100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
Openbaarheid van Bestuur (samenvatting) €6,49   In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. Universiteit Gent (UGent)
  4.  
  5. Bestuurskunde
  6.  
  7. F710365A

Samenvatting

Openbaarheid van Bestuur (samenvatting)
 8 keer bekeken  0 keer verkocht
  • Vak
  • F710365A
  • Instelling
  • Universiteit Gent (UGent)

Lesnotities met inhoud van slides in document, gastcollege van Benjamin Descamps, onderdeel van rechtsbescherming gedoceerd door Jurgen Neuts

Voorbeeld 4 van de 47  pagina's

Document informatie

  • 6 februari 2024
  • 47
  • 2023/2024
  • Samenvatting

Onderwerpen

  • cursus
  • notities
  • slides
  • openbaarheid van bestuur
  • jurgen neuts
  • rechtsbescherming
  • bpm

Geschreven voor

  • Universiteit Gent (UGent)
  • Bestuurskunde
  • F710365A
Alle documenten voor dit vak (2)

Verkoper

avatar-seller
kayceedaelman2801

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud

OPENBAARHEID VAN BESTUUR

THEORETISCH EN BESTUURSRECHTELIJK KADER

AFDELING 1. DEFINIËRING

Openbaarheid: een ruim begrip

Situering

- Algemene begripsomschrijving:
o Algemeen bekend of toegankelijk zijn
o Toestand van informatie die is uitgebracht
- Juridische elementen
o Openbaarheid vereist toegangsrecht: verleent burger, verenigingen en ondernemingen een recht
o Openbaarheid wijst op rechtstoestand: juridische kwalificatie van documenten

Openbaarheid binnen een ruimere bestuurskundige context

- Context voor OV-functioneren  kwaliteit beoordelen op basis van 4 functies
- Functie 1: rechtmatigheid
o Traditioneel enkel deze functie, maar niet los te koppelen van andere functies
- Functie 2: democratisch gehalte
- Functie 3: integriteit
- Functie 4: prestatiegerichtheid
- OvB is niet enkel juridische verplichting, maar biedt kansen voor burger en bestuur

Transparantie: een aanverwant begrip

Situering

- Transparantie is ruim: “de mogelijkheid om duidelijk door het raam van de overheidsinstelling te kijken”
- A. MEIJER – norm om overheidsoptreden te evalueren (EU-instellingen)
o Transparantie door EU in verschillende richtlijnen / verordeningen opgelegd voor lidstaten 
interactie tussen nationale wetgevingen inzake openbaarheid en EU normen inzake transparantie
3 fasen in beleidsvorming:
o Input: gegevens beleidsvorming
 Informationele transparantie
 Op welke info baseerde OV zich om wet / decreet te stemmen
o Throughput: inhoud en actoren beleidsbeslissingen
 Vormingstransparantie
 Zijn inhoud en actoren gekend
 Vb. transparantiemaatregel: lobbyregister
 Parlementsleden houden bij met welke lobby’s, (middenveld-)organisaties, ze
contact hebben gehad
 Register zou openbaar gemaakt worden
 Toepassing EU: lobby’s moeten zich registreren voor toegang tot instellingen
o Output: beleidsresultaten
 Wat zijn de feitelijke gevolgen van het beleid?




84

,Transparantie ≠ openbaarheid van bestuur

- Wel een beginsel in het aanbestedingsrecht (controle gelijkheidsbeginsel)
- Geen algemeen beginsel van behoorlijk bestuur
- Casus 1. Ghelamco-stadion AA Gent
o Commotie over wijze waarop stadion is aanbesteedt, wijze waarop gronden zijn verworven
 Kritiek: stadion niet transparant aangepakt
o Reactie toenmalig bestuur: alle dossiers / mappen / verslagen / … openbaar maken
 Willen niet beticht w van gebrek aan transparantie
o Geen transparantie want burger w overladen met dozen dossiers
o Stad heeft actieve openbaarheid v bestuur verleent, maar toch kritiek dat ze niet transparant
handelde door alle documenten vrij te geven
- Casus 2. Overheidsopdrachten (RvS 3 februari 2015, nr. 230.081, Vindevogel)
o Invloed EU recht: transparantie als beginsel beschouwen
 Geen beginsel van behoorlijk bestuur, maar beginsel in aanbestedingsrecht
 RvS Vindevogel Arrest: bij OV-opdrachten sprake van transparantiebeginsel, omdat
beginsel de controle op gelijkheidsbeginsel moet mogelijk maken
o OV-opdrachten : vrije mededingen, competitie tss ondernemingen en OV moet opdracht gunnen
 Bedrijven die niet geselecteerd werden, moeten kans krijgen om te weten of ze gelijk
behandeld werd, moet OV transparant zijn over gunningsverslagen
 Beroep doen op OvB: procedure zou te lang duren, om op KT de zaak aan te vechten

