Inhoudsopgave
Schizofrenie is een ziekte; óf de term schizofrenie moet afgeschaft worden...................................................2
Literatuur; schizofrenie als wel of geen ziekte.....................................................................................................5
Het dimensionale model is hét model om symptomen van schizofrenie te classificeren; óf het categoriale
model is hét model om symptomen van schizofrenie te classificeren............................................................12
Literatuur; Dimensionaal versus categorisch model..........................................................................................14
Klassieke antipsychotica moeten als eerste antipsychoticum worden voorgeschreven..................................21
Literatuur antipsychotica...................................................................................................................................23
Mensen met schizofrenie zijn onbehandelbaar; Schizofrenie is ongeneeslijk.................................................36
Literatuur herstel en behandeling......................................................................................................................37
Separatie is een ontoelaatbare interventie in de algemene psychiatrie.........................................................40
Literatuur separatie............................................................................................................................................42
Jeugdtrauma leidt tot schizofrenie............................................................................................................... 49
Literatuur trauma...............................................................................................................................................51
In de Westerse wereld hebben we een medische opvatting over psychose. Het is een ziekte die je kan
behandelen met medicatie. Is dit een verstandige opvatting? Ben je voor of tegen deze manier van omgaan
met psychosen?........................................................................................................................................... 57
Literatuur cultuur...............................................................................................................................................60
Dopaminedysfunctie is dé oorzaak van schizofrenie.....................................................................................75
Literatuur dopaminehypothese..........................................................................................................................77
Iedereen met een psychotische stoornis is gewelddadig...............................................................................83
Literatuur geweld bij psychose...........................................................................................................................86
De Wvggz is beter dan de BOPZ.................................................................................................................. 102
Literatuur BOPZ en WvGGZ..............................................................................................................................104
Mensen met schizofrenie zijn ontoerekeningsvatbaar; óf mensen met schizofrenie zijn toerekeningsvatbaar
.................................................................................................................................................................. 122
Literatuur ontoerekeningsvatbaarheid............................................................................................................124
,Schizofrenie is een ziekte; óf de term schizofrenie moet
afgeschaft worden
(1) Ik ben voor de stelling dat de term schizofrenie moet worden afgeschaft, of
(2) Ik ben tegen de stelling dat schizofrenie een ziekte is.
Dit standpunt zal ik onderbouwen aan de hand van verschillende literatuur en
argumenten.
Het is ten eerste opvallend dat er geen consensus bestaat over de definitie en uiting
van schizofrenie. Dit verschil is te zien tussen verschillende landen en organisaties,
maar ook binnen éénzelfde organisatie. Waar bijvoorbeeld in Nederland en Amerika
de DSM-5 wordt gebruikt voor de classificatie en definitie van schizofrenie, wordt in
Frankrijk, Duitsland en Engeland voornamelijk gebruik gemaakt van de ICD-10 (De
Haan, 2020; Van Os, 2019; Van Os & Boevink, 2015). In de ICD-10 wordt, in
tegenstelling tot de DSM-5, schizofrenie op een bredere en optimistischere manier
bekeken aangezien hier geen focus ligt op de chroniciteit van de symptomen (APA,
z.d.; Van Os & Boevink, 2015). Omdat de beschrijving van schizofrenie dus per
handboek verschilt, lijkt er niet gesproken te kunnen worden van een eenduidige
ziekte.
Gerelateerd aan deze handboeken, zouden voorstanders van de diagnose
schizofrenie als ziekte, kunnen stellen dat schizofrenie dus wel in het
classificatiesysteem van de DSM staat, en om deze reden kan worden gezien als
ziekte. Een tegenargument op deze stelling is echter dat in de DSM-5 wordt
aangekaart dat er geen sprake is van ‘een objectieve, vast omschreven ziekte’ (APA,
2013; Van Alphen et al., 2012; Van Os & Boevink, 2015).
Het is echter opmerkelijk dat de American Psychiatric Association zichzelf
tegenspreekt. Wanneer men namelijk een kijkje neemt op de website van APA, de
uitgever van de DSM-5, is te zien dat schizofrenie hier wél gedefinieerd wordt als een
chronische hersenaandoening (APA, z.d.). Wanneer er zo veel onduidelijkheid is
over een definitie tussen verschillende landen, handboeken, en zelfs éénzelfde
organisatie verschillende definities hanteert, lijkt het mij niet raadzaam om
‘schizofrenie’ te blijven hanteren als ziektebegrip.
Ten tweede veroorzaakt de letterlijke betekenis van ‘schizofrenie’ verwarring. Vanuit
het Grieks kan schizofrenie namelijk worden gezien als “gespleten brein”. Dit
gespleten brein heeft echter niks te maken met de daadwerkelijke symptomen die
gerelateerd zijn aan schizofrenie (Van Os, 2019; APA, z.d.). Je zadelt met deze term
individuen dus op met een diagnose waarachter de letterlijke betekenis niet eens
klopt.
