College aantekeningen
hc 4
- Vak
- Nieuwe Tijd
- Instelling
- Radboud Universiteit Nijmegen (RU)
Collegedictaat van 5 pagina's voor het vak Nieuwe Tijd aan de RU (hc 4)
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Nieuwe tijd hoorcollege 4Politieke en religieuze troebelen tot 1648
1. De Italiaanse oorlogen (1494 – 1559)
2. De Ottomaanse dreiging
3. Godsdienstoorlogen in het Heilige Rooms e rijk
4. Spaans Imperialisme
5. Religieuze troebelen in Engeland
6. Franse Godsdienstoorlogen
7. Dertigjarige oorlog (1618-1648)
Italiaanse oorlogen (Renaissance oorlog / Habsburg-Valois oorlog)
Reeks van conflicten, oorsprong betwisting opvolging Napels en Milaan, evolutie
strijd om hegemonie in het middellandse zee gebied. De koning van Napels overleed
en er was geen opvolger, ook aasde de Franse koning op Milaan. De Franse koning
(Karel VIII) viel daarom in 1494 Italië binnen, hiermee begint het conflict waar veel
Europese spelers bij betrokken zullen raken. Belangrijkste momenten in Habsburg –
Valois oorlog, zij waren grote vijanden omdat Valois ingesloten werd door Habsburg
daarom probeer Valois dat verbreken door Italië binnen te vallen. 1515 Slag bij
Marignano wordt dik gewonnen door Frankrijk o.l.v. Frans I, Habsburg ment en komt
tot overeenkomst, Frankrijk krijgt Milaan en Habsburg krijgt Napels. 1525 slag bij
Pavia slag tussen Frankrijk en Habsburgers, Frankrijk verliest volledig en Frans I
wordt zelfs gevangengenomen, in 1526 wordt de vrede van Madrid gesloten waarbij
Frankrijk gedwongen de claim op Napels en Milaan weggeeft. Frans I sluit een
alliantie met de Paus Clemens VII en Hendrik VIII van Engeland, allianties
veranderen de hele tijd in deze tijd, het alliantie was gericht tegen de Habsburgers.
Uit woede sturen de Habsburgers een leger die volledig plunderend door Rome gaat
in 1527 (Sacco di Roma) heel Europa raakt door deze daad in shock. In 1529 wordt
ook dit conflict weer opgelost met de Damesvrede van Kamerijk, Margareta van
Oostenrijk & Louise van Savoye. Dit wordt eigenlijk een bekrachtiging van de termen
van de vrede van Madrid (opgeven Frankrijk Milaan & Napels).
De Ottomaanse dreiging
Na de vrede van 1529 heeft Habsburg al gauw nieuwe problemen, in 1453 hadden
de Ottomanen Constantinopel veroverd, en daarmee het laatste bolwerk van het
westen daar had vernietigd. De laatste byzantijnse keizer verloor van sultan Mehmet
II, de ottomanen willen eigenlijk verder uitbreiden naar het westen namelijk naar
Hongarije, Habsburgers zijn bang nu de Ottomanen zo dicht bijkomen. In 1526 is er
al een eerste slag tussen Hongaren en Ottomanen bij de slag bij Móhacs, de
Ottomanen winnen en veroveren een groot deel van Hongarije, het deel dat
overbleef werd verdeeld tussen Ferdinand van Habsburg en een Boheemse
edelman. Deze twee komen in conflict en Ferdinand komt in 1527 als winnaar uit de
bus en wordt koning van Hongarije. Er heerste dus een grote verwevenheid tussen
conflicten, oorlog met Ottomanen zorgde ervoor dat er minder troepen naar oorlog in
Italië kon enzovoort. Na 1527 komen de grootmachten tegenover elkaar te staan
namelijk Habsburg tegen de Ottomanen, de Ottomanen waren o.l.v. Suleiman de
, Grote. In 1529 belegert hij Wenen, dit is een soort wake up call voor niet alleen de
Habsburgers maar heel Europa, dit was niet zomaar een leger maar een zeer wreed
en bovendien niet christelijk leger, in 1529 worden de Ottomanen nog verdreven en
in 1532 weer beleg van Wenen weer worden ze verdreven maar de schrik zit er in
Europa nu wel goed in. De Ottomanen veroveren wel 2 belangrijke Habsburgse
handelsposten in Afrika in 1529 Algiers en in 1534 Tunis, de Habsburgers werden
van alle kanten aangevallen. De Franse vorst Frans I zag geen kwaad in de
Ottomanen en ging een alliantie met hun aan tegen de Habsburgers, de
Habsburgers waren woedend omdat dit een alliantie was met moslims, heel Europa
was het oneens met deze alliantie van Frans I. De Habsburgers laten het hier niet bij
en sturen een enorme vloot om Tunis weer te heroveren, dit lukt met een enorme
overwinning in 1535. De Fransen helpen niet met de Habsburgers en later blijkt zelfs
dat ze de Ottomanen gesteund hebben.
Godsdienstoorlog in het Heilige Roomse Rijk
Dit conflict ontstaat door de opkomst van het protestantisme in het Heilige Roomse
Rijk, er worden eerst wel geprobeerd tot verzoening te komen met meerdere
rijksdagen in Augsburg (1530), Regensburgs (1541) en Spiers (1544), dit heeft
echter weinig zin en politiek en religie raken verstrengeld, Vorsten zijn politieke
belangen raken verstrengeld met religieuze belangen en velen kiezen voor Luther, in
1531 gaan zelfs alle Protestantse vorsten een verbond aan de zogeheten
schmalkaldische bond, dit was een verbond tussen Lutherse rijksvorsten en steden,
ze willen dat de Lutheranen erkend gaan worden ook hier springt Frankrijk gelijk in,
ook al ze niet helemaal uit zijn welk geloof ze hebben is het politiek belang duidelijk
ze willen het Heilige Roomse Rijk ontwrichten van de Habsburgers.
Politiek kan Karel V zijn probleem niet oplossen dus dan maar oorlog.
Schmalkaldische oorlog (1546-1552)
Verzoening blijkt onmogelijk tussen protestanten en katholieken, schmalkaldische
bond komt tegenover de contra reformatie te staan, dit wordt de eerste godsdienst
oorlog in het Heilige Roomse Rijk, 1547 Slag bij mühlberg, Karel V haalt een enorme
militaire overwinning. Alhoewel hij militair gewonnen heeft , heeft hij moreel verloren
hij moest troepen gebruiken tegen zijn eigen volk en kon het diplomatiek niet
oplossen, hij heeft de opkomst van protestantisme niet kunnen stoppen. In 1555
moet Karel V zelfs overgaan op de Godsdienstvrede van Augsburg, Cuius regio Eius
Religio. Hiermee wordt de Duitse verdeeldheid bevestigt, niet langer een centraal
geloof. Onderschikking Lutherse kerk aan wereldlijke vorsten, vorsten wilden graag
Lutheranisme zodat ze niet meer onder de Paus/keizer vielen. Het keizerlijk gezag
werd zwaar aangetast en Karel V treed in 1555 af. Spanje + Nederland gaan naar
Filips II, en de rest gaat naar Ferdinand (zijn broer).
Spaanse Imperialisme
Filips II (1556 – 1598) krijgt opnieuw ruzie met de Fransen, er komt een oorlog
tussen Frankrijk en Spanje, 1557 in de Slag bij Saint-Quentin in Noord Frankrijk,
Spanjaarden kwamen vanuit de Nederlanden, Spanje wint de slag met hulp van
Nederlanders en Engelsen. Na deze oorlog komt er een vrede in 1559 en eindigt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gsbachelor. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen