[Examen behaald met een 9]
Binnen dit document is de leerstof van de LOI uit de map samengevat. Het bevat alle hoofdstukken 1 t/m 6 incl. de tests uit hoofdstuk 3.
Het past binnen de module diagnostiek binnen A&O en is onderdeel van de opleiding toegepaste psychologie.
Diagnostiek binnen het werkveld
Arbeid en Organisatie
Samenvatti ng uit de leerstof LOI
,Methodisch handelen
Hoofdstuk 1 | LOI
Methodisch handelen heeft als definitie: als professional niet zomaar iets doen op basis van trial and
error, maar een bewust vooraf bedachte werkwijze hanteren. De interventies van methodisch
handelen kenmerken zich door gebruik van een methodiek; een werkwijze volgens een bepaald
systeem die daardoor inzichtelijk en overdraagbaar is. Het wordt hiermee duidelijk welke acties er
moeten worden ondernomen om de gestelde doelen te behalen. Kenmerkend voor de werkwijze van
de psycholoog is het hypothese toetsend model waarbij de interventies zijn gebaseerd op zorgvuldige
diagnostiek en hypothesevorming over ontstaan, instandhouding en hanteren van probleemgedrag.
Methoden en interventies
Werkwijze van methode kan verschillen. Vorm is minder van belang, de inhoud des te meer. De
inhoud moet zichtbaar maken wat de hulpverlener doet en zegt in de contacten met de cliënt, dan is
de methodiek toepasbaar en overdraagbaar. Het gaat om wat doen wie en wanneer in de inhoud. Dus
welke technieken/hulpmiddelen, welke vragen en onderwerpen. Wanneer de inhoud en opbouw van
de methodiek goed omschreven zijn, is een interventie toepasbaar en overdraagbaar.
Voldoende handvatten voor toepassing – zodra een nieuwe hulpverlener de handleiding
leest, zie hij/zij als het ware de uitvoering ervan voor zich.
Overdraagbaar – uitvoerend medewerkers kunnen op basis van de handleiding en een
training of een andere vorm van ondersteuning de interventie uitvoeren.
Protocol pesten op de werkvloer
Pesten is een vorm van psychosociale arbeidsbelasting. Hieronder worden verstaan: intimiderende
handelingen of gedrag van collega’s, leidinggevende of publiek tegen één en dezelfde persoon. Deze
persoon kan of wil zich niet hiertegen verdedigen. Het gaat om vormen van verbale en psychische
agressie als:
Beledigen;
Schelden;
Treiteren;
Irriteren;
Bespotten;
Roddelen;
Iemand buitensluiten.
De werknemer die hier het slachtoffer van is ervaart dit als beledigend, vijandig, bedreigend,
vernederend en kwetsend. Pesten is anders dan een eenmalig incident of conflict. Kenmerk pesten:
regelmatig gedurende een lange periode door dezelfde daders. Frequentie van minstens één keer in
de week gedurende zes maanden.
Bij pesten is er sprake van een ongelijke machtsverhouding. Macht wordt hier beschreven als: de
mogelijkheid om iemand zodanig te beïnvloeden dat deze persoon dingen doet zoals diegene die
macht uitoefent dat wil. Dit is dan vaak tegen de wil van het slachtoffer in. Een werknemer is gepest
wordt is niet opgewassen om zich te verdedigen omdat ze moeilijkheden verwachten als men dit wel
doet.
2
,Psychologische effecten van pesten
Psychische effecten
Het pesten heeft tot gevolg dat de persoonlijkheid, waardigheid of fysieke of psychische integriteit
wordt aangetast bij de uitvoering van het werk. Er is sprake van een sociaal isolement, het
zelfvertrouwen neemt af en kan zijn wek niet meer adequaat uitvoeren omdat informatie hem wordt
onthouden. Een gevoel van wanhoop, onmacht, hulpeloosheid, grote angsten ervaart de persoon
hierdoor en men kan spanningsklachten, langdurige psychische en fysieke schade ondervinden.
Fysieke effecten
Uit een Finse studie is gebleken dat er bij pesten hoge kans bestaat op hart- en vaatziekten. Andere
klachten zijn: maag- en darmklachten, hartkloppingen, slaapstoornissen en spanningsklachten. Deze
fysieke klachten gaat vrijwel altijd in combinatie met de psychische effecten.
Gedragseffecten
De werknemer krijgt last van concentratieproblemen, gebrek aan motivatie en creativiteit. De kans op
ongelukken en fouten neemt ook toe. Daarnaast worden werknemers die langdurig worden gepest
dwangmatiger in het ervaren van en waarnemen van pestgedrag. Dit wordt door andere in de
omgeving als irritant gezien.
