Anatomie en fysiologie, met MyLab NL toegangscode 6e editie
Dit is een uitgebreide samenvatting van de algemene en speciale zintuigen, deze is een samenvoegsel van PPT, eigen notities en cursus. Aan de hand van mijn samenvattingen slaagde ik voor al mijn examens van het 1ste semester. Veel succes!
Anatomie en Fysiologie Hogeschool Utrecht Alle colleges 1 tm 12 2024 compleet (verpleegkunde 1)
Alles voor dit studieboek
(510)
Geschreven voor
Arteveldehogeschool (Artevelde)
Bachelor Verpleegkunde
Anatomie en fysiologie
Alle documenten voor dit vak (52)
Verkoper
Volgen
astridvd
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
De algemene en speciale zintuigen
1. Sensorische cellen
Sensorische transductie
• Omstandigheden binnen of buiten lichaam omzetten in elektrisch signaal.
• Via sensorische cellen (zintuigcellen):
o Neuronen via hun dendrieten (vrije zenuwuiteinden)
o Gespecialiseerde cellen
• Soms beschermd door accessoire structuren en bindweefsel.
• Types sensorische transductie:
o Nocitransductie: pijn
o Thermotransductie: temperatuur
o Mechanotransductie: tast, druk, houding, evenwicht, gehoor
o Chemotransductie: pH, pO2, pCO2, reuk, smaak
o Fototransductie: zicht
Receptoren
• Exteroceptoren
o Prikkel afkomstig van externe milieu
o Pijn, temperatuur, tast, druk, reuk, smaak, zicht, gehoor
• Interoceptoren
o Prikkel afkomstig van interne milieu
o Pijn, temperatuur, baroreceptoren (bloeddruk), chemoreceptoren (pH, pO2, pCO2,
glucosegehalte)
• Proprioceptoren
o Prikkels afkomstig van vestibulum, halfcirkelvormige kanalen, peeslichaampjes,
spierspoeltjes
o Geven info over positie lichaam in ruimte
Receptorveld
• Het gebied dat informatie levert aan één sensorische cel.
• Hoe groter het gebied, hoe kleiner het onderscheidend/discriminerend vermogen.
• Tweepuntsdiscriminatie
o Minimale afstand tussen twee prikkels om afzonderlijk te worden waargenomen
,Vingers kunnen voorwerpen registreren op een halve mm verschil, de buik bv kan dit niet.
Als je in je vinger prikt met een naald en je doet dit opnieuw 5mm verder zal je dit merken,
in je buik niet.
Intensiteit
• Hoe intenser de prikkel, hoe hoger de frequentie van de actiepotentialen door axon.
Adaptatie
• Afname gevoeligheid van sensorische cel in aanwezigheid van constante prikkel.
2. Algemene zintuigen
Begrip ‘algemene zintuigen’
• Sensorische cellen van algemene zintuigen zijn vrij eenvoudig van structuur
• Ze liggen verspreid over het hele lichaam (en dus niet in gespecialiseerde organen)
Pijn/Nociceptoren
Pijnzintuigen of nociceptoren zijn vrije zenuwuiteinden.
Pijnzintuigen kunnen gevoelig zijn voor:
- mechanische prikkels
- thermische prikkels
- chemische prikkels
Zodra pijnreceptoren in een bepaald gebied worden gestimuleerd, geleiden twee typen
axonen de pijnlijke gewaarwordingen:
▪ Gemyeliniseerde Aδ-vezels:
-> geleiden gewaarwordingen van snelle/stekende pijn, die goed gelokaliseerd is
(epikritische pijn)
▪ Ongemyeliniseerde C-vezels:
-> geleiden gewaarwordingen van trage, doffe, brandende pijn, die niet goed gelokaliseerd
is (dyskritische/protopathische pijn)
2
, Lichaamsoppervlakte Dieper gelegen structuren
(viscera/ingewanden)
Veel vrije zenuwuiteinden in Weinig vrije zenuwuiteinden in sereuze
epidermis, cornea, periost, gewrichtskapsels, membranen: pleura, pericardium, peritoneum
dura mater, bloedvatwanden, … Nog minder vrije zenuwuiteinden in organen
zelf
Vooral Aδ-vezels Vooral C-vezels
• We maken een onderscheid tussen:
▪ Nociceptie
-> autonome respons op schadelijke prikkel thv sensorische cellen
-> zweten, bloeddrukdaling, nausea (misselijkheid), …
▪ Pijn
-> bewuste, onaangename ervaring als gevolg van echte of potentiële weefselschade
• Via tractus spinothalamicus naar primair sensorische cortex.
• Gerefereerde pijn is pijngewaarwording in deel van lichaam dat niet wordt geprikkeld
o Prikkels komen van ingewanden maar lijken onterecht afkomstig van
lichaamsoppervlak
o Axonen van de ingewanden en het gerefereerde lichaamsoppervlak delen dezelfde
spinale zenuw
Temperatuur (thermoceptie)
• Warmtereceptoren, of thermoreceptoren, zijn vrije zenuwuiteinden die zich in de huid,
in skeletspieren, in de lever en in de hypothalamus bevinden. Er bestaan zowel warmte-
als koudereceptoren.
• Via tractus spinothalamicus naar primair sensorische cortex.
• Zeer adaptief: past zich goed aan aan bepaalde omstandigheden
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper astridvd. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,89. Je zit daarna nergens aan vast.