Schizofrenie is het onderwerp van talloze studies in de afgelopen 100 jaar geweest.
Toch blijven de oorzaken en onderliggende mechanismen achter schizofrenie na al
deze moeite nog steeds onbekend (Insel, 2010; De Haan, 2020; Van Os, z.d.).
Vanuit een ziekteleerperspectief, kan iets pas een ziekte genoemd worden wanneer
iets een specifieke oorzaak, symptomen, behandeling en beloop heeft (Van Arkel,
z.d.). Wanneer we dit toepassen op het huidige onderwerp, is schizofrenie
simpelweg gewoon geen ziekte te noemen, aangezien de er nog te veel
onduidelijkheid is rondom de oorzaak.
, Tegenstanders die stellen dat schizofrenie wel een (hersen)ziekte is, zouden
kunnen stellen dat studies aantonen dat schizofreniepatiënten breinveranderingen
tonen in vergelijking met controles. Hoewel studies inderdaad aantonen dat
verschillende breinregio’s, zoals de prefrontale cortex, thalamus en rechter insula, bij
schizofreniepatiënten significant verschillen met controlegroepen, blijken deze
resultaten echter niet schizofrenie-specifiek te zijn (Van Os & Boevink, 2015; Yu et
al., 2010). Het blijkt namelijk dat deze breinabnormaliteiten ook voorkomen bij andere
stoornissen, zoals depressieve en bipolaire stoornissen (Van Os & Boevink, 2015;
Yu et al., 2010). De breinveranderingen die de tegenstanders bedoelen, zijn dus
helemaal niet schizofrenie-specifiek, waardoor je kan stellen dat dit niet specifiek de
oorzaak is voor schizofrenie.
Wanneer de stelling gefocust is op “de term schizofrenie”, en niet enkel of het een
ziekte is of niet.
Wanneer we, ten vierde, gaan kijken naar andere psychotische stoornissen die in de
DSM-5 benoemd worden, lijkt het onzinnig om hier verschillende diagnosen van te
maken. De DSM-5 kent namelijk een hele reeks aan classificaties van psychosen,
zoals schizofrenie, schizoaffectieve stoornis, schizofreniforme stoornis etc. (APA,
2013). Deze diagnosen zijn bijna onmogelijk te onderscheiden van elkaar wat betreft
etiologie, symptomen, behandeling en prognose (APA, 2013; Van Os & Boevink,
2015). Het grootste verschil tussen de verschillende diagnosen is de duur van de
symptomen. Het is echter onzinnig om met enkel deze reden zo veel verschillende
diagnoses te behouden. Wanneer de symptomen van een individu dus veranderen
(wat regelmatig voorkomt (Van Os, 2019)), moet diegene continu een nieuwe
diagnose krijgen. Dit is simpelweg enorm verwarrend. Om deze reden kan er dus
beter één overkoepelende term worden gebruikt, in plaats van alle verschillende
classificaties in de DSM, waaronder schizofrenie. Jim van Os stelt bijvoorbeeld de
term Psychose Spectrum Syndroom (PSS) voor. Binnen deze PSS zijn mensen
psychosegevoelig, waardoor ze té veel betekenis toekennen aan de omgeving.
Mensen kunnen hierdoor verschillende symptomen vertonen, zoals wanen,
depressie, manie, hallucinaties etc. Iedereen heeft zijn eigen klachtenmix, die over
de tijd kan veranderen (PsychoseNet, 2019; Van Os, 2022). Wanneer iemand
symptomen veranderen, hoeft het individu dus ook niet belast te worden met een
nieuw label.
Als laatst toont een review van Lasalvia en collega’s (2015) aan dat de voordelen
van een hernoeming wat betreft de term schizofrenie zwaarder wegen dan de
nadelen. Een nieuwe term zou namelijk niet gepaard gaan met zulke sterke stigma’s.
Op deze manier kunnen schizofreniepatiënten makkelijker hulp vinden, en diensten
zoeken, omdat het stigma minder in de weg zit. Ditzelfde geldt voor het publieke
imago dat verbeterd zal worden (Lasalvia et al., 2015). Ook binnen de
onderzoekswereld is er behoefte aan een nieuw begrip, aangezien er hierdoor
sneller consensus zal worden verkregen voor de definitie (Lasalvia et al., 2015). Dit
kan ertoe leiden dat studies makkelijker vergeleken kunnen worden, en beter
generaliseerbaar zijn.
Een tegenargument zou kunnen zijn dat een nieuw begrip zal leiden tot
verwarring binnen de algemene populatie (Lasalvia et al., 2015). Natuurlijk zal een
nieuwe term eventjes verwarring veroorzaken. Ik zie dit moment echter ook als een
, goede mogelijkheid om het publiek een goede psycho-educatie te bieden over
psychose-gerelateerde symptomen. Wat houdt het nu precies in, en klopt het
stereotype, gestigmatiseerde beeld wel? Door deze verse mogelijkheid tot psycho-
educatie, lijkt mij het stigma te kunnen dalen. Dit is voordelig.
