China was al meer dan 2000 jaar een keizerrijk met een centraal gezag en landbouw
stedelijke samenleving. Het bestuur in China was gebaseerd op het confucianisme (het
streven naar harmonie en orde + vermijden van chaos). Traditionele deugden: beleefdheid,
eerbied voor ouderen, vrouwen moesten gehoorzaam zijn aan de man en ondergeschikten
moesten hun meerderen gehoorzamen, terwijl de meerderen goed en rechtvaardig voor hun
ondergeschikten moesten zijn.
De keizer regeerde volgens het hemels mandaat en werd geholpen door mandarijnen
(ambtenaren) die het mandarijnexamen moesten halen (Confucius citeren). In 19 e eeuw:
Qing-dynastie (hadden troon veroverd vanuit Mantsjoerije). De Qing zorgde voor een tijd
van vrede, rust en welvaart na een periode van achteruitgang (bevolkingsgroei, tevredenheid
van de Chinezen).
Maar na de 19e eeuw ging het bergafwaarts door politieke crisissen, hongersnoden en
corruptie (afpersing en omkoping door bestuurders en ambtenaren). Hierdoor werd China
gezien als ‘de zieke man van Azië’. Een symptoom van deze ziekte was dat tientallen
miljoenen Chinezen verslaafd waren aan opium. Deze opium werd door de Britten ingevoerd.
Imperialisme
Kanton was de enige havenstad waar handelaars uit het buitenland mochten komen. Hier
werd veel opium verkocht in ruil voor zilver. In 1839 greep keizer Daoguang in. Hij nam een
miljoen kilo opium in beslag en vernietigde het -> Britten bombardeerden de Chinese kust en
schepen -> Britten namen met gemak forten en kustplaatsen in. Dit was de Eerste
Opiumoorlog (1839-1842) en liet zien dat de Chinezen niet bestand waren tegen de
technologische en organisatorische Britten. Gevolgen van de oorlog: verdrag van Nanking
(Britten mogen in 5 havens handeldrijven), compensatie aan de Britten voor de oorlog en het
afstaan van Honkong.
Steeds meer landen sluiten deze ongelijke verdragen met China. Toen China onder de
afspraken uit probeerde te komen, begon de Tweede Opiumoorlog -> China moest 10 havens
openstellen en opiumhandel werd vrijgegeven.
Ook andere Duitsland, Nederland, Rusland en de VS kregen handelsrechten in de
verdragshavens. Hier hadden hun onderdanen exterritoriale rechten en leefden in
concessies.
, Reactie van China
In China was er een hongersnood door de stijgende bevolkingsgroei. Dit leidde onder boeren
tot onvrede en wanhoop en leidde in 1851 tot de Taipingopstand. De opstandelingen keerde
zich tegen de Qing (Mantsjoe-duivels) en predikten een Chinese versie van het christendom.
De Taiping had 1/3 van China in handen en schafte privébezit af en verwierpen het
confucianisme (communistisch). In het noorden begon de Nianopstand. ‘Dood de rijken en
help de armen’.
De Chinese regering sloeg, met behulp van de Britten en Frankrijk, de twee opstanden neer.
In totaal waren zo’n 30 miljoen mensen omgekomen.
Vanaf 1860 ging China moderniseren, de zelfversterkingsbeweging. Het doel was om van
China een welvarend land te maken. Leider van deze beweging, Li Hongzangh, vond dat
China moest leren van het buitenland (technologie) om ze te verslaan. ‘Gebruik de barbaren,
om de barbaren te overheersen’. De hervormers zagen Japan als voorbeeld. De
veranderingen waren merkbaar in de steden, maar van de modernisering was niet te merken
op het platteland. Ook werden de hervormers tegengewerkt door de conservatieven.
Toch werd China in een oorlog tegen Japan, om de zeggenschap in Korea, verslagen (Chinees-
Japanse Oorlog). Taiwan werd van Japan en Japan kreeg concessies in China. Door de
blijkende zwakte kwam er weer in imperialistische golf. Duitsland kreeg concessies in
Qingdao en Tianjin.
De hervormingsbeweging, gesteund door Guangxu (keizer), werd weer tegengeslagen door
de conservatieven, gesteund door Cixi (tante van de keizer).
Door de inmenging van andere landen in China kwam een nationale beweging op. In 1900
ontstond de Boksersopstand. ‘Steun de Qing, vernietig de buitenlanders’. Met de steun van
Cixi vielen de boksers in Peking de buitenlanders en christelijke Chinezen aan. Na 55 werd de
opstand neergeslagen door acht buitenlandse regeringen en kreeg China weer een
vernederend vredesverdrag opgelegd. China moest boetes betalen en agressie naar
buitenlanders aanpakken.
Hierna besloot Cixi om alsnog de hervormingsbeweging te steunen. Het mandarijnexamen
werd afgeschaft en een grondwet werd voorbereid. Het was niet genoeg om de Qing te
redden:
- De ontevredenheid toe was genomen door de nederlaag van de boksers.
- Bestuur bleef chaotisch en corrupt
- Er kwam weinig belastinggeld binnen voor de noodzakelijke uitgaven
- Cixi overleed in 1908 en haar achterneefje Puyi werd troonopvolger
Eind 1911 sloegen nationalistische militairen aan het muiten. Dit liep uit tot een
democratische revolutie en in 1912 trad de keizer af. China was na 2100 jaar een republiek
geworden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jochemdewit95. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.