SAMENVATTINGEN BIOLOGIE 5HAVO
Thema 1 – Stofwisseling in de cel
§1 Chemie in cellen
Stofwisseling / metabolisme = het geheel van chemische omzettingsprocessen in een organisme
Groot deel van stofwisseling vindt plaats in cellen. Levende cellen nemen stoffen op uit hun omgeving en deze
zetten ze om in andere stoffen. Die omzettingen zijn nodig voor de opbouw en instandhouding van de cel en
voor de energievoorziening.
Organismen
Organische stoffen moleculen bevatten een of meer ketens van koolstofatomen
koolstofketens bevatten enkele atomen zijn of duizenden koolstofatomen.
Een organisch molecuul bevat
koolstof ( C )
waterstof ( H )
zuurstof ( O )
Om de bindingen tussen koolstof- en wateratomen te regelen, is energie nodig.
Bij het verbreken van die C – H – bindingen komt de energie vrij voor de cel. De energie die
atoombindingen van energierijke stoffen is opgeslagen, wordt chemische energie genoemd.
Anorganische stoffen kleine, eenvoudig gebouwde moleculen
bevatten weinig chemische energie
Organische stof glucose
belangrijk voor stofwisseling als brandstof en bouwstof
heeft dubbele binding twee atomen binden door twee bindingen aan elkaar
Stofwisselingsprocessen
assimilatie = opbouw van organische stoffen uit kleinere moleculen
energie nodig
dissimilatie = afbraak van grote organische moleculen tot kleinere moleculen
energie beschikbaar
Koolstofassimilatie = vorming van glucose uit koolstofdioxide en water
alleen autotrofe organismen zijn in staat tot koolstofassimilatie
Fotosynthese = planten en cyanobacteriën halen energie uit licht voor glucose
die glucose is de grondstof voor;
koolhydraten
vetten
eiwitten
DNA vorming van deze stoffen
= voortgezette assimilatie
Voortgezette assimilatie er ontstaan grote organische moleculen met energierijke bindingen
Door dissimilatie (verbranding) komt die energie beschikbaar voor celprocessen
(zoals; assimilatie of transport van stoffen)
, Cellen hebben energie nodig voor
delen
groeien
zorgen voor levensprocessen zoals; beweging, transport en afscheiding van stoffen
Moleculen van de stof ATP (adenosinetrifosfaat) transporteren chemische energie naar plaatsen in de cel
waar dat nodig is
ATP bevat 3 fosfaatgroepen
ribosesuiker
ddeninebase
trifosfaatgroep
in bindingen tussen de fosfaatgroepen veel chemische energie
als 3e fosfaatgroep van ATP wordt afgesplitst ADP (adenosinedifosfaat)
energie die dan vrijkomt wordt overgedragen aan
stofwisselingsreacties
processen in de cel (bijv; eiwitsynthese/actief transport membranen)
Door binding van fosfaatgroep aan ADP energierijk ATP
ATP wordt gevormd
in bladgroenkorrels bij fotosynthese
in mitochondriën bij verbranding
Lichtenergie of chemische energie uit glucose die voor cel onbruikbaar zijn, worden omgezet chemische
energie van AT
§2 Enzymen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper chelseamorsink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.