Samenvatting Hoofdlijnenen bestuurlilijne e inforlimateverlioorligingo
1 Organisatie en informatie
1.1 Bestuurlijke informatie
1.1.1 Bestuurlijke informatieverzorging
Het vakgebied BIV omvat:
De organisate van het administrateve apparaat;
De organisate van de gegevens verwerking;
De analyse van de informate behoefe;
De bronnen van de gegevens;
De distribute van de informate
De regels waaraan het informatesysteem moet voldoen;
De controles die moeten worden uitgevoerd om informate te laten voldoen aan de daaraan
te stellen eisen van relevante en betrouwbaarheid.
Het essentile doel van de bestuurlijke informateverzorging is het op efciinte wijze verstrekken
van relevante en betrouwbare informate aan interen en externe belanghebbende.
Voorbeelden van bestuurlijke informate zijn:
Informate over het voorraadniveau van een bepaald product;
Informate over de marktontwikkeling in een bepaalde regio;
Informate over de verkopen in een bepaalde periode;
Informate over klachten van klanten.
1.1.2 Bestuurlijke informatieverzorging en boekhouden.
Het doel van boekhouden is het verstrekken van fnanciile informate door middel van registreren en
verwerken van fnanciile feiten. Financiile feiten leiden tot veranderingen in de bezitngene de
schulden en het eigen vermogen van een organisate.
Boekhouden vormt de basis van een geordende fnanciile informateverzorging. Tot die
informateverzorging behoren onder meer de systematsch verzamelen van de benodigde gegevense
het verwerken daarvan en het verstrekken van de benodigde gegevense het verwerken daarvan en
het verstrekken van de benodigde fnanciile informate en afgeleiden daarvan zoals kerngetallen.
De fnanciile informate bestaat uit het grootboek en de subgrootboekene leidend tot het opstellen
van tussentjdse overzichtene balans en resultatenrekening met toelichtng.
1.1.3 Gebruiksmogelijkheden van bestuurlijke informatie
Bestuurlijke informate heef gebruiksmogelijkheden:
1. Informate in het kader van het delegeren van taken en het afeggen van verantwoording;
2. Informate voor het nemen van beslissingen;
. Informate ten behoeve van het doen functoneren van de organisate.
,Starreveld e.a. (2002, p.9) geven een defnnie van bestuurlnjke nnformaieverzorgnng (BIV) waarunt
de vorengenoemde gebrunksmogelnjkheden van nnformaie ondubbelznnnng blnjken:
Alle acivntenten met betrekknng tot het systemaisch verzamelen, vastleggen en verwerken van
gegevens, gerncht op het verstrekken van nnformaie ten behoeve van het besturen-nn-engere znn
(knezen unt alternaieve mogelnjkheden), het doen funcioneren en het beheersen van een
hunshoudnng, en ten behoeve van de verantwoordnngen dne daarover moeten worden afgelegd.
Als we de defnnie van BIV volgens Starreveld e.o. nets meer onder de loep nemen, dan kunnen
twee soorten nnformaiestromen worden onderschenden: hornzontale en vericale.
Hornzontale nnformaiestromen hebben vooral betrekknng op het doen funcioneren van een
organnsaie.
Vericale nnformaiestromen hebben betrekknng op het nemen van beslnssnngen en het basns
daarvan geven van taakopdrachten aan lagere hnërarchnsche nnveaus, evenals op het laten afeggen
van verantwoordnng over de taakuntvoernng, nnclusnef het coördnneren van gedelegeerde
werkzaamheden.
1.1.4 administratieve organisatie
Nauw verwant aan bestuurlnjke nnformaieverzorgnng ns admnnnstraieve organnsaie (AO). AO houdt
znch bezng met de nnrnching van bestuurlnjke processen nn organnsaies. De relaie tussen
bestuurlnjke nnformaieverzorgnng en admnnnstraieve organnsaie kan als volgt trefend worden
verwoord:
Admnnnstraieve organnsaie omvat het gehele complex van organnsatornsch maatregelen dat dnrect
of nndnrect betrekknng heef op de goede werknng van bestuurlnjke nnformaieverzorgnng.
Er geldt dus dat een goede administrateve organisate een randvoorwaarde is voor kwalitatef
hoogstaande informatee en dat managers verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit van de
informateverzorging – en dus voor de AO – in hun organisate.
1.1.5 Rol van informatie
Informate kan slechts worden opgeleverde als daartoe bepaalde gegevens worden verzameld en
vastgelegd. Heel simpel gezegd mag informate pas informate worden genoemd als zij betekenis
heef voor de gebruiker. Informate besstaat dus uit gegevens die betekenis hebben gekregen
doordat ze in een bepaalde vorm en in een bepaalde context aan een bepaalde gebruiker zijn
verstrekt. Hieruit blijkt dat eerst de juiste gegevens moeten worden vastgelegd alvorens tot een
bepaalde informateverzorging kan worden over gegaan.
