijf: strafrechter
- Overtreding: politierechter
- Bron: wetboek strafrecht en wetboek strafvordering.
- Legaliteitsbeginsel
● Staatsrecht (constitutioneel recht)
- Regelt gezagsverhoudingen binnen staatsverband → vormgeving van
Nederlands staatsbestel en de invloed van burgers daarop.
- Belangrijk principe: Trias politica van Montesquieu. De staatsmacht moet
verdeeld worden in 3 machten:
- 1e Wetgevende macht
- 2e Uitvoerende macht
- 3e Rechterlijke macht
- Belangrijkste bronnen:
- Grondwet
- Klassieke grondrechten → staatsonthouding (de Staat mag dit
niet overtreden).
- Sociale grondrechten
, - (Gewoonterechtelijke regels)
- (Geschreven regelingen zoals wetten)
- Organieke wetten: wetten die organen en de organisatie van de staat
regelen. Bijv. de Kieswet.
● Bestuursrecht
- Heeft betrekking op de mogelijkheden die een bestuursorgaan heeft om
regelend op te treden in het maatschappelijk leven (omvat bijv. burgers,
verenigingen, stichtingen, etc.).
- Bron: algemene wet op bestuursrecht
- Bijv. woonruimtewet.
- Algemeen bestuursrecht (Awb: algemene wet bestuursrecht): algemene
regels voor bestuursrecht. Welk bijzonder besluit een bestuursorgaan ook
neemt, de Awb is daar in beginsel op van toepassing.
- Bijzonder bestuursrecht: bijzondere regelgeving met meer inhoudelijke regels,
die rechten en plichten van bestuur en burger in een concreet geval bepalen.
“Bijzonder” = niet in Awb, maar voor een speciaal bestuursorgaan of
onderwerp.
- Beschikking: een besluit afkomstig van een bevoegd overheidsorgaan gericht
op enig rechtsgevolg (administratief recht).
- Rechtsbescherming: je kunt stappen ondernemen als je het niet eens bent
met een beschikking.
- Administratief beroep: binnen het bestuursorgaan zelf.
- Bestuursrechtspraak: door onafhankelijke rechter.
- Eenzijdige rechtshandelingen: de overheid legt bepaalde verplichtingen op
aan burgers zonder dat zij daar mee in (kunnen) stemmen. Bestuur handelt
(verticaal) vanuit publiekrechtelijke bevoegdheid.
● Privaat / civiel / burgerlijk
- Horizontale rechtspraak tussen 2 gelijke partijen (burgers, bedrijven, overheden, etc).
Overheid zet niet autoriteit / bronnen in en overheid kan burgers hier niets opleggen.
- Individueel particulier belang.
● Personen- en familierecht
● Vermogensrecht
● Ondernemingsrecht
● Burgerrecht / burgerlijk procesrecht
- Geschillen tussen burgers onderling oplossen via juridische procedures op
privaat terrein.
Verschillen
- Horizontaal bij privaat, verticaal bij publiek.
- Individueel belang bij privaat, algemeen belang bij publiek.
- Tweezijdig bij privaat, eenzijdig bij publiek.
- Bij publiek zet de overheid haar middelen en autoriteit in.
- Bij een kwestie tussen 2 overheden is dat in praktijk van bestuursrecht.
1
, Leerdoel 3
Welke functie heeft recht?
Functies voor zowel publiek als privaat
1. Normatief: normen vanuit de samenleving schriftelijk in wetten vastleggen →
gedragsregels.
2. Geschiloplossend: niet oog om oog, tand om tand (eigenrichting), maar het recht
bepaalt of er al dan niet schuld en of straf is.
3. Additioneel: soms vergeet men bepaalde zaken af te spreken, dan kun je terugvallen
op regels of de wet.
4. Instrumenteel: beslissingen maken waar anders geen knoop doorgehakt zal worden,
bijv. verkeerswet. (OF: boek van Barkhuysen, instrumenteel = bestuursrecht geeft
overheid de bevoegdheden / instrumenten om het algemeen belang te behartigen).
5. Vanuit bestuursrecht de waarborgfunctie (boek van Barkhuysen): bestuursrecht
beschermt burgers tegen de overheid.
Leerdoel 4
Welke relatie heeft recht met bestuurskunde?
- Geeft een juridisch kader voor bewegen en handelen van bestuurskundigen.
- Steunregels ten behoeve van beleid (beleid moet rechtsgeldig zijn).
- De wet kiest bevoegdheden toe en vormt voor rechters een centraal criterium om de
geldigheid van overheidshandelen te beoordelen.
- Overheidshandelen moet rechtsgeldig zijn.
● Legaliteitsbeginsel: bevoegdheid heeft grondslag in de wet of grondwet (bijv. straffen
uitdelen alleen bij of krachtens de wet) → artikel 89 2e en 4e lid van de grondwet.
Probleem 2
Leerdoel 1
Vul tabel in
Soort Orgaan Grondslag in Voorbeeld
regelgeving Grondwet
1 Wet in Regering en artikel 81 Verkeerswet
formele zin: Staten-Generaa grondwet
besluit tot stand l
gekomen door
samenwerking
tussen de
regering en
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jinkeo. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
