§1 De bouw en functie van DNA
Lichaam is opgebouwd uit verschillende cellen met verschillende functies.
Bijna elke cel heeft een celkern met DNA ( desoxyribonucleïinezuur )
bepaalt functie van een cel
levert instructies waarmee ribosomen in de cel verschillende
eiwitten kunnen synthetiseren (=samenvoegen)
Bouw van een eiwit bepaalt
eigenschappen eiwit
functie eiwit
Genoom = geheel aan erfelijke informatie in een cel van een organisme, alle cellen van een organisme hebben
hetzelfde genoom
Genoom
Bij eukaryoten (=organismen die celkern bevatten) genoom bevat
Bladgroenkorrels
DNA in alle chromosomen in de celkern,
kernDNA
DNA in mitochondriën, mtDNA
Mitochondriën en bladgroenkorrels functioneren onafhankelijk van de rest van de cel, hiervoor
gebruiken ze de informatie die vastligt in hun eigen DNA.
!!! Bij prokaryoten (=eencellig organisme zonder celkern) vormt al het DNA dat los in het
cytoplasma van de cel zit voorkomt het genoom.
Prokaryoten hebben een circulair DNA-molecuul, sommige prokaryoten bezitten dus plasmiden (=
korte stukjes circulair DNA).
Een DNA-molecuul is een nucleïnezuur, dit zuur zit in de celkern en in het cytoplasma.
DNA bestaat uit twee ketens van aan elkaar gekoppelde nucleotiden
Een nucleotide is opgebouwd uit
de monosacharide desoxyribose
een fosfaatgroep
een stikstofbase
Stikstofbasen die in de DNA-moleculen voorkomen
Adenine
Thymine
Cytosine
Guanine
Bij het aan elkaar koppelen van nucleotiden
1) desoxyribose gaat een binding aan met de fosfaatgroep van
het volgende nucleotide
2) er onstaat een lange keten van aan elkaar gekoppelde
monosachariden en fosfaatgroepen.
Zo’n keten wordt enkelstrengs DNA genoemd
De stikstofbasen steken aan de zijkant uit de keten en kunnen zo twee DNA-
nucleotideketens met elkaar verbinden. De twee ketens worden verbonden
door basenparing.
, Elke stikstofbase heeft een vaste bindingspartner
Adenine vormt een basenpaar met Thymine
Guanine vormt een basenpaar met Cytosine
Hierdoor ontstaat dubbelstrengs DNA ketens hebben een helixstructuur (=spiraalvorm)
Alle levende wezens hebben dubbelstrengs DNA
Bij eukaryoten is het DNA in de celkern verdeeld over verschillende chromosomen
Elk chromosoom bestaat uit een enkel, lang dubbelstrengs DNA-molecuul
Een DNA-molecuul past in een celkern doordat het een compacte vorm heeft, of de
DNA-molecuul strakker of losser is opgerold hangt af van de fase in de celcyclus
waarin de cel zich bevindt
Het DNA is rond een aantal eiwitten gewikkeld. Vóór de celdeling wordt het DNA opgerold tot een spiraal
(=spiraliseren) die verder wordt opgerold tot een dikkere draad. Door lussen en vouwen kan het DNA nog
compacter worden.
Sequentie = volgorde waarin nucleotiden in een DNA-molecuul zijn gerangschikt
Gen = deel van een DNA-molecuul dat de code (=DNA-sequentie) bevat waarmee ribosomen een of meer
eiwitten kunnen synthetiseren (=abosorberen)
Doordat in de DNA-sequentie variaties voorkomen, zullen ribosomen verschillende soorten eiwitten
synthetiseren.
Bij sommige eukaryoten
bestaat maar een klein deel van het DNA in een cel uit genen
het overige DNA codeert niet voor eiwitten = niet-coderend DNA
( bij een mens bestaat ong. 98,5% van het genoom uit niet-coderend DNA )
Ook binnen genen worden stukken coderend DNA afgewisseld met stukken niet-coderend DNA
Delen van niet-coderend DNA bestaan uit Repetitief DNA
Repetitief DNA = herhalingen van korte nucleotidesequenties
Niet-coderend DNA
Sommige delen coderen niet voor eiwitten, maar voor andere moleculen
deze moleculen hebben een regulerende functie bij de synthese van
eiwitten
Soms heeft het niet-coderend DNA zelf een functie bij de eiwitsynthese
Andere deel bestaat uit genen die hun functie kwijt zijn
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper chelseamorsink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.