Samenvatting: test- en Toetstheorie, Drenth en Sijtsma, 4e druk
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Historische ontwikkeling van het testen.........................................................................................1
Hoofstuk 2: Definities, kenmerken en toepassingen van de test...........................................................................4
Hoofdstuk 3: Indelingen, onderscheidingen en begrippen....................................................................................9
Hoofdstuk 4: Constructie van items en kwantificering van reacties....................................................................16
Hoofdstuk 5 – Afneming van tests en verwerking van testgegevens...................................................................20
Hoofdstuk 6 – Betrouwbaarheid........................................................................................................................ 27
Hoofdstuk 7 – Nieuwe ontwikkelingen in testtheorie en testconstructie............................................................38
Hoofdstuk 8 – Validiteit en betekenis................................................................................................................ 49
Hoofdstuk 9 – De bijdrage van de test in het beslissingsproces..........................................................................60
Hoofdstuk 10 – Ethiek....................................................................................................................................... 68
Hoofdstuk 1: Historische ontwikkeling van het testen
Belangrijke perioden:
1
, 1. De periode vóór 1900 (tot verschijnen van de Binet-Simon-test): inzicht in mensen werd
verkregen via intuïtie, geloof of een common-sense-oordeel. Dit veranderde door drie
stromingen (waardoor aan het begin van de 20ste eeuw meer wetenschappelijke
aandacht voor testen ontstond), alhoewel voornamelijk gericht op psychofysische aard
(en daarom nog niet toepasbaar):
Testontwikkeling binnen de psychiatrie: ontstond belangstelling voor geestelijke
onvolwaardigheid en behoefte aan methoden om de verschillen tussen
geesteszieken en gradaties in zwakzinnigheid te bepalen.
Methodiek van de experimentele psychologie: de stimulerende werking lag in de
methodiek van onderzoek: de exacte beschrijving van experimenteercondities,
de rigoureuze controle van variabelen en de nauwkeurige verwerking van
uitkomsten. Dit laatste had tevens een remmende invloed op de testpsychologie,
omdat verschillen toegeschreven werden aan methodologische fouten ipv
verschillen tussen mensen (waar het juist om gaat bij testpsychologie).
- Het was vooral geïnteresseerd in generaliseerbaarheid van de wetten.
- 1880: Cattell omschrijft voor het eerst mentale (psychofysische) tests,
waarbij de nadruk ligt op individuele verschillen tussen testprestaties
vergeleken met het gemiddelde (geïnspireerd door Galton).
- 1893: APA houdt verschillende testen bij, wat de eerste stap is naar het
systematische onderzoek van individuele verschillen.
Genetica: de interesse in verschillen tussen mensen, leidde tot een eerste aanzet
van statistische vergelijkingen.
- 1859: The origin of species van Darwin.
- Neef Galton probeerde aan te tonen dat psychische eigenschappen aan
dezelfde wetten onderhevig waren als lichamelijke eigenschappen.
Belangrijk uit zijn onderzoek:
i Individuele verschillen doen ertoe.
ii Onderzoekstechnieken moeten gesystematiseerd worden.
iii Resultaten uitdrukken in termen van afwijking van het
gemiddelde Cattell.
- Pearson: veel betekend voor statistiek en testpsychologie, namelijk: de
correlatiecoëfficiënt, rangcorrelatie, multiple correlatie, de factoren
analyse en verscheidene andere nuttige statistische technieken.
2. De periode van het verschijnen van de Binet-Simon-test (tot de Eerste Wereldoorlog):
start van meer systematisch bestuderen en empirisch funderen van het instrument wat
als oordeelsvorming wordt gebruikt.
Binet-Simon-test: eerste waardevolle intelligentietest (1905), bestaande uit een
brede steekproef van complexe, verbaal gerichte opgaven wat het kind in het
dagelijkse leven en de schoolpraktijk meemaakt. Hier kwam het begrip ‘mentale
leeftijd’ uit voort. Het was nieuw omdat:
- Gericht op complexe ipv eenvoudige (motorische/sensorische) mentale
processen.
- Testopgaven werden getoetst aan empirie.
- Een totaalscore gaf het intelligentieniveau aan.
Stanfort-Binet-test: Amerikaanse versie gemaakt door Terman, die in 1916
voldeed aan twee belangrijke test-technische eisen: 1. Standaarddeviaties (=
2
, vergelijkbaarheid van testscores) en 2. Normen op basis van een representatieve
steekproef.
- Formule: mentale leeftijd / chronologische leeftijd x honderd = een
vergelijkbare, begrijpbare indicatie van het intelligentieniveau, ongeacht
de feitelijke leeftijd.
Het was praktisch toepasbaar, maar op theoretisch vlak heerste nog steeds de
vraag wat de samenstellende elementen van intelligentie waren.
- Eerste idee: 2-factoren analyse van Spearman, met algemene (g)-factor (=
Binet) en/of specifieke (s)-factor die beide een rol spelen bij intelligentie
(Thurstone).
Middels ‘educational achievement tests’ werden schoolprestaties voor het eerst
geobjectiveerd (Thorndike en Burt).
Tekortkomingen in deze periode waren het ontbreken van de mogelijkheid om
tests groepsgewijs af te nemen en het validatieonderzoek.
