OWG 3.2
Ontwikkeling orgaanstelsels:
- Kennis en inzicht in het fysiologisch proces van de organogenese.
- Kennis en inzicht in het fysiologisch proces vd organogenese van de nieren.
- Kennis en inzicht in het fysiologisch proces van de ontwikkeling van geslachtsorganen
- Kennis en inzicht in de gevoelige periode m.b.t. de aanleg van verschillende organen
- De vio geeft toelichting aan ouders van een kind met een cognitale afwijking, over de
embryologische periode. (externe factoren, alcohol, drugs etc)
Kennis en inzicht in het fysiologisch proces van de organogenese
Organogenese:
De organogenese is het ontwikkelen van organen uit verschillende weefseltypes, die onderling
eenzelfde of gelijkaardige functie hebben. Organen maken deel uit van
verschillende orgaanstelsels.
Aan het einde van de derde week na de bevruchting hebben zich de drie kiembladen gevormd:
het ectoderm, het entoderm en het mesoderm. In de hierop volgende embryonale periode, die
loopt van de vierde tot de achtste week, vormen zich de specifieke weefsels en organen.
- Het ectoderm levert het centrale en perifere zenuwstelsel, het bijniermerg, het epitheel
van oog, oor en neus, de epidermis en adnexa (haren, nagels, zweet- en talgklieren), de
borstklieren, de hypofyse en het glazuur van de tanden.
- Het mesoderm ontstaan bindweefsels, kraakbeen en bot, het gladde- en
skeletspierweefsel, hart, bloed- en lymfevaten, bloed- en bloedvormende cellen, het
immuunapparaat, de tractus urogenitalis, de bijnierschors en de milt.
- Het entoderm komen de orgaanspecifieke cellen van het spijsverteringskanaal, het
parenchym van de longen, de luchtwegen, de cellen van lever, het pancreas, de
schildklier en de bijschildkliertjes, het epitheel van blaas en urethra, de middenoorholte
en de buis van Eustachius.
Longontwikkeling:
Week 4-7: voordarm splitst in trachea en oesophagus. Bronchi ontstaan. Vorming pericardiale
en pleurale ruimte.
Van week 17-26 wordt het respiratoire systeem gevormd. Er ontstaan alveolaire Ducti en de
bloedvaten groeien naar de bronchi, waardoor deze beter in contact komen te staan met de
capillaire. Hierdoor is aan het einde van deze periode gaswisseling mogelijk en zou de foetus
d.m.v. Intensieve zorg kunnen overleven.
Ontwikkeling hart:
Op de 20e dag worden uit twee cardiogene mesenchymzones twee hartverlden gevormd. Deze
velden fuseren tot de primitieve hartbuis. De buis sluit zich aan op de al bestaande
vaatstucturen en is betrokken bij de voortstuwing van bloed tijdens de embryonale fase. De
hartbuis krijgt verschildende uitstulpingen en vanuit deze ontstaat uiteindelijk het volwassen
hart.
Huid:
De epidermis wordt voornamelijk uit het ectoderm gevormd. De dermis wordt uit het mesoderm
gevormd.
, Hypofyse:
Rond de 4e week differentiëren de hypothalamus en de hypofyse. Deze processen verlopen los
van elkaar. De neurohypofyse ontstaat uit Zenuwweefsel uit de bodem van het diencephalon.
De Adenohypofyse ontstaat uit een uitstulping van het ectoderm (zakje van rathke).
Schildklier:
In de 4e week ontstaat de schildklier als uitroei van het endoderm van het hoofd. Op dat
moment is de schildklier via de ductus thyroglossus nog met de mondbodem verbonden. Deze
verbinding gaat in de 5e week verloren. De schildklier zelf daalt nog verder af en bereikt zijn
definitieve locatie in week 7. De schildklier is actief vanaf de 12 e week.
Bijschildklier:
De bijschildklieren ontstaan in de 4e-5e week uit de derde en vierde nekplooi, waardoor ook de
thymus zijn oorsprong vindt.
Bijnier:
De cortex en de medulla van de bijnier zijn van verschillende embryonale origine. De cortex
ontstaat uit een mesodermale laag die zich dicht bij de bijnier bevindt. De medulla ontstaat uit
cellen uit de neurale lijst. Bij neonatologie bevindt de foetale bijnnierschors zich tussen de
uiteindelijke cortex en medulla. De cellen in deze tijdelijke laag produceren vanaf het 2 e
trimester gesulfateerde androgenen, die door placenta worden omgezet in androgenen en
oestrogenen. Deze hormonen zijn essentieel voor ontwikkeling longen, lever en darmen foetus.
Skelet:
Het skelet ontwikkeld zich vanaf de 3 e week van de zwangerschap. Uit het mesodermale
kiemblad en de neuralelijstcellen.
De extremiteiten ontwikkelen zich vanaf de 5 e week uit een kern van mesenchym en een
deklaag ectoderm. In de 6e week worden de hand en voet-platen gevormd. Door
geprogrammeerde celdodend splits de ectodermale kam in vijf delen.
Spieren:
Dwarsgestreept spierweefsel ontwikkeld zich vanaf de 7 e week.
Darmen:
De primitieve darm is een embryologische structuur, die afkomstig is uit het endoderm. Rond
de 16e dag van de embryonale ontwikkeling wordt deze structuur tijdens het vouwen van het
embryo gevormd. De primitieve darm ontstaat doordat de dooierzak aan de ventrale zijde wordt
afgeknepen. De dooierzak verdwijnt later in de embryogenenese. Later tijdens de
organogenese, worden vanuit deze primitieve darm de voordarm, Middendarm en achterdarm
gevormd. De voordarm, middendarm en achterdarm vormen uiteindelijk verschillende delen
van het gastro-intestinale stelsel.
Galblaas, lever, pancreas en galwegen:
Het endoderm van de primitieve darm vormt na 4 weken divertikels. Vanuit deze vormen zich de
gastro-intestinale organen. Twee divertikels vormen uiteindelijk de pancreas.
Ruggenmerg:
De ontwikkeling van het ruggenmerg begint aan het einde van de 4 e week vanuit het caudale
deel van de neurale buis. Het lumen van de neurale buis is bekleed met een ventriculaire laag,
