Verzorging
Hoofdstuk 7.4
Gezond eten en gezond eetgedrag
Gezonde voeding geeft je lichaam voedingsstofen die het nodig heeft om goed
te kunnen functioneren. Er is onderscheid tussen voedingsmiddelen en
voedingsstofen.
Voedingsmiddelen zijn levensmiddelen, dwz producten zoals brood, vlees, kaas
of vruchten/ Het zijn alle etenswaren die geschikt zijn voor menselijke
consumptie.
Voedingsstofen zijn de bestanddelen van voedingsmiddelen die het lichaam
nodig heeft, als brandstof, bouwstof of regelstof; zoals eiwitten, koolhydraten,
vetten, vitaminen en mineralen.
Te veel en te eenzijdig eten is niet gezond, je mist belangrijke voedingsstofen.
Voeding heeft invloed op hoe je je voelt en op je gedrag.
Hieronder de meest noodzakelijke voedingsstofen op een rij:
- Vitaminen en mineralen: voor groei, ontwikkeling en het voorkomen van
ziekten.
- Koolhydraten: voor energie. Verteerbare koolhydraten (zetmeel en suikers)
worden omgezet in glucose, de brandstof van het lichaam.
- Vezels: niet-verteerbare koolhydraten zijn belangrijk voor een goede
darmwerking.
- Eiwitten: voor energie en als bouwstofen. e aminozuren die eiwitten leveren,
zijn nodig voor het aanmaken van nieuwe lichaamsellen. Aminozuren worden ook
gebruikt voor afweerstofen en hormonen.
- Vetten: leveren energie (calorieën), vitaminen (A, en E) en essentiële
vetzuren (linolzuur en alfa-linoleenzuur). Voor je lichaam zijn onverzadigde vetten
gezonder dan verzadigde vetten.
- Water. Een volwassen lichaam heeft anderhalf tot 2 liter water per 24 uur nodig.
Onvoldoende vochtinname leidt tot uitdroging. Uitdrogingsverschijnselen komen
vaker en sneller voor dan je denkt.
Het Voedingscentrum doet onderzoek en geeft voorlichting over voeding. Het
wordt gefinancierd door de overheid.
e Schijf van Vijf geeft 5 groepen voedingsmiddelen die rijk zijn aan
voedingsstofen.
1 Groente en fruit
Vitaminen, vitamine C en foliumzuur, mineralen zoals kalium, vezels en
bioactieve stofen. ioactieve stofen zijn stofen die voor de mens een
gezondheidsbevorderend efect lijken te hebben maar die je wel kunt missen.
(deze zitten niet in producten waarop staat: met toegevoegde vitaminen).
2 rood, graanproducten en aardappelen
Koolhydraten, eiwit, vezels, -vitaminen en mineralen zoals ijzer.
3 Zuivel, noten, peulvruchten, vlees(waren), vis, ei en vleesvervangers
Eiwit, mineralen zoals ijzer en calcium, -vitaminen, visvetzuren. Kies wel voor de
magere of halfvolle varianten van deze producten.
4 Smeer- en bereidingsvetten
,Vitamine A, en E en essentiële vetzuren. Wissel olie af met vloeibare margarine
of bak- en braadvet. Oliën bevatten geen vitamine A en , bak- en braadvet wel.
Eet niet meer dan 1 eetlepel bak-, braad- of frituurproducten of olie per dag.
5 ranken
Water, de hoeveelheid vocht die je nodig hebt hangt af van je leeftijd,
lichamelijke inspanning en de omgevingstemperatuur. Water is een voedingsstof
waar je gemakkelijk een tekort van krijgt. 1 liter haal je uit je voeding, daarnaast
nog 1,5 tot 2 liter per dag drinken (kofe telt niet mee).
e Gezondheidsraad is een Nederlands onafhankelijk wetenschappelijk
adviesorgaan. Zij heeft de opdracht om de regering en parlement te adviseren
over vraagstukken op het gebied van de volksgezondheid en het
gezondheid(zorg)onderzoek.
Als PW heb je bij het eten een belangrijke begeleidingstaak. Je adviseert en
begeleidt kinderen bij de keuzes die ze maken.