1.2 Informatie- en communicatietechnologie
Een belangrijk begrip is IT: informate- en communicatetechnologie. Deze technieken spelen een rol
tjdens het vastleggen van gegevens en het verzorgen van informate. Wee spreken ook wel van
informatemanagemente hetgeen een belangrijke rol krijgt toebedeeld bij zowel BIV als AO.
1.3 Informatiesystemen en decentralisatie
Hoe meer decentralisate in een organisatee hoe groter de afstrand tussen het topmanagement en
het lagere management. De keuze voor centralisate of decentralisate beenvloed daardoor de wijze
waarop de organisate moet worden bestuurd en beheerste en de wijze waarop de
informatesystemen van de desbetrefende organisate moeten worden ontworpen.
,Het vraagstuk van centralisate en decentralisate doet zich bij het ontwikkelen en beheersen van
informatesystemen vooral voor ten aanzien van:
De invoer en uitvoer van gegevens;
De gegevensverzameling;
De verwerking (de plaats en de bediening van de hardware en sofwaree;
De systeemontwikkeling;
De beslissingsbevoegdheid tot het ontwikkelen van een eigen informatesysteem (bijv. per
functe of per vestgingplaatse;
De koppelingsmogelijkheden en de regeling daarvan.
De keuze voor centralisate of decentralisate word door verschillende factoren bepaald. Wee noemen
de volgende:
1. Maatschappelijke ontwikkeling;
2. Motvate en betrokkenheid van personeel;
. Afweging tussen kosten en baten van decentralisate;
4. Gebruikerseisen.
Unnt management: een managementstjl en een organisatevorme gericht op het decentraliseren van
het ondernemerschap in organisates waarbij de zeggenschap laag in de organisate komt te liggen.
Empowerment: Geef het concept van het afstaan van beslissingsbevoegdheden naar
uitvoeringsniveaus in de organisate kernachtg weer.
1.4 Informatieverzorging en strategie
Elke organisate zal vanuit een strategisch oogpunt aandacht moeten schenken aan een beperkt
aantal factoren die bepalend zijn voor het behalen van concurrentevoordeel en dus voor het succes
van de onderneming. Deze factoren zijn door Rockart (1979e aangeduid als kriteke succesfactoren
(KSF’se.
De relate tussen KSF’s en managementrapportages kan het best aan de hand van de volgende
stappen worden uiteengezet:
1. Het vaststellen van de kriteke succesfactoren;
2. Het vastellen van de bedrijfsprocessen
. Het vastleggen in een matrx van de KSF’s en de bedrijfsprocessen en het aangeven van de
informate elementen per cel van de matrix;
4. Managementrapportages defniiren op basis van de informate elementen per cel.
Kriteke succesfactoren worden vastgelegd op grond van een externe analyse. Het management kijkt
daarbij vooral naar kansen en bedreigingen in de markt.
De primaire bedrijfsprocessen worden vastgesteld op grond van een interne analyse. Het
management kijkt daarbij vooral naar de sterkten en zwakten in de eigen organisate.
Het vastleggen in een matrix van het verband tussen de bedrijfsprocessen en de KFS’s moet ertoe
leiden dat relevante informate elementen worden onderscheiden die de basis voeren voor de
managementrapportages. Het gaat hierbij om het vastleggen van variable waarover gerapporteerd
zal gaan worden.
Bij het vaststellen van de rapportages worden waarden toegekend aan de variabelen waarover
gerapporteerd moet wordene worden de normen vastgesteld die voor deze variabelen geldene
worden de mate van detail en de nauwkeurigheid vastgesteld en worde de frequente van
rapportage bepaald.
,Kaplan en norton (1996) hebben de balanced scorecard (BSC) geïntroduceerd als een nnstrument
om fnancnële prestaiemaatstaven nn balans te brengen met nnet fnancnële prestaiemaatstaven.
Het belangrnjkste untgangspunt nn hun model ns dat nnet fnancnële nndncatoren bepalend znjn voor de
fnancnële nndncatoren en daarom moeten worden gevolgd door mnddel van een untgebalanceerde
nnformaieverzornng. De balanced scorecard onderschendt vner dnmensnes, maar nn theorne ns
untbrendnng naar andere dnmensnes mogelnjk:
1. Innovaief perspecief
2. Fnnancneel perspecief
3. Klantenperspecief
4. Intern perspecief
1.5 Besturen van organisaties
`Het begrip organisate kan zowel betrekking hebben op een huishouding in haar geheele als op een
bepaalde vorm van werking of structurering van een huishouding.
