Sv Kvl. Ontwikkelingsstoornissen 2e Sem. Orthopedagogie
HOOFDSTUK 1: WAT ZIJN ONTWIKKELINGSSTOORNISSEN
1. TERMINOLOGIE EN AFBAKENING
Neurobiologische ontwikkelingen= Een ontwikkelingsstoornis is een neurobiologische
stoornis (1) die in de (vroege) ontwikkelingsperiode (2) tot uiting komt, die gekenmerkt
wordt door ontwikkelingsachterstanden (3) op een of meerdere functiedomeinen en die
levenslang beperkingen (4) veroorzaakt in het persoonlijk, sociale, schoolse of beroepsmatig
functioneren
Definitie DSM-5
1. Het gaat om een stoornis met oorsprong in de hersenontwikkeling.
Oorzaak: genetische aanleg, prenatale omgevingsfactoren en/of perinatale factoren
= aangeboren stoornis
2. Symptomen zijn meestal al zichtbaar tijdens de kindertijd
Mate waarin ze tot uiting komen wordt beïnvloed door omgevings- en kindfactoren
3. Ontwikkelingsstoornis belemmert de ontwikkeling op 1 of meerdere domeinen
Cognitie, sensorimotoriek, taal en communicatie, en/of sociaal-emotioneel
functioneren
4. Levenslange stoornis, belemmering in participatie aan het dagelijks leven op verschillende
domeinen
1 & 2: het gaat niet alleen om psychische/psychiatrische stoornissen die ook op latere leeftijd
kunnen ontstaan of die enkel veroorzaakt worden door stress of andere omgevingsfactoren
4: stoornissen bij kinderen die door medische of psychologische interventies volledig kunnen
verdwijnen horen niet tot ontwikkelingsstoornissen
1.1 VERSCHILLENDE ONTWIKKELINGSSTOORNISSEN (DSM-5)
Waarom niet meer het woord ‘subtype gebruiken’:
1. Variatie binnen een ontwikkelingsstoornis hebben meestal dezelfde oorzaak
2. Meer dimensionele benadering i.p.v. sterk categoriaal
3. Dynamische concept i.p.v. statisch concept
1.3 CRITERIA ONTWIKKELINGSSTOORNIS
6 criteria:
1. Significant meer problemen dan gemiddeld
o Ontwikkelingsstoornissen worden niet meer als een categorie gezien, maar als
een dimensionele aandoening.
o Elke menselijke dimensie loopt op een continuüm van min tot max aanwezig
o Kinderen met ontwikkelingsstoornissen vertonen meer problemen dan
gemiddeld.
o Ze situeren zich op de relevante dimensies aan het extreme uiteinde
Rechterkant: ongewenste trekken
Linkerkant: gewenste trekken
o Dimensionele benadering van ontwikkelingsstoornissen= sprake van meer of
minder ernstige mate vd stoornis
2. Op verschillende dimensies
3. De problemen zijn hardnekkig/persistent
o = harnekkigheidscriterium
o Gaat niet zomaar over, levenslang aanwezig
4. De problemen zijn pervasief
,Sv Kvl. Ontwikkelingsstoornissen 2e Sem. Orthopedagogie
o in verschillende contexten
o = pervasiviteitscriterium
5. Niet leeftijdsadequaat
o Afwijken van wat passend is voor een bepaalde leeftijd
o Rekeninghouden met ontwikkelingsfase waarin het kind zich bevindt
6. Significante belemmeringen in dagdagelijks leven
1.4 CLASSIFICATIE
DSM IV DSM-5 (iets meer dimensioneel)
autismeSPECTRUMstoornis
Graad van ernst bij ADHD
2. KENMERKEN
Primaire gedragskenmerken = kernsymptomen = diagnostische kenmerken
Secundaire gedragskenmerken = gevolg van de primaire kenmerken
2.1 SECUNDAIRE KENMERKEN ONTWIKKELINGSSTOORNISSEN
Vaak voorkomende gevolgen op psycho-sociaal vlak:
Faalervaringen
Grote frustraties, schaamtegevoelens en demotivatie
Laag zelfbeeld
Inadequate attributiestijl groter risico op ‘fixed’ mindset’
faalangstig
Internaliserende problemen:
problemen die naar binnen gericht zijn en waar vooral het kind zelf last van heeft
kinderen trekken zich terug en doen niet meer mee
= angsten en depressieve gevoelens
Externaliserende problemen:
Problemen die naar buiten gericht zijn en die vooral voor de omgeving storend zijn
Ruzie maken, agressie, storend en oppositioneel gedrag
Leerproblemen:
Leerresultaten van kind gaan achteruit en het kind presteert onder zijn mogelijkheden
Gevolg op LT: schoolmoeheid, schooluitval, lager diploma
Afwijzing door leeftijdsgenoten:
Sneller slachtoffer pesterijen, heeft een neg impact op zelfbeeld
Aanvaarding leeftijdsgenoten speelt belangrijke rol in hoe een kind over zichzelf denkt
Bv: kind met ADHD is te druk, wordt als laatste gekozen…
Negatieve interacties met volwassenen:
Omwille van onbegrip op weinig constructieve manier met kinderen omgaan
, Sv Kvl. Ontwikkelingsstoornissen 2e Sem. Orthopedagogie
Participatieproblemen:
In klas, school, vrije tijd en thuis
! belang van omgeving in verhogen psychosociaal welbevinden !
creëren van een stimulerende omgeving
o mentaal spelen op leuke manier
kinderen zelf keuzes laten maken of betrekken beslissingen
o luisteren wat kind wil, vragen naar wat ze willen
belang van succeservaringen
o focus op kleine successen
steun, begrip en erkenning uit omgeving
o door omgeving: ouders, familie leerkrachten…
(psycho)educatie aan kind en omgeving
Voorbeeld: sensibilisering op ruimer maatschappelijk vlak = Zeger in kamp Waes
3. DENKKADERS
Bio- ecologische visie (ontstaan) BEM-model
Ecologie= omgeving
Bio= hersenontwikkeling/ persoon zelf
Bio-ecologisch= samenspel hersenen en omgeving
Bio-psychosociale visie (functioneren met een ontwikkelingsstoornis) ICF-model (zie
Persoonsgerichte ondersteuningsplanning) = geen leerstof dit vak
3.1 HET BEM-MODEL: EEN VISIE OP HET ONTSTAAN VAN EEN ONTWIKKELINGSSTOORNIS
Bio-ecologische en multifactoriële etiologie:
o Ontwikkelingsstoornissen ontstaan door complex samenspel van verschillende
risico- en protectieve factoren (multifactorieel) die in het kind (bio) als in de
omgeving (ecologisch) kunnen liggen
o verscheidenheid aan factoren wordt zowel teruggevonden op verschillende
analyseniveaus (multilevel) als binnen elk van deze niveaus die met elkaar in
wisselwerking staan (transactioneel)
Multilevel model: (= meerdere analyseniveaus)
o Model dat vier elkaar beïnvloedende analyseniveaus integreert om een
ontwikkelingsstoornis te begrijpen:
genen, hersenen, neuropsychologische/ cognitieve processen en gedrag
o Uiterlijk waarneembaar gedrag wordt veroorzaakt door neuropsychologische
of cognitieve problemen, die afhankelijk zijn vd bouw en werking van
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MelanieVanMeenen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.