Classificatie: vormen van openbaarheid

- Driemachtenleer als uitgangspunt voor classificatie

Openbaarheid van verkozen lichamen (wetgevende macht)

- De openbaarheid van zittingen
o Kamer, Senaat en parlementen van de deelstaten (art. 47 Grondwet – art. 34 BWHI)
 Sinds begin democratische rechtstaat vervat in GW (1831)
 Belangrijk kenmerk voor democratische rechtsstaat
o Provincieraad, gemeenteraad, OCMW-raad (art. 162, 4° Grondwet)
 Art. 47 / art. 162 : vergaderingen kamers zijn openbaar
o Opvallend: vergadering beheerscomité OCMW-ziekenhuis (art. 38 OCMW-decreet en art. 74 DLB)
 Sommige vergaderingen h zelfde openbaarheid van zittingen als FED / Vlaams parlement
 Wordt dat ook wel zo uitgevoerd?
 Vb. vergadering beheerscomité OCMW is in theorie openbaar
- Ratio legis
o Moet burger in staat stellen om na te gaan hoe de verkozenen hun werk doen
o Representatieve democratie
 Verantwoordingsplicht van de verkozene aan de burger
 Representatieve democratie: verkozenen h verantwoordingsplicht: stelt niks
voor als burger niet kan nagaan hoe verkozene zijn werk verricht
 Dit geldt niet voor de uitvoerende macht die verantwoording aflegt aan de verkozenen
 Staatsrechtelijk geen verantwoordingsplicht aan verkozenen, want UM moet
verantwoorden aan verkozenen (parlement controleert regering)
 Indirect ook burger door volksvertegenwoordiger
 De verkozenen hebben een ‘controlerecht’ op de uitvoerende macht
 Lokaal: controlerecht al sterker geformaliseerd dan verleden
 Bv. Inzagerecht van gemeenteraadsleden (art. 29, §1 DLB)
o = mogen alle documenten inkijken op eenvoudig verzoek
o Momenteel enkel lokaal een inzagerecht

85

,Openbaarheid van documenten verkozen lichamen (wetgevende macht)

- De bekendmaking van algemeen normatieve teksten
o Geen wet, besluit of verordening van algemeen, provinciaal of gemeentelijk bestuur is verbindend
dan na te zijn bekendgemaakt in de vorm bij de wet bepaald (art. 190 Gw)
 Niet bekendgemaakt zoals wet voorschrijft = niet bindend
 Wetten, decreten, ordonnanties  BS
 Normen  andere regels
o Hoe gebeurt de bekendmaking van een reglement op lokaal niveau? (art. 287 DLB)
 Vb. reglement: gemeentelijke website, 10 dagen na bekendmaking, treedt in werking
 Uitzonderingen vb. bouwvergunning niet enkel op website, maar ook uittreksel in BS
- De openbaarheid van documenten over de werking van verkozen lichamen
o Principieel openbaar
o Casus. Pensioenreglement (Kamer)
 Aanvullend pensioen voor voorzitters Kamers worden uitgewerkt, begripsverwarring
ontstaan: is dat document waar OvB over gevraagd moet w of niet?
 Niet zo, Kamer moet niet verzocht worden om dit openbaar te maken, want zou sowieso
openbaar gemaakt moeten zijn
 Voor instelling zelf niet duidelijk wat nu onder openbaarheid valt, maar alle documenten
over werking moeten openbaar zijn
o Casus. Waarborg garantieregeling Ineos (Vlaams parlement)
 Betekent niet dat Parlement zelf inzake krijgt in wat bestuur doet en alle documenten dat
zij kan inzien zelf kan vrijgeven
 Parlement wil inzage in specifieke onderhandelingen, op basis v antwoorden ministers
vragen stellen  ontvingen verslagen met zwarte markering
 Uitzonderingsbepaling: onderhandelingen zijn nog bezig, deze vrijgeven zouden
onderhandelingen bemoeilijken