3. De periode van de Eerste Wereldoorlog (en de 2e WO): (psychologisch) testen kwam in
een stroomversnelling, door de noodzaak van het selecteren van functies/opleidingen
op diverse inhoud en niveaus (alhoewel zonder theoretische verantwoording). Breed en
routinematig werd testpsychologie toegepast in beslissingssituaties, ook buiten de
laboratoriumsituaties. Aansluitend werd statistiek belangrijker voor het betrouwbaar
kunnen interpreteren en toepassen van de gegevens (= een juiste relatie tussen test en
criteriumgedrag).
In Europa groeide interesse in individuele observatietests en individuele
diagnostiek, waarbij het proces even belangrijk werd geacht als de uitkomst.
- = fenomenologische/intuïtieve methode: totaliteit van de persoon, incl
iemands beleven, structuur en dynamiek. Test heeft hier een
ondergeschikte rol.
In Amerika lag het accent op kwantitatief verwerkbare groepstests die vlug en
efficiënt werkte (Army-Alpha en later Army-Bèta: schriftelijk, klassikaal en met
verschillende opdrachten), waarbij de kansen op succes in een toekomstige
situatie voorspeld werden in termen van ‘klasse’ (afgeleid van eerdere
proefpersonen en hun uiteindelijke prestaties). Dit gebeurde later ook zonder
verbaal en cultureel karakter, vanwege de vele immigranten die snel een rol in
de maatschappij nodig hadden. Deze non-verbale tests waren tevens bruikbaar
voor intelligentieonderzoek van gehandicapten. Op individueel niveau werd de
Terman Merrill en de Wais ontwikkeld.
- = Actuarische methode van voorspellen of beschrijven: want obv het
bepalen van kansen in de context van (verzekerings)risico’s.
In Engeland (en ook Amerika) was veel aandacht voor de objectieve evaluatie
van schoolprestaties, zoals de ontwikkeling van multiple choice tentamens.
Ontwikkeling van een intelligentiestructuur: een complex geheel van
groepsfactoren die gezamenlijk de intelligentie bepaald
- Thurstone’s S-factoren: verbal comprehension, word fluency, number
facility, spacial visualization, associatieve memory, perceptual speed en
reasoning.
Persoonlijkheidstesten verliep via drie methoden:
- Observatietests: voor kwalitatieve aspecten van een prestatie, wat
draaiden naar de (intuïtieve) observatie van een persoonlijkheid.
3
, - Persoonlijkheidsvragenlijsten: boden een systematische manier van het
verzamelen van persoonlijke gegevens.
- Projectietests: voor identificatie van onbewuste motieven en behoeften.
i Inktvlekkentest van Rorschach of Thematic Apperception Test
(TAT) van Morgan & Murray.
4. Van het begin van de Tweede Wereldoorlog tot heden: sterke toename aan beschikbare
tests en kritische kijk naar methodologische grondslagen van het testgebruik.
In Amerika:
- Army General Classification Test (AGCT)’s enorme afname leidde tot een
bron voor genuanceerde normerings- en valideringsresultaten, alhoewel
voornamelijk gebruikt voor selectiedoeleinden.
- Differentiële testbatterijen testte de structuur van vaardigeden.
- Educational Testing Service (ETS) (1947) is een schoolvorderingstest die
vergelijkingen mogelijk maakt tussen de resultaten van vooropleidingen. In
NL het latere CITO.
- Overige opleidings- en kennistests werden gebruikt om toekomstige
prestaties van een kandidaat te voorspelen als opleidingsprogramma’s te
evalueren.
- Persoonlijkheidsvragenlijsten en biografische anamnestische vragenlijsten
werden gebruikt bij identificatie van potentiële psychiatrische patiënten en
bij selectie voor bepaalde (beroeps)functies.
De technologische ontwikkeling heeft tevens invloed gehad op de (snellere)
verwerking van testgegevens, het itembanken en adaptief testen.
De populariteit van het testgebruik is zichtbaar door:
- Hoeveelheid beschikbare testen;
- Oprichting van testinstituten, zoals ETS of CITO;
- Toename van communicatie mbt test(onderzoek), zoals tijdschriften.
- Verschijning van handboeken over testgebruik.
Test- en meettheorie staat centraal in de selectiepsychologie en de
schooltoetsconstructie.
In Europa/NL: ontwikkeling van testtheorie werd tot de jaren 60 geremd door de
oriëntatie op de intuïtie van de psycholoog: het ‘verstehen’ en de ontmoeting.
Hierbij hadden observatie- en projectievetest de overhand op de objectieve,
kwantitatieve benadering. Het heeft daarna een snelle ontwikkeling doorgemaakt
(onder invloed van NL’ers Kouwer en De Groot), waardoor de psychologische test
definitief een wetenschappelijke plaats heeft veroverd in de Nederlandse
psychologie:
- 1959: ontstaan van de Nederlandse Test Research Commissie (tegenwoordig
COTAN), met als doel een overzicht creëren van in Nederland gebruikte test
met hun theoretische achtergrond.
- 1970+: intrede van testtheorie in school- en opleidingsprestaties.
Hoofstuk 2: Definities, kenmerken en toepassingen van
de test
4