Signalen
Er is sprake van een combinatie van verschijnselen. Voor de professional zijn stresssignalen een
aanknopingspunt om te waarschuwen, te beschermen en maatregelen te nemen. Wordt er niet op
een adequate wijze omgegaan met deze signalen, dan nemen de klachten toe en kan met de
werkzaamheden niet meer verrichten – een gevolg is arbeidsverzuim. In de tabel hieronder de
signalen.
Lichamelijke signalen Emotionele Gedragsmatige Cognitieve signalen
signalen signalen
Hoofdpijn Ontevreden Snel geïrriteerd Besluiteloos
Nek- of rugpijn Prikkelbaar Agressief Piekeren
Zweten Onzeker Meer roken + drinken Concentratie-
Slecht slapen Ongemotiveerd Meer medicijngebruik problemen
Maag- of darmklachten Agressief Geremd Verstrooid
Onrust Desinteresse Slecht presteren Vergeetachtig
Moe Snel huilen Cynisme Ongeïnteresseerd
Aankomen of afvallen Wisseling in Vaker ziekmelden Van de hak op de tak
Hartkloppingen stemming Isoleren springen
Duizeligheid Opgejaagd Kleine ongelukjes Niets afmaken
Schuldgevoel Prioriteiten verwarren
Afwezig
Risico-inventarisatie
De Arbowet stelt de werkgever verplicht tot het in kaart brengen van psychosociale arbeidsbelasting
(PSA). Globale meting door RI&E (risico-inventarisatie & evaluatie).
Meten
Vragenlijsten voor het in kaart brengen over cijfers m.b.t. psychosociale arbeidsbelasting. Deze
leveren globale branchegegevens op.
3
, Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA)
Is een jaarlijks wetenschappelijk onderzoek naar arbeidsomstandigheden uitgevoerd door TNO in
opdracht van het ministerie van SZW (Sociale Zaken en Werkgelegenheid). Doel is
arbeidsomstandigheden in Nederland in brede zin te monitoren. Volgt trends in arbeidsrisico’s,
effecten van deze risico’s en de maatregelen die werkgevers treffen. Ook het identificeren van
risicogroepen. Het wordt inzichtelijk in hoeverre werkgevers en werknemers invulling geven aan
doelvoorschriften die door de overheid in het kader van nieuwe Arbowet zijn geformuleerd.
Permanent Onderzoek Leefsituaties (POLS)
Een groot en continu onderzoek naar de verschillende onderwerpen betreffende leefsituatie van de
Nederlandse bevolking uitgevoerd door CBS. Het heeft verschillende modules waarvan er één is
Gezondheid en Arbeid.
Specifiek onderzoek
Als er uit de RI&E signalen komen die op ongewenste omgangsvormen wijzen kan er met kwalitatieve
en kwantitatieve meetinstrumenten specifiek worden gemeten hoe groot het probleem van pesten is.
Kwantitatief onderzoek
Vragenlijst Beleving en Beoordeling Arbeid (VBBA). Gevalideerd instrument welke werkdruk,
werkstress en werkbeleving meet.
De Leidse Mobbing Schaal-II (LEMS-II). Ongewenste omgangsvormen worden in kaart
gebracht.
Kwalitatief onderzoek
Uit gesprekken met vertrouwenspersoon en psychologen kunnen signalen komen van pestgedrag. Op
basis van de signalen kunnen (half) gestructureerde interviews worden afgenomen onder de
werknemers van de bedrijfsonderdelen waar deze signalen vandaan komen of in de gehele
organisatie.
Data-analyse
Op basis van de gegevensanalyse van verzuimcijfers, personeelsverloop etc. kan in kaart worden
gebracht wat risicovolle werksituaties of afdelingen zijn. Ook kan blijken uit de gegevensanalyse dat
het verloop of klachten op één bepaalde afdeling of één leidinggevende vaker voorkomt dan bij
andere.
Methodieken
Methodisch werken; modelvormen
Te onderscheiden zijn lineaire, circulaire en cyclische modellen.
Lineair model
Betekent een lijnvormig model; met gelijk matig verloop ion dezelfde richting. Het gaat uit van een
stapsgewijze opbouw met de doelformulering, daarna volgen handelingen of interventies elkaar op
met aan het einde de vaststelling van het doelresultaat.
Circulair
Rond, kringvormig en kent als zodanig geen begin- of eindpunt. Binnen de cirkel volgen activiteiten
van nadenken over wat nodig i, een plan maken, plan uitvoeren en evalueren elkaar op. Kunnen
meermalen worden herhaald.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper diannejakira. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,27. Je zit daarna nergens aan vast.
