College aantekeningen
Uitwerkingen colleges/Tentamenstof Gedragsbiologie
- Instelling
- Universiteit Utrecht (UU)
Dit document bevat alle tentamenstof uit de colleges die tijdens dit vak gegeven worden, inclusief bijbehorende afbeeldingen!
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 87 pagina's
Voorbeeld 4 van de 87 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
GedragsbiologieHC1 – Inleiding en H1
Beargumenteren/beredeneren is een erg belangrijk aspect in de gedragsbiologie→ tentamen
Ethologie: De wetenschappelijke bestudering (‘leer’) van het gedrag van dieren
Definitie gedrag:
➢ Verandering in activiteit door een stimilus
➢ includes all the ways animals interact with other organisms and the physical
environment.
➢ Internally coordinated control of movements or signals by which an intact organism
interacts with conspecifics of other components of its animate and inanimate
environments and the activities that serve the HOMEOSTATIS
➢ Belangrijk voor gedrag →NATUURLIJKE SELECTIE (alle onderstaande “onderdelen
vallen hieronder”) selectiedruk vindt plaats
o Ontwikkelingsprocessenm→ in de baarmoeder/heel je leven
o Zintuigelijke waarneming → omgeving
o Neuronale aansturing
o Fysiologische processen → bv. fight/flight respons
o Hormonale processen → bv. Honger
o Genen → wat heb je over geërft?
Gedrag is adaptief (en blijft bestaan) als de baten ervan opwegen tegen de kosten, in termen
van FITNESS → evolutie van gedrag (zie bijpassend college) – Charles Darwin
Gedrag is een breed vakgebied
➢ Externe stimuli→ externe respons
Veel discussie over:
➢ Dierlijke emoties en cognitie niet objectief waarneembaar
o “zinloos om over te discusiëren”
o Kan verder onderzoek blokkeren
Hoofdstukken
Evolutie van gedrag: Hoofdstukken 2, 3, 4 & 6
Humaan gedrag: Hoofdstuk 14 (communicatie)
➢ De geest/brein is geevolueerd als gevolg van selectiedrukken in de steentijd
(pleistoceen)
Seksuele selectie: Hoofdstukken 8, 9 & 10
Sociale evolutie en sociaal gedrag: Hoofdstukken 11, 13 & 14
Welzijn: Hoorcollege
Conservatie: Hoorcollege
Gedrag in de 19e eeuw
J.Romanes George
➢ Intelligentie evolueert van simpel → complex
o Hij zag de mens als superieur geëvolueerd
▪ De mensheid is NIET het toppunt van de evolutie
▪ Iedere soort is op zijn eigen toppunt van evolutie.
o Hangt af van welke mate van selectie er heeft plaats gevonden
➢ Anecdotes
, o 1 geval → verklaart alles….
➢ Antropomorfisme
o Menselijke eigenschappen toewijzen aan dieren
Francis Galton → achterneef Darwin
➢ Bestudeerde erfelijkheid van intellect/mentale capaciteiten
➢ Vreesde voor de verloedering van de maatschappij wanneer voor de “sick and needy”
en “mental feeble” wordt gezorgd
Gevolgen
- 30 staten in USA die toestond criminelen en mental defectives te steriliseren
- Geen “inferior” mensen uit zuid en oost europa toelaten
Darwinisme werd gebruikt om racisme en …
Lloyd morgan
➢ Iedereen kan intelligent gedrag gaan vertonen
➢ Few innate traits, coupled with an inherent learning process (e.g. ability to establish
links between cause and effect), could yield quite complex forms of behaviour
➢ Avoid interpreting animal behaviour in terms of human-like thoughts and feelings
o Occam’s razor
o Simpelere verklaringen zoeken
o In no case may we interpret an action as the lutcome of the exercise of a
higher physical faculty, if it can be interpreted as the outcome of…
Vergelijkende psychologie 20e eeuw - Amerika
➢
➢ Ivlan Pavlov
o Klassieke conditionering
➢ Thorndike
o Trial and error
➢ Skinner
o Operante conditionering
➢ Watson
o Behaviourisme: kijkt naar leerprocessen achter gedrag
▪ Niet elk gedrag is geleerd
• Instinctief gedrag
Instinctief gedrag - Europa
➢ Niko Tinbergen
o Focus niet op leerprocessen in lab, maar juist op instinctief gedrag in
natuurlijke omgeving
o Grondlegger Ethologie
o 4 Why’s
➢ Fixed action patterns
o Preprogrammed series of movements that constitute an adaptive reaction to
the releasing stimulus
o Innate releasing mechanism
➢ Konrad Lorenz
o Imprinting
▪ Ganzen “moeder”
➢ Karl von Frisch
o Bijendans
➢ Gedrag is biologisch fenomeen en dus product van evolutie
,Het “waarom” van gedrag
➢ Zang van de vogel
o Vrouwtje lokken
o Bepaalde hersengebieden actief
o Geleerd toen hij jong was → imprenting
o Zijn voorouders deden het al → overgeërfd
4 vragen van Tinbergen
➢ Causatie
o Oorzaak / mechanisme erachter
➢ Ontogenie
o Ontwikkeling
o Wat er gebeurd tijdens de ontwikkeling?
