Deze samenvatting gaat over hoofdstuk 2 van het boek Zin in Zin, en gaat over Mensbeelden. Eerst is er een uitleg over wat een mensbeeld is en het gaat hier verder op in met verschillende voorbeelden
Levensbeschouwing hoofdstuk 2
Mensbeeld
1 WAT IS EEN MENSBEELD?
In een mensbeeld geven we aan wat de aard van alle mensen is. met andere woorden:
Welke vaste biologische en psychologische eigenschappen en behoefen ie e bi ieder mens
terug?
Door welke oor aken en dri fveren laten mensen ich hun gedrag leiden?
Wat vinden mensen belangri k in hun leven?
Hoe horen mensen ich te gedragen tegenover andere mensen, de samenleving en eventueel
god?
We onderscheiden een empirisch en normatef mensbeeld. Met een empirisch mensbeeld doelen we
op een opvatng over hoe de mens feiteli k is. Je kunt bi voorbeeld eggen dat de mens van nature
een egoïstsch we en is en e ou dat ook nog wetenschappeli k kunnen onderbouwen. Een normatef
mensbeeld wordt aangegeven hoe een mens behoort te i n, hoe hi ich behoort te gedragen. Je
kunt bi voorbeeld eggen dat een mens ich verantwoordeli k behoort te gedragen.
Er wordt verschillend gedacht over de aard van de mens, maar voor een deel is er wel
overeenstemming. Dit gaat dat over een aantal feiteli ke aspecten die kenmerkend i n voor de
mens. Dit maakt voor een deel ook duideli k waarin de mens ich onderscheidt van andere we ens,
bi voorbeeld van dieren, het gaat hierbi om de volgende aspecten:
De mens is een lichameli k en geslachteli k we en; Hi heef een lichaam en hoewel dat door
de t d veranderd, is het een vast punt van bestaan. Ieder mens heef een geslacht. Dit heef
ook een sociale betekenis. Het beïnvloed de manier waarop een mens naar ich elf en naar
anderen ki kt.
De mens is een sociaal we en; de mens is voortdurend op andere mensen betrokken. Hi
heef anderen nodig om elf mens te worden.
De mens is een elfewust we en; hi is bewust van ich elf. hi weet dat hi bestaat, een
lichaam heef en dat er elfs een hele wereld om ich heen is.
De mens is een levensbeschouweli k we en; de mens denkt na over de in van het leven.
ieder mens heef bewust of onbewust antwoorden op belangri ke levensvragen.
Over andere aken wordt verschillend gedacht:
Wat i n belangri ke dri fveren voor de mens?
Welke behoefe heef de mens?
Wat hoort elk mens belangri k te vinden in i n leven?
Is er een kracht dat de mens overst gt?
Is de mens een vri we en?
, 2 DE MENS IS EEN EGOÏSTISCH WEZEN
Hobbes leefde in de t d van het opkomend kapitalisme. Iedereen moest voor ich elf opkomen
‘ieder voor ich en god voor ons allen’. Er kwam meer concurrente tussen groepen en individuelen,
het gevoel van individualisme groeide. Na de middeleeuwen werden kerk en geloof lang amerhand
steeds minder belangri k(secularisatee. in de middeleeuwen dacht dat de koning namen god op
aarde regeerde en dat de samenleving met verschillende standen door god gewild was. In de t d van
Hobbes gingen mensen hier vragen bi stellen.
Nog in de eventende eeuw werd de grote geleerde Galileo Galilei(564-154-2e, die beweerde dat de
aarde om de on draait, veroordeeld door de kerk en opgedragen om i n leer op te geven.
Volgens Hobbes is de mens van nature een egoïstsch we en. hi wordt gedreven door eigenbelang.
Een belangri k kenmerk van de mens is: begeerte. De begeerte naar middelen om de eigen behoefen
te bevredigen. met de e begeerte handen menseli ke eigenschappen samen. Mensen streven met
alle mogeli ke middelen hun eigenbelang na ten koste van anderen. Hobbes schildert nu een
denkbeeldige natuurtoestand: een beeld van een samenleving oals die er uit ou ien als de mensen
aan ich elf overgelaten ouden i n. Hobbes typeert die natuurtoestand als een oorlog van allen
tegen allen, de mens ou als een wolf voor anderen i n ‘homo homini lupus’.
Hobbes wil echter geen samenleving waarin het gebruik van geweld een gewoonte is. daarom
moeten alle mensen hun oorspronkeli ke rechten opgeven, maar wel op voorwaarde dat iedereen dit
doet, dit wordt het sociaal contract genoemd. Dit sociale contract komt dus voort uit de behoefe
aan elfehoud. het is een kweste van welbegrepen eigenbelang.
De heerser moest sterk i n, want het gevaar van individuen bli f steeds aanwe ig. De e heerser
werd door Hobbes Leviathan genoemd, dit was een Bi belse term voor een machtg monster. het was
tevens de ttel van i n boek dat in 5465 veel stof deed opwaaien.
Door hun verstand te gebruiken, komen mensen tot een contract. Het is een middel tot elfehoud.
uist verstand en elfehoud i n vanaf de t d van Hobbes tot op de dag van vandaag belangri ke
begrippen in on e samenleving.
3 DE MENS IS EEN VRIJ WEZEN
Smith benadrukte dat de mens een vri we en is. de overheid moet heb o veel mogeli k vri laten.
Smith was van mening dat als e iedereen i n gang laat gaan, dat het beste is voor de samenleving als
geheel. Volgens Smith is de mens van nature uit op i n eigen voordeel: hi is egoïstsch. Dit
stmuleert hem om maatschappeli k actviteiten te doen waar behoefe aan is. het belang van de
samenleving is er bi gediend dat burgers hun eigen belang nastreven.
Hoe wordt nu voorkomen dat het egoïsme van af onderli ke mensen ten koste gaat van andere
mensen of van de samenleving:
5. Een economische wetmatgheid. De onderlinge concurrente tussen mensen en bedri ven
orgt ervoor dat het egoïsme niet te ver gaat. Bedri ven die veel geld willen verdienen,
worden weg geconcurreerd door bedri ven met lagere pri en.
2. Een psychologische wetmatgheid. De mensen die te egoïstsch i n, verlie en de sympathie
van hun medemens. Iedereen wil graag in de smaak vallen bi i n medemens. Dat al hem
weerhouden al te hebberig te i n.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper FleurBokkens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