Het besturen van een organisate kan alleen goed plaatsvinden als de interne organisate op
adequate wijze is gestructureerd en er een voortdurende afstemming plaatsvindt tussen deze
structuur en de uitvoering van de actviteiten van de organisate alsmede de externe omgeving.
Wee kennen de volgende indeling in beslissingsniveau:
Strategisch (bijvoorbeeld het bepalen van de missie en de lange termijn doelstellingen en de
keuze van product marktcombinatese;
Tactsch (bijvoorbeeld investeringsbeslissingen inzake machinese gebouwen en mensene;
Operatoneel (bijvoorbeeld producteplanning en werkuitgifee.
Op strategisch niveau vindt de afstemming met de externe omgeving plaatse immers op dit
beslissingsniveau probeert de onderneming concurrentevoordeel te creiren.
Op tactsch niveau vindt de structurering van de organisate plaats.
Procesoriintate is een organisatevorm die tegemoetkomt aan de gewenste fexibiliteit en
klantgerichtheid die kenmerkend zijn voor de modernee op wereldniveau concurrerende
onderneming. De opkomst van Business Process Re-engineering (BPRe is een exponent van het
organiseren in processen. Een vorm die probeert het beste van twee werelden naar voren te halen is
matrixorganisate.
Op operatoneel niveau vindt de uitvoering van bedrijfsactviteiten plaats. Hier worde binnen de
randvoorwaarden van de strategie en binnen de gedane investeringen in mensen en middelene het
functoneren van de organisate concreet vormgegeven.
1.6 Het besturingsparadigma
Besturnng en beheersnng kunnen nnet los worden geznen van elkaar: door mnddel van besturnng
wordt beoogd te komen tot beheersnng van een bepaald object. Ongeacht het object van
beheersnng zullen de volgende vner elementen alijd aanwezng znjn als het gaat om besturnng en
beheersnng:
1. Het bestuur systeem;
2. Het besturend systeem;
3. Het nnformaiesysteem;
4. De omgevnng.
, Deze elementen hangen op een bepaalde manner met elkaar samen. Tezamen vormen znj een
patroon dat nn het algemeen wordt aangedund als het besturnngsparadngma. Een organnsaie kan
worden beschouwd als een bestuurd systeem. Dnt systeem wordt bestuurd door het management
van dne organnsaie. Het management ns dus besturend systeem. Het management heef nnformaie
nodng om de organnsaie te kunnen besturen. Dne nnformaie komt of unt het nnformaiesysteem, of
rechtstreek unt de omgevnng. Het management zal nntern taakopdrachten geven aan medewerkers
van de ondernemnng, dne op hun beurt weer verantwoordnng afeggen over de mate waarnn de hen
opgedragen taken znjn vervuld. Znj doen dnt door mnddel van het nnformaiesysteem.
1.7 Managementcyclus
Besturen en beheersen zijn de belangrijkste processen waarmee managers zich bezighouden. Weaar
het besturingsparadigma een specifeke zienswijze aangeef op grond waarvan besturing- en
beheersingprocessen kunnen worden geanalyseerde geef het managementcyclus gedetailleerd aan
uit welke stappen managementactviteiten bestaan.
De managementcyclus bestaat uit 5 stappen:
1. Planning
2. Inrichtng
. Uitvoering
4. Evaluate
5. Bijsturing
Planning is het systematsch voorbereiden van op een later tjdstp uit te voeren actviteiten. Als de
doelen bekend zijn en de plannen gemaakte dan moet een organisate op een zodanige wijze worden
ingericht dat de plannen zo goed mogelijk kunnen worden gerealiseerd. Als de organisate eenmaal is
ingerichte dan zal tot acte kunnen worden overgegaan. Dit is de uitvoering van de plannen. Of een
plan is gerealiseerd wordt vastgelegd door de realisatee in de uitvoeringsfasee te vergelijken met het
plan zelf. Dit is evaluate. aar aanleiding van de evaluate kan worden bijgestuurd. Bijsturen kan
door de realisate aan te passen maar ook door de norm aan te passen. In het eerste geval praten we
over single-loop learninge in het tweede over double-loop learning.
1.8 Rol van de accountant, de controller en de informatiemanager
1.8.1 Accountant
De accountant in zijn kerntaak controleert jaarrekeningen en geef op basis van zijn bevindingen
verklaringen daarbij af. Het controle proces van de accountant bestaat ten dele uit het beoordelen
van de kwaliteit van de systeem van interne controle en ten dele uit het vaststellen van de
betrouwbaarheid van de informate zoals vervat in de jaarrekening.
1.8.2 Controller
De controller is de fnanciile tussenpersoon tussen de werkvloer en het management en moet
zodanig voor diverse vertaalslagen zorg dragen. Ook vervult het de rol van fnancieel geweten van de
onderneming.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mspyke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.