Nieuwe tijd hoorcollege 16
Stedelijke ruimte en openbaar leven in de vroegmoderne periode
Het transformatieproces van de steden en de verandering van de beleving van de
steden. Zie filmpje voor vroegmoderne stad (London) kenmerken:
Overkragende gevels licht weg uit de straten.
Middeleeuws/vroegmodern stratenpatroon centraal punt is de kerk, straten van
organische groei ofwel complete chaos, er werd gewoon zomaar bijgebouwd geen
opgezet plan geen structuur.
Leven speelt zich af op straat, geen plek in de huizen, iedereen leefde op straat,
hierdoor drukke en benauwde straten.
Kerktorens domineren het straatbeeld, soms had je enkele openbare pleinen hier
had je bijeenkomst, markten, feesten enz.
Groen in de stad, bomen stonden overal in de straat, op het plein, in het straatbeeld
dus.
Muren tussen stad en platteland
Vroegmoderne steden leken qua grootte nog erg op de middeleeuwse steden,
dezelfde stadsmuren bepaalden de grootte van de stad, er was maar één
toegangspoort waar je van zonsopgang tot zonsondergang in kon en anders niet.
Ofwel de muren scheiden de mensen echt, de stedelingen en de plattelanders
werden door een muur gescheiden. De muren waren een culturele, politieke en
economische scheiding dus niet enkel ruimtelijke scheiding. Een belangrijk revolutie
in de bouw van de stadsmuren was de Italiaanse Trace, deze kwamen als gevolg
van de military revolution, dit was een stervormige verdedigingsvorm zonder dode
hoeken, ze hadden lage maar super dikke muren, de ontwikkeling komt uit Italië en
wordt in de nieuwe tijd door heel Italië verspreid, de architect van de Trace was
Vauban. Ondanks de muren waren er wel stedelijke elementen in de stad en
omgekeerd, zoals bv. de moestuintjes en molens in de stad en bordelen/herbergen
buiten de stad, er was wel vermenging van de cultuur, de scheiding was dus niet
helemaal absoluut. Door de militaire revolutie kwam er ene langzame afbraak van
muren als fysieke en mentale barrières in ieder geval in de grote steden, dit was het
gevolg van het staatsvormingsproces en opkomst van nationale legers ze waren
toch kansloos tegen deze legers, de muren waren duur en werden voortaan dus
steeds minder gebruikt, ook werden de steden te klein en dat was nog een reden om
de muren weg e halen, ze waren een belemmering in de 18 eeuw.
Beperkte stadsvernieuwing 16e en 17e eeuw
Wel vernieuwing maar beperkt dit had een aantal redenen, zie Antwerpen 16 e eeuw
middeleeuws organische stratenpatroon. Stadsplanning is beperkt omdat er geen
ruimte was voor vernieuwing vaak mede door de muren, er waren wel ideeën voor
pleinen, kerken , beurzen enzovoort. Toch waren heel weinig heersers bereid om te
gaan knoeien met de stratenpatroon, ze moesten veel mensen onteigenen enzovoort