3. Heeft kennis van algemene biologie van dieren: verschillen in
diersoorten, exterieur en motoriek
3.1. De kandidaat heeft kennis van de topografische anatomie.
3.1.1. Liggingen van de belangrijkste structuren en organen in het lichaam.
Zie het volgende van hoofdstuk 3.
3.1.2. Terminologie: ventraal, dorsaal, caudaal, craniaal, distaal, proximaal, rostraal, lateraal,
mediaal, palmair, plantair, anterior en posterior.
Latijnse benaming Nederlandse betekenis
Dorsaal Aan de rugzijde
Ventraal Aan de buikzijde
Craniaal Aan de schedelzijde
Caudaal Aan de staartzijde
Rostraal (alleen in het hoofd) Aan de neuszijde
Lateraal Aan de buitenzijde van de middenlijn af,
buitenkant
Mediaal Aan de binnenzijde naar de middenlijn toe,
binnenkant
Palmair Aan de voetzoolzijde voorpoot
Plantair Aan de voetzoolzijde achterpoot
Proximaal Aan de bovenzijde poot
Distaal Aan de onderzijde poot
Dexter Rechts
Sinister Links
Anterior (alleen ledematen) Voorzijde
Posterior (alleen ledematen) Achterzijde
Pagina 31 van 320
,3.2. De kandidaat heeft kennis en inzicht in de anatomie en de fysiologie van
het digestiestelsel van de meest gehouden dieren hond, kat, konijn, cavia, fret,
rund, paard, schaap/ geit en varken).
Functies
Het spijsverteringsstelsel zorgt voor het verteren en het transporteren van voedingsstoffen.
Onderdelen van het spijsverteringsstelsel
− Mondholte/ cavum oris;
− Keelholte/ pharnyx;
− Slokdarm/ oesophagus;
− Maag/ gaster;
− Dunne darm/ intestinum tenue;
− Dikke darm/ intestinum crassum;
− Lever/ hepar;
− Alvleesklier/ pancreas.
Mond en mondholte
De mond begint bij de lippen (labia oris), die zijn aan de buitenkant bekleed met huis en aan
de binnenkant met slijmvlies. De mond is de toegang tot de mondholte. Het hade gehemplte
(palatum durum) scheidt de neusholte van de mondholte. Het zachte gehemelte (palatum
molle) is het felxibele gedeelte van de achterkant van het gehemelte, het bevat geen bot en is
een flap bindweefsel dat is bedekt met slijmvlies. Dit slijmvlies, wat ook op de wangen zit, is
de 1e barriére tegen ziekteverwekkers. De tong (lingua) bestat uit een sterke, dwarsgestreepte
spierbundels. Het achterste del is versterkt met de tongbeentjes. Op de tong zitten 2 soorten
papillen. De lange dunne papillen zijn verhoornd. De kleine plate papillen beschikken over
zintuigcellen, die de smaak van voedsel en vloeistoffen waarnemen.
Het gebit
Het parodontium is een veramelnaam voor
het steunweefsel rond de
gebitselementen. Dit ophangapparaat van
de gebitselementen wordt gevormd door
het tandveels (gingiva), het parodontale
ligament, het wortelcement (substania
ossea) en het kaakbot (alveolaire bot).
De tandkroon (corna dentis) is bedekt met
glazuur (email). Bij de tandhals (collum
dentis) gaat de kroon over in de wortel
(radix dentis). De tandhals is daarmee de
overgang tussen het galzuur en het
cement. De tandwortel ligt onder het
tandvlees, zit vast in het kaakbot en wordt omgeven door cement.
Het glazuur (email) omhult het tandbeen (dentine) aan de kroonzijde van de tand of kies, het
dient als afweermechanisme. Als het beschafig kan het niet meer worden gerepareerd. Het
tandbeen is gevoelig.
De tandpulpa/tandmerg (pulpa dentis) in het levende gedeelte van de tand. Het bestaat uit
botcellen, bloedvaten, zenuwen en lymfevaten.
Pagina 32 van 320
,Je hebt onder honden en katten verschillende schedelvormen:
− Dolichocefaal: lange, smalle snuit (Doberman);
− Mesocefaal: gemiddelde lengte en breedte van de snuit (Labrador Retriever);
− Brachycefaal: korte, brede snuit (Franse Buldog).