Als je niet meer eet dan je lijf nodig heeft, kom je ook niet aan = energiebalans.
BMI-score ody mass index. Lichaamsgewicht (kg) gedeeld door het kwadraat
van je lichaamslengte (m). Zit je tussen de 18,5 en 25, dan is er sprake van een
gezond gewicht.
ij een eetprobleem is er sprake van eetgedrag dat samenhangt met niet willen,
kunnen, durven of mogen eten en/of drinken. Je loopt hierbij niet direct gevaar.
Een eetstoornis is wel een bedreiging voor de gezondheid en/of de
(psychosociale) ontwikkeling van een kind of jongere.
e pedagogisch werkers hebben een signalerende functie als het gaat om de
ontwikkeling en gezondheid van de kinderen en jongeren.
, Hoofdstuk 8
Voeding van baby’s, peuters, kleuters, schoolkinderen en tieners
Goed kunnen eten en drinken is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Kinderen en
jongeren met een lichamelijke of verstandelijke beperking hebben vaker dan
gemiddeld te maken met voedingsproblemen en gezondheidsproblemen.
orstvoeding is de meest natuurlijke en daarom de beste voeding voor het kind.
Kunstmatige poedermelk is een goed alternatief. Tegenwoordig is het er in
allerlei soorten, zodat de melk beter afgestemd kan worden op wat het kind
nodig heeft. Met de toevoeging van prebiotische vezels wordt geprobeerd de
samenstelling van moedermelk na te bootsen. Prebiotica is een verzamelnaam
voor onverteerbare koolhydraten en voedingsvezels. Men denkt dat ze belangrijk
zijn voor gezonde darmen.
aby’s
Moedermelk
Moedermelk bevat alle noodzakelijke voedingsstofen die een kind de eerste 6
maanden nodig heeft. Ook bevat het waardevolle ingrediënten die niet in
poedermelk voorkomen.
Het bijzondere van moedermelk is ook dat de samenstelling ervan precies op de
behoefte van de baby afgestemd is. Als een kind te vroeg geboren is, bevat de
melk meer eiwitten en beschermende stofen dan wanneer het kind op tijd komt.
e moedermelk past zich ook aan het klimaat aan waarin moeder en kind
verblijven. Gaan ze op vakantie naar een warm land, dan zal de melk meer water
bevatten. Moedermelk bevat veel antistofen en is makkelijker te verteren dan
poedermelk. aby’s die moedermelk krijgen, hebben bijna nooit last van
verstopping of diarree. Geen enkele baby is allergisch voor moedermelk. Naast
alle gezondheidsvoordelen van moedermelk voor de baby, heeft het geven van
borstvoeding ook praktische en emotionele voordelen. e moeder heeft de
voeding altijd bij zich, de voeding is schoon en op de juiste temperatuur. Het
geven van borstvoeding bevordert de hechting tussen moeder en kind en dit
bevordert een gezonde emotionele ontwikkeling.
Poedermelk
Er zijn ook moeders die een gegronde reden hebben om direct na de geboorte te
starten met kunstmatige poedermelk. v medicijnen, bloedarmoede of een
infectie. Er kan ook een emotionele reden zijn waarom ze niet tot het geven van
moedermelk besluiten.
Er zijn vele uitvoeringen van poedermelk; standaard zuigelingenmelk,
hypoallergeen, pepti, soja en zelfs geitenmelkpoeder voor zuigelingen. Voordelen
van poedermelk zijn: het combineren van fesvoeding en werk is gemakkelijker.
ij borstvoeding moet de moeder gaan afkolven als ze weer gaat werken. it kost
veel tijd en energie.
Verse moedermelk kan buiten de koelkast 5 tot 10 uur worden bewaard. In de
koelkast maximaal 5 dagen. In het vriesvak 3 maanden en in een vrieskist 6
maanden. Ontdooide moedermelk kun je in de koelkast 24 uur bewaren en
erbuiten 1 uur. Heb je ontdooide of verse moedermelk opgewarmd, dan mag je
het max 1 uur bewaren. Eenmaal ontdooid, mag je het niet meer terug invriezen.