Nieuwe tijd hoorcollege 11
Europese expansiedrang
Situatie in de Middeleeuwen
Handel binnen Europa, er werd in de Middeleeuwen al uitvoerig handel bedreven
binnen Europa over land en over zee. In Noord west Europa vooral in kunst, textiel,
vis en bont, in Zuidwest Europa in wijn, zout, metaal en wol. De kern van het
handelsgebied ligt aan de Noordzee, Atlantische kust en de Middellandse ze
hierlangs ontstaan ook de belangrijke steden zoals bv. Antwerpen, Lissabon,
Genua , Venetië. In Noord-Europa handel via de Hanze (netwerk van
handelssteden). De jaarmarkten in de Champagnestreek in Frankrijk, hier kwamen
handelaars uit heel Europa bijeen.er waren we contacten met Noord-Afrika en
Arabisch schiereiland. Er werd steeds meer gekeken naar nieuwe routes en nieuwe
handelspartners, er was al wel handel met Afrika en het Midden-Oosten dit ging
allemaal via de Middellandse zee, dit was een soort draaischijf voor Europa, Venetië
en Genua domineren de handel hier, via hier waren er netwerken met Noord-Afrika
en Midden-Oosten en ook het Verre Oosten (Azië) maar dan wel indirect handel
vooral in zijde, specerijen en andere luxeproducten, de belangrijkste verbinding was
de Zijderoute dit was een netwerk van karavaanroutes (niet één weg dus) dit was de
belangrijkste verbinding tussen oost en west. De handel vond plaats tussen het
Midden-Oosten en China. Maar de handelsbalans is in voordeel voor Azië, de
Aziaten waren namelijk helemaal niet geïnteresseerd in producten uit Europa, de
handel was dus vooral gericht op het verkrijgen van producten uit Azië. De karavaan
van Marco Polo ging via de Zijderoute van 1271 tot 1275/95 naar Azië en werd
bekend om zijn avontuurlijke expedities naar China, India en Perzië, hij wordt een
bron van informatie over Azië die die verwerkt in boeken, deze boeken werden weer
over Europa verspreid. Zie kaart voor wereldhandel, je ziet dat Europa eigenlijk de
periferie is qua handel, de belangrijkste handelsnetwerken zijn in het Midden-Oosten
en Azië, in de Middeleeuwen in Europa een perifeer gebied op gebied van handel en
economie. Termen als ontdekkingsreizen, Nieuwe wereld, age of discovery zijn
allemaal zeer Eurocentrische termen, ze doen alsof Europa dit ontdekte en alsof er in
deze gebieden voor de Europese expansie niks gebeurde. De evolutie binnen
Europa had uiteraard wel een ingrijpende impact op Amerika en Azië, alhoewel
Europa misschien niet de super speler was die wij dachten dat ze waren hadden ze
alsnog een enorme impact in de wereld.
Drijfveren voor de expansie
Uitbreiding van de handel was belangrijkste drijfveer, mogelijkheden op meer
handelspartners en uiteraard afzetgebieden.
Christelijke bekeringsdrang, verspreiding van het geloof. Ook geloofde men in het
Mythische Pape Jans land dat in Azië en later Afrika zou liggen.
Omzeilen van de Ottomanen in handelsnetwerken.
Dynamiek van verovering, gelijktijdig in Europa komen er door meerder landen de
neiging om steeds meer gebied te verkrijgen als afzetmarkt en voor opbrengsten