Een normaal gebitsvorm heet een schaargebit. De snijtanden zijn scharend: boven-snijtanden
staan boven de onder-snijtanden en de kroon van de onderhoektand past precies in de ruimte
tussen de snijtand en hoektand van de bovenkaak.
− Oclussie: optimaal contact tussen de elementen van de onder- en bovenkaak;
− Malocclusie brachygnastisme: boven- voorbijter, de onderkaak is korter dan de bovenkaak;
− Malocclusie prognastisme: onder- voorbijter, de onderkaak is langer dan de bovenkaak.
Type gebitselementen:
− i/I: Dens incisivum (incise), snijtand;
− c/C: Dens canius (canini), hoektand;
− p/P: Dens premolaris (premolaris), kleine kies – melk gebit;
− -/M: Dens molaris (molares), grote kies - volwassen gebit.
De hond heeft 3 speekselklieren: onder het oor (glandula parotis), tegen de binnenrand van
de onderkaak (glandula mandibularis), onder de tong (glandula sublingualis) en onder het
jukbeen (glandula zygomatica). Het speeksel maakt het voedsel glad en vochtig, zodat het
makkelijk ingeslikt kan worden, ook bevat het speeksel enzymen die helpen bij de vertering.
De keelholte
De keelholte bestaat uit 2 onderdelen:
− Oropharynx: de keelholte in verbinding met de
mondholte;
− Nasopharynx: de keelholte in verbinding met de
neusholte.
Het strottenhoofd (epiglottis) zorgt voor he
slikmechanisme, het zorgt ervoor dat er geen water en
voedsel in de luchtpijp kan.
Pagina 33 van 320
, Slokdarm
De slokdarm is vanbinnen bekleed met slijmvlies. Doormiddel van peristaltische bewegingen
wordt het voedsel van de slokdarm naar de maag getransporteerd.
Buikholte
De voorkant van de buikholte wordt gevormd door het middenrif, de zijkanten door d ribwanden
en de buikspieren. In de buikholte ligt het maagdarmstelsel en het voorplantingsstelsel.
Maag
De maag is een zakvromig orgaan met een ingang (cardia) en een uitgang (portier, pylorus).
De buitenaknt van de maag bestaat uit sereuze vlies en de binnenkant bestaat uit slijmvlies.
In het slijmvlies liggen kliercellen die zoutzuur kunnen maken. Dit zoutzuur helpt bij de
veterings van voornamelijk eiwitten en dood binnengedrongen micro-organismen. Een eiwit
afbrekend enzym is Pepsine.
Darmen
De darm bestaat uit 2 delen:
− De dunne darm (instestinum tenue). De dunne darm
bestaat uit: de twaalfvingerige darm (duodenum),
de nuchtere darm (jejunum) en de kronkel darm
(ileum). De taken van de dunne darm zijn het verder
verkleinen van het voedsel en het opnemen van
voedsingsstoffen;
− De dikke darm (instestinum crassum). De dikke
darm bestaat uit: de blinde darm (caecum), d kartel
darm (colon) en de endeldarm (rectum). De taken
van de dikke darm zijn het vocht uit de ontslating
halen en niet-verteerde voedingsstoffen alsnog
verteren.
Lever en gal
De lever heeft 3 hoofdtaken:
− Onschadelijk of onwerkzaam maken van ongewenste stoffen;
− Opslag van nuttige stoffen (glucose en glycogeen);
− Aanmaak van nuttige stoffen (vitaminen, aminozuren, albumine en globine).
Gal wordt door de lever geproduceerd en opgeslagen in de galblaas. Het bestaat uit door de
lever onschadelijk gemaakte stoffen zoals bilirubine en cholesterol. De galzuren verkleinen
(emulgeren) de grote vetklonten.
Alvleesklier
De alvleesklier bestaat uit 2 delen:
− Endocriene deel: wat verteringsenzymen aanmaakt;
− Exocriende deel: wat stoffen zoals insuline en glucagon afgeeft aan het bloed.
Pagina 34 van 320
