COLLEGE 3 PSYCHONEUROIMMUNOLOGIE: COMMUNICATIE VAN HET
IMMUUNSYSTEEM NAAR DE HERSENEN
SLAVICH, G.M. & IRWIN, M.R. (2014). FROM STRESS TO INFLAMMATION AND MAJOR
DEPRESSIVE DISORDER: A SOCIAL SIGNAL TRANDUCTION THEORY OF DEPRESSION, PSYCHOL
BULL, 140(3), 774-815
ARTIKEL OVER STRESS, INFLAMMATIE EN DEPRESSIES
Hypothese dat ervaringen van sociale bedreiging en tegenspoed componenten van het immuunsysteem zijn die
betrokken zijn bij toename van infammate (upregulate). De hoofd mediatoren van deze reacte zijn pro
infammatoire cytokines en die kunnen zorgen voor veranderingen in gedrag (sickness gedrag).
Infammate = ontsteking
Stress kan cogniteve en mogelijk ook biologische processen initiren die verhoogd risico op depressie geven.
Bijv. life events zoals sociale afwijzing zijn een van de beste voorspellers voor depressie. Er is veel onderzoek
gedaan naar cogniteve processen die de link tussen stress en depressie kunnen mediiren maar minder naar
biologische.
Componenten van het immuunsysteem die infammate mediiren kunnen betrokken zijn bij depressie.
Infammate is de reacte van het lichaam in reacte op fysieke verwonding of infecte. Maar stress kan ook
zorgen voor toename in infammatoire actviteit. Toenames in infammate kunnen zorgen voor veranderingen
in gedrag, die de initate van depressieve symptomen omvaten, zoals verdrietge stemming, anhedonie,
vermoeidheid, psychomotorische retardate en sociale terugtrekking. Deze bevindingen steunen de hypothese
dat externe sociale condites, en vooral de percepte van een individu hiervan, moleculaire processen kunnen
reguleren die biologische en gedragsmatge veranderingen kunnen indiceren die het risico op depressie
verhogen.
Het immuunsysteem, cytokines en inflmmlae
Immuunsysteem bestaat uit twee takken:
- Alngeboren immuniteit: De eerste lijn van verdediging tegen weefselschade en infecte, is niet-
specifek en biedt geen langdurige bescherming. Bestaat uit immuuncellen zoals
monocyten/macrofagen en dendritsche cellen die constant circuleren in het lichaam en invariante
receptoren gebruiken om een brede variate aan pathogenen te ontdekken. Deze cellen signaleren
verwonding/infecte en initiren een cascade aan infammatoire processen die helpen om de infecte
te bedwingen en te genezen.
- Adlpaeve immuniteit: betref de snelle toename van lymfocyten die microben probeert te
neutraliseren of verwijderen gebaseerd op een immunologisch geheugen waarbij het al gereageerd
heef op deze pathogeen. Deze respons duurt i.t.t. de aangeboren reacte dagen.
Initile actvate van het aangeboren immuunsysteem wordt lcute flse relcae genoemd en omvat een
toename in infammatoire actviteit die zowel lokaal (op plek van schade) als systemisch kan plaatsvinden.
Patroonherkenning receptoren, bijv. Toll receptoren. Deze zorgen voor transcriptefactoren die de expressie
van pro infammatoire immuunreacte genen (zoals TNF-alfa en interleukines) drijven, die kleine eiwit
moleculen (cytokines) produceren, de belangrijkste efectoren van infammatoire reactes.
Cytokines
In aanvulling op het coördineren van cel-cel communicate kunnen ze neurochemische en neuroendocriene
processen veranderen die wijde efecten hebben op fysiologie en gedrag. Cytokines worden afgegeven door
cellen van het immuunsysteem zoals macrofagen, dendritsche cellen en neutrofelen. Ze mediiren
fysiologische reactes, hangen af van receptor-ligand interactes, en hebben zelf (autocriene), lokale
(paracriene) en distale (endocriene) efecten. Cytokines die infammate doen toenemen (up-reguleren) zijn pro
1
, infammatoire cytokines (zoals IL-1, IL-l en TNF-alfa), die het down-reguleren zijn ant infammatoire cytokines.
De pro infammatoire cytokines stmuleren bijv. diferentate van lymfocyten, cytotoxische T-cellen genaamd.