Openbaarheid van rechtsprekende organen (rechterlijke macht)

- Openbaarheid van terechtzittingen en uitspraken van de rechterlijke macht
o Principieel openbaar (art. 148 en 149 Grondwet)
o Functie: waarborg onafhankelijkheid en onpartijdigheid rechterlijke macht
 Pré Franse Revolutie: rechtspraak in justitiepaleizen achter gesloten deuren 
neutraliteit rechter ter discussie (onder druk vorst  rechtspraak bepaalde richting)
o Afwijken van openbaarheid van terechtzitting (bv. goede orde, zeden, minderjarigen)
o Van openbaarheid van rechterlijke uitspraken niet (geen vonnissen- en arrestendatabank)
 Geen afwijkingsmogelijkheid
 Sowieso openbaar en kunnen bekomen worden, MAAR in digitaal tijdperk: publicatie op
respectievelijke websites van rechtbank (nog niet in uitvoering)
- Openbaarheid van zittingen en uitspraken van andere rechtscolleges
o Raad van State en andere bestuursrechtscolleges
 Principieel openbaar (art. 27 RvS-wet)
 Echter: niet openbaar als partijen niet verzocht h gehoord te worden (art. 21, 28 RvS-wet)
 Schriftelijke procedure wordt aangehouden
 Arresten en beschikkingen zijn toegankelijk voor het publiek (art. 20 RvS-wet)
 Praktijk: sterke digitale werking (publicatie in databank)
o Grondwettelijk Hof
 Principieel openbaar
 Tenzij terechtzitting gevaar oplevert voor de orde of goede zeden (art. 104 BWGwH)



86

, Openbaarheid van bestuur (uitvoerende macht)

- Internationale ontwikkelingen
o 1776: Zweden:
 Vier organieke wetten die Zweedse grondwet vormen: inzagerecht
 Eerste land met inzagerecht : documenten inkijken, geen kopie nemen
o 1946: Verenigde Staten: freedom of information act
 Openbaarheid is de regel, beslotenheid de uitzondering
o Na WOII volgde verschillende andere landen
o 1951: Finland
o 1970: Denemarken en Noorwegen
o 1978: Luxemburg, Frankrijk en Nederland
o 1990: Italië
o 1994: België (verankering in GW)
- België
o Lange tijd beslotenheid als regel, verantwoording
 Beroepsgeheim ambtenaar
 Wat ambtenaar doet tijdens verrichten van ambt is geheim, mag vertrouwelijke
gegevens niet verspreiden
 Discretieplicht bestuur
 Gevoelige info dus discretie niet opheffen en info onthullen
o Beslotenheid nog steeds verankerd:
 Bv. College van burgemeester en schepenen
De vergaderingen van het college van burgemeester en schepenen zijn niet openbaar.
Alleen de beslissingen worden opgenomen in de notulen en in het register van de
beraadslagingen (art. 104 Nieuwe Gemeentewet)
 Geldt ook voor vergaderingen van regeringen
- Openbaarheid van bestuur
o Met openbaarheid van bestuur wordt gedoeld op de openbaarheid van BD
o “Alle info, ongeacht drager ervan, die in het bezit is van OV-instantie” (art. I.4 Bestuursdecreet)
 Alle info = ruim gedefinieerd  verschillende vormen
- Vormen van openbaarheid van bestuur
o Als toegangsrecht
 Actieve openbaarheid bestuur: OV verstrekt op eigen initiatief informatie aan de burger
 Passieve openbaarheid bestuur: OV verstrekt op verzoek van de burger informatie
o Als rechtstoestand
 Openbaarheid van BD is niet het gevolg van openbaarmaking
 BD zijn per definitie openbaar  openbaarmaking realiseert louter de feitelijke toegang
 Uitzonderingen en weigeringsgronden veranderen hieraan niets en kunnen slechts
tijdelijk de openbaarmaking verhinderen




87

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

Verzekerd van kwaliteit door reviews

Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kayceedaelman2801. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 73918 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€6,49
  • (0)
  Kopen