,Inhoud
Introductie..............................................................................................................................................4
Voor de leerling..................................................................................................................................4
Ook voor collega’s...............................................................................................................................4
Orde houden gaat nooit vanzelf.........................................................................................................4
Leren orde houden.............................................................................................................................5
Een kwestie van kennis en doelgericht oefenen.................................................................................5
Ook een kwestie van attitude.............................................................................................................5
Hoofdstuk 1: Gezag is belangrijker dan macht........................................................................................6
1.1 Bron van legitimiteit.....................................................................................................................6
1.2 Gezag leunt op een goed verhaal..................................................................................................6
1.3 Persoonlijk gezag..........................................................................................................................6
Verschil tussen het PO en VO wat betreft de relatie...........................................................................7
Tips om een goede relatie te krijgen met je leerlingen.......................................................................7
Hoofdstuk 2: Het voorkomen van ordeproblemen.................................................................................8
2.1 De beste manier om problemen te voorkomen: goede gewoontes..............................................8
Voor welke lesmomenten kan het nuttig zijn om gewoontes aan de leren?.......................................8
Verschillen tussen vmbo en havo/vwo in het voortgezet onderwijs...................................................8
Hoge gedragsverachtingen.................................................................................................................9
Leerlingen complimenteren?..............................................................................................................9
2.2 Problemen voorkomen door fysieke nabijheid.............................................................................9
Mobiliteit, oogcontact en energie......................................................................................................9
2.3 De klassenplattegrond................................................................................................................10
2.4 Hot seat questioning...................................................................................................................10
2.5 Leerlingen belonen.....................................................................................................................10
Hoofdstuk 3: Motivatie en leren...........................................................................................................11
3.1 Motivatie en relatie....................................................................................................................11
3.2 Motivatie en prestatie.................................................................................................................11
3.3 Visuele instructieplannen...........................................................................................................11
3.4 Ook hier zijn hoge verwachtingen van belang............................................................................11
Hoofdstuk 4: Effectief reageren op ordeproblemen.............................................................................12
4.1 De sociale functie van straffen....................................................................................................12
4.2 Grijp in als het probleem nog klein is..........................................................................................13
4.3 De gouden regel: wees consequent............................................................................................13
4.4 Kiezen voor disciplineren............................................................................................................14
2
, 4.5 Tussen doorgaan en stoppen: microcorrecties...........................................................................14
4.6 De escalatiepiramide..................................................................................................................15
4.7 Waarschuwingen........................................................................................................................15
4.8 Kleine consequenties..................................................................................................................16
4.9 Gesprekjes..................................................................................................................................16
4.10 Straffen.....................................................................................................................................17
4.11 Een leerling eruit sturen...........................................................................................................17
4.12 Schorsen...................................................................................................................................17
Hoofdstuk 5: De start van het schooljaar..............................................................................................18
5.1 De eerste vijf...............................................................................................................................18
5.2 Aandachtspunten........................................................................................................................18
5.3 De rest van het jaar.....................................................................................................................18
5.4 Het einde van het jaar................................................................................................................19
Epiloog: Adviezen voor de schoolleider................................................................................................20
3
, Introductie
Voor de leerling
Dit boek is eigenlijk in de eerste plaats geschreven voor de leerling. Het lijkt misschien wel anders,
maar zij zitten helemaal niet te wachten op al die ordeloosheid tijdens de les. Het gebrek aan orde
leidt tot meer afleiding en daardoor tot mindere prestaties, dit is nog maar één ding. Het vervelendst
voor de leerling is dat de sfeer voor de leerlingen onveilig wordt: een aantal leerlingen voert
ongeremd de boventoon, en in dit soort situaties wordt er vaak meer gepest. Ik schrijf dit boek met
name voor de kwetsbare leerlingen in ons onderwijs voor wie rust, reinheid en regelmaat niet alleen
maar ‘leuk’ zijn, maar pure noodzaak.
Ook voor collega’s
Maar uiteraard schrijf ik dit boek daarnaast ook voor mijn collega’s, startende leraren en studerende
leraren. Veel leraren verlaten vroegtijdig dit prachtige vak omdat het orde houden ze tegenvalt. Ik
ontmoet regelmatig leerkrachten die zeggen geen ordeprobleem te hebben, maar wel een probleem
met één klas. Zij zien het vaak niet als een ordeprobleem, maar als een probleem van de klas zelf: ‘Ik
kan heus wel orde houden, die klas deugt gewoon niet.’ Er zouden mensen zijn die: ‘natuurlijk gezag’
hebben. Je hebt het nou eenmaal of je hebt het niet. Nog erger is dat een leraar zegt een probleem te
hebben met een klas of een leerling. Wij kunnen het onszelf en onze collega’s zo veel makkelijker
maken door ons eens te verdiepen in de feiten over orde houden.
Orde houden gaat nooit vanzelf
Eigenlijk heb je drie dingen om orde te houden. Ten eerste moet je alle signalen van wat er in het
klaslokaal gebeurt registeren. Vervolgens moet je een selectie maken van welke dingen belangrijk zijn
en welke niet. Als je dan besluit ergens op te reageren moet je het passend en doeltreffend doen. Dit
zijn niet zomaar beslissingen. Om de voortgang van de les te kunnen waarborgen moet iedere leraar
elke twee minuten een niet-triviale beslissing nemen. Dat is de druk die altijd op de ketel staat, of
deze druk nu bewust ervaren wordt of niet, die hoort bij het lesgeven.
Er zijn 6 eigenschappen die van een lessituatie die orde houden tot een ingewikkelde aangelegenheid
maken:
1. Simultaneïteit: in een lokaal gebeuren verschillende dingen tegelijkertijd. Een leraar moet continu
afwegen welke signalen relevant of irrelevant zijn.
2. Multidimensionaliteit: in een klaslokaal vinden meerde processen plaats, in verschillende tempo’s.
Leraren moeten dus continu signalen inschatten op hun waarde en betekenis.
3. Directheid: gebeurtenissen in het klaslokaal volgen elkaar in een snel tempo op.
4. Onvoorspelbaarheid: het is moeilijk te voorspellen hoe bepaalde activiteiten tijdens een bepaald
uur met een bepaalde groep zullen verlopen.
5. Publieke ruimte: de reacties van de leraar worden door veel leerlingen waargenomen, en je moet
verantwoording kunnen afleggen over wat je in het lokaal wel of niet doet.
6. Geschiedenis: een klas bouwt in de loop van der tijd een set aan routines, normen, cultuur en
ervaringen op, waarin de basis ligt voor wat er mogelijk is met deze klas.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper amyrademaker. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.