Ook bevorderen ze vasculaire permeabiliteit en cellulaire adhesie, wat het voor immuuncellen mogelijk maakt
om naar het weefsel te gaan waar ze pathogenen kunnen aanvallen. Het proces van herverdelen van cellen van
het aangeboren immuunsysteem naar de plek van schade wordt geholpen door chemokines. Deze worden
geactveerd door pro infammatoire cytokines en screenen constant het lichaam op de aanwezigheid van
pathogenen. Als een pathogeen of infecte wordt ontdekt dienen chemokines als chemoatractants en werven
ze andere immuuncellen aan naar de plek van het pathogeen/infecte.
Cytokines hebben ook efecten op het lichaam die kenmerkend zijn voor infammate: roodheid, zwelling, pijn
(lokaal) en ook systemisch: IL-l zorgt bijv. voor producte van acute fase eiwit (sleutel biomarker van
infammate) en CRP kan samen met cytokines zorgen voor koorts, hogere hartslag, ademhaling. Samen kunnen
deze efecten zorgen voor versnellen van wondgenezing en de verspreiding van infecte beperken. Ze zorgen
ook voor sociale terugtrekking wat het organisme helpt herstellen en voorkomen dat hij infecte doorgeef.
Infammate: friend en foe
Wanneer de actvate van de infammatoire respons veranderd of verlengd is kan het zorgen voor meer schade
dan dat het de pathogenen aanvalt. Een factor die de adapteve aangeboren immuunrespons kan veranderen
en kan zorgen voor verlengde infammate is stress.
Regullae vln systemische inflmmlae
o.a. voorbereiding voor mogelijke schade. Immuuncellen worden verdeeld en vervoerd naar plekken van
mogelijke schade/infecte. Dit is geassocieerd met verbeterde wondheling na een beschadiging en herstel. Deze
antciperende gebeurtenissen komen doordat immuun responsgenen luisteren naar chemische signalen die
risico op verwonding indiceren, bijv. gevaarlijk dier in de buurt, maar ook sociale dreigingen (conficten,
beoordeling, afwijzing).
Acute stress verhoogt vooral antvirale verdediging, verlengde stress en depressie zijn geassocieerd met
verminderde antvirale immuunreacte. De primaire aangeboren immuunsysteem respons op contemporary
sociale stressors betref waarschijnlijk de upregulate van pro infammatoire immuun respons genen, die
strijden tegen bacteriin en andere extracellulaire pathogenen, en een wederkerige downregulate van
antvirale immuunrespons genen, die zich richten op intracellulaire pathogenen zoals virussen. Deze verhoogde
proinfammatoire / verminderde antvirale helling van ons basaal genexpressie profel, lijkt een geconserveerde
transcriptonele respons naar rampspoed te representeren, die adaptef is in het tegengaan van situates die
met echte verwondingen zijn geassocieerd. De actvate van deze verdedigingsmechanismen door sociale,
geantcipeerde bedreigingen kan echter zorgen voor een verhoogd risico op zowel virus als infecte en
infammate gerelateerde ziekten.
Twee paden zijn verantwoordelijk voor het omzeten van sociaal-omgevingstegenspoed in brede pro
infammatoire transcripte programmass:
- SNS: het SNS reguleert pro infammatoire cytokine producte door de neurotransmiter NE vrij te laten
in perifere weefsels. NE moduleert immuunrespons gen transcripte via stmulate van Beta-adrenerge
receptoren. Deze adrenerge signaal cascade onderdrukt transcripte van antviraal type 1 IFN genen en
upreguleert transcripte van de pro infammatoire immuunrespons genen IL-1, TNF, en IL-l, wat leidt
tot toename in systemische infammatoire actviteit. (SNS -> NE -> transcripte pro infammatoire
immuun respons genen -> toename infammatoire actviteit).
- HPA ls: normaal gesproken onderdrukt de HPA-as de transcripte van zowel pro infammatoire en
antvirale immuunrespons genen door stmulate van cortsol. Drie mechanismen mediiren het
remmende efect van glucocortcood op immuunrespons gen transcripte:
o Glucocortcoid receptor binding aan gen promotor kan leiden tot verstoring van pro
infammatoire gen expressie.
o Ook kan het leiden tot transcripte inducte van ant-infammatoire genen, die de functe van
pro infammatoire transcripte factors remmen, en de cascade die geinniteerd wordt door de
pro infammatoire transcriptefactoren.
o Pro infammatoire transcripte factoren kunnen gen transcripte tegenwerken (antagonize) via
protein-protein interactes.
2