➢ Evolutie
o Fylogenie
o Hoe ver in de tijd gaat dit terug?
o Wat zijn de selectiedrukken die er zijn geweest?
o Nauw verwant + selectie druk
▪ Convergente of divergente evolutie
➢ Functie (utility)
o Overlevingswaarde
o Fitness
o Wat draagt het nou bij aan de fitness?
▪ Adaptieve waarde
o Dieren doen vrijwel niets wat geen functie heeft!
➢ Animal Behaviour: Causation, Development, Evolution, Function → AB:CDEF
Ultimaat en Proximaat
Proximate verklaringen
➢ Vragen betreffende het mechanisme achter het gedrag
o Causatie
o Ontogenie
Ultimaat
➢ Vragen betreffende de functie van het gedrag
o Evolutie
o Funtie
Gedrag bestuderen
➢ Observationeel
o Beschrijf gedrag en relateer het aan sociale of ecologische omstandigheden,
of aan interne ontwikkelingstaat
▪ Correlaties
➢ Experimenteel
o Manipuleer bepaalde omstandigheden van het dier zelf of van de omgeving
om duidelijke(re) verbanden te bepalen
➢ Comparative Method
o Bestudeer meerdere (nauwverwante) diersoorten om adaptieve waarde van
een bepaald gedrag te onderzoeken
▪ Bepaal algemene patronen & evolutionaire geschiedenis (bv.
convergente of divergente evolutie)
HC2 – Neurobiologie van gedrag
, Gedrag is complex en aangestuurd door de hersenen!
Processen die een rol spelen
➢ Sensorische informatie verwerking
➢ Motivatie
➢ Beloning
➢ Honger/verzadiging
➢ Sociaal
➢ Cognitie
Sensorische informatie verwerking
➢ Sensorische prikkels worden in de zintuigen door receptorneuronen omgezet in een
elektrisch signaal
➢ Als 1e naar de Thalamus (Behalve GEUR!)
o Naar de primaire sensorische cortexdelen → relevante hersengebieden
▪ Frontale kwab
▪ Parietale kwab
▪ Occipitale kwab
▪ Temporale kwab
Beloningscentrum in de hersenen
➢ 1e aanwijzijngen intracraniale zelfstimulatie (1950’s)
o Skinner box met ratjes
o Medial forebrain bundle
▪ Bundel lange uitlopers van zenuwcellen uit het midbrain
• Dopamine neuronen
o Ventral tegmental area
▪ Richting Nucleus accumbens
▪ Juist deze uitlopers zorgen voor dat er mega veel “beloning” aan een
actie zit
o Mesolimbic dopamine system
▪ Ventraal striatum → belangrijk
▪ Belangrijkste systeem voor beloning
• Bestaat vooral uit dopamine neuronen in de VTA die lange
uitlopers (axonen) hebben die uitkomen in de nucleus
accumbens. De axonen ‘lopen’ via de medium forebrain bundle
• De substantie nigra, dat anatomisch naast de VTA ligt, heeft
niet een directe link met beloning, maar is vaak bekender.
Bevat ook veel dopamine neuronen maar deze projecteren
naar het dorsale deel van het striatum.
Microdialyse
➢ Uitwisseling van neurotransmitters en vloeistof tussen de hersenen en de
microdialyse probe
o Over het membraan zo het sample in
➢ Analyse van neurotransmitters, zoals dopamine
➢ Verslavende stoffen
o Overeenkomende eigenschap: meer Dopamine afgifte → piek in grafiek
Dopamine en positieve subjectieve effecten
➢ Methylfenidaat-geïnduceerde dopamine afgifte in nucleus accumbus
o More endogenous dopamine bound to D2 receptors
o “knikkert” raclopride er van af
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper renslisw. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen