Voor de studenten die moeite hebben met de leerstof in het Engels, mijn samenvatting is geheel in het Nederlands geschreven. Dit vak heb ik afgerond met een 8,2
De Europese Unie
Het recht van de Europese Unie is gebaseerd op verdragen, maar produceert vooral bestuur
en wetgeving. De EU heeft een Handvest van de grondrechten van de EU. Het Hof van
justitie van de Europese Unie past het EU-recht toe en interpreteert het. De belangrijkste
functie van het HvJ-EU is het beantwoorden van prejudiciële vragen van de nationale
rechtbanken van de lidstaten. De EU is een supranationale organisatie, dit betekent dat
lidstaten zich aan alle afspraken en regels moet houden die de Europese Unie maakt.
Supranationaal duidt vaak op besluitvorming bij meerderheid in plaats van unanimiteit.
Landen die zijn aangesloten bij de internationale organisatie kunnen in hun eentje
voorstellen niet blokkeren. De reden waarom landen hiermee instemmen is om
besluitvorming effectiever te maken en te houden.
EU law – direct effect and supremacy
EU law heeft directe werking (van Gend en Loos) en voorrang (Costa Enel).
In het arrest Van Gend en Loos (concludeerde het HvJ-EU dat de EU, een nieuwe
rechtsorde is. Burgers moeten daarom rechten kunnen ontlenen aan de verplichtingen
die de lidstaten is aangegaan door het ondertekenen van de verdragen. In dit arrest is
verder bepaald dat verdragsbepalingen door iedere belanghebbende inroepbaar zijn
voor een bevoegde nationale rechter. Het gevolg hiervan is dat de Verdragen
automatisch onderdeel uitmaken van de nationale rechtsorde. Dit geldt ook voor een
verordening, decentrale overheden (zoals gemeentes) moeten (zonder tussenkomst van
de nationale wetgever) de bepalingen uit Europese verordeningen in alle gevallen
toepassen.
Door het arrest Costa/ENEL wordt daaraan toegevoegd dat het Europees recht voorrang
heeft op nationale wetgeving, indien er een conflict bestaat tussen deze twee.
Europese richtlijnen (directives)
De Europese richtlijnen zijn gericht tot de lidstaten en moeten door hen worden omgezet in
nationaal recht. Zij hebben dus in beginsel geen rechtstreekse werking. Het is aan de
nationale wetgever om Europese richtlijnen correct en tijdig om te zetten in nationale
wetgeving.
The direct effect of directives according to Van Duyn
het Hof van Justitie in het erkent dat richtlijn(bepaling)en alleen rechtstreekse werking
kunnen hebben als deze onvoorwaardelijk, voldoende duidelijk en nauwkeurig zijn.
Richtlijn(bepaling)en kunnen alleen een verticale rechtstreekse werking hebben; dit is de
inroepbaarheid tussen burger en overheidsorgaan. Richtlijnen kunnen geen horizontale
werking (de inroepbaarheid tussen burgers onderling) hebben.
Only if the directive is sufficiently clear and unconditional
Only if the deadline for implementation passed
Otherwise, the EU law couldn’t be effective
And otherwise, states could profit form their own wrong.
,De Raad van Europa
De Raad van Europa behandelt verdragen, zoals het EVRM en het Europees sociaal handvest.
Het Europees hof voor de rechten van de mens past het EVRM toe en interpreteert het. Het
is een supranationale rechtbank waar individuen een klacht kunnen indienen tegen een
verdragsluitende staat. Anders dan de EU bezit de Raad van Europa geen supranationale
bevoegdheden. De afspraken die het Comité van Ministers maakt, worden vastgelegd in
verdragen die door nationale parlementen moeten worden goedgekeurd.
EVRM en Nederlands recht: directe werking
In Nederland heeft het EVRM een directe werking. Dit houdt in dat de rechterlijke macht alle
wetgeving direct aan het EVRM dient te toetsen. Deze directe werking is opgenomen in
artikel 94 van de Grondwet. In België en Frankrijk heeft het EVRM ook een directe werking,
in andere lidstaten zoals Duitsland is dit anders geregeld.
Bij schending van de mensenrechten in Nederland wendt een gedupeerde zich allereerst tot
de nationale gerechtelijke instanties. Na een procedure tot aan de hoogste Nederlandse
gerechtelijke instantie (de Hoge Raad) kan op Europees niveau worden doorgeprocedeerd
bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM). Een uitspraak van het EHRM is
bindend.
Wanneer heeft EVRM directe werking in een lidstaat?
De werking van het EVRM in de nationale rechtsorde van een staat die partij is, wordt
bepaald door het nationale recht:
In het monistische stelsel is het voor de geldigheid in de nationale rechtsorde niet van
belang of een regel een nationale dan wel een internationale oorsprong heeft. Omzetting
van de regel van internationale oorsprong in een nationale regel is niet nodig. Het
nationale recht moet bij strijdige bepalingen wijken voor het internationale recht. Bij een
monistisch systeem kan het EVRM direct worden toegepast in een nationale rechtsorde.
In een dualistisch systeem moet het recht eerst opgenomen worden in het nationale
recht voordat het werking heeft. Zonder omzetting naar het nationale recht hebben
internationale bepalingen op nationaal niveau geen betekenis.
, Internationale Handelsgeschellschaft Case 11/70, 1979
Feiten:
Het gemeenschappelijk landbouwbeleid van de EU stond uitvoer slechts toe door exporteurs
die een uitvoervergunning hadden verkregen, tegen betaling van een waarborgsom, die kon
worden verbeurdverklaard indien zij de uitvoer niet tijdens de geldigheidsduur van de
vergunning hadden verricht. De Internationale Handelsgesellschaft mbH stelde dat het
vergunningenstelsel een onevenredige inbreuk vormde op hun recht van ondernemerschap
krachtens de Duitse grondwet (Grundgesetz), omdat het meer deed dan nodig was om het
betrokken overheidsdoel te bereiken.
Het verdragsrecht vindt zijn oorsprong in een autonome rechtsbron. Wil het zijn
communautaire karakter niet verliezen en de rechtsgrondslag van de Gemeenschap niet
in gevaar brengen, dan mag in rechte geen beroep op een hiermee strijdige nationale
rechtsregel worden gedaan. Zelfs als een handeling van de Gemeenschap strijdt met de
grondrechten die in een land (lidstaat) gelden, doet dit aan de rechtsgeldigheid niet af.
Het gerechtshof bevestigt in deze zaak dat de geldigheid van het EU-recht niet mag
worden getoetst aan het nationale recht, omdat dat de uniformiteit en doeltreffendheid
van het EU-recht zou ondermijnen. Dus het argument dat de EU-wetgeving niet geldig is
omdat het de mensenrechten schendt, zoals beschermd in de nationale grondwetten,
kan dus geen enkel effect hebben!
The protection of fundamental rights is inspired by the constitutional tradition of the
Member States, the court says that the traditions must be warranted (gewaarborgd).
Met deze uitspraak verduidelijkt het HvJ-EU het denkbeeld van fundamentele rechten in
het Gemeenschapsrecht. Het Hof verklaart dat men zich bij de bescherming van deze
rechten weliswaar moet laten leiden door de constitutionele tradities die de lidstaten
gemeen hebben, maar dat dit in het kader van de structuur en de doelstellingen van de
Gemeenschap moet gebeuren.
Van Gend en Loos
De Nederlandse onderneming Van Gend en Loos werd bij invoer van goederen vanuit
Duitsland geconfronteerd met een invoerheffing. Dit was volgens Van Gend en Loos een
door het EEG-Verdrag verboden verhoging van douanerechten. Het Hof kreeg hierover twee
prejudiciële vragen voorgelegd. Ten eerste vroeg de nationale rechter of de
verdragsbepaling waarop een beroep werd gedaan ‘interne’ werking had. Ten tweede werd
gevraagd of, indien de eerste vraag bevestigend werd beantwoord, de toepassing van de
bestreden invoerheffing in strijd was met het EEG-Verdrag.
Rechtstreekse werking
Het Hof bevestigde daarop dat verdragsbepalingen, voor zover deze ‘duidelijk’ en
‘onvoorwaardelijk’ zijn, inderdaad rechtstreekse of directe werking hebben. Dat wil zeggen
dat burgers zonder tussenkomst van de lidstaat voor de nationale rechter een beroep
kunnen doen op een dergelijke bepaling. Een groot aantal verdragsbepalingen heeft
rechtstreekse werking, zoals de artikelen over het vrije verkeer, vervoer en staatssteun.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Seny21. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €17,48. Je zit daarna nergens aan vast.
