Uitgebreide samenvatting van het vak microbiologie, onderdeel parasitologie en antibiotica. De samenvatting bevat 68 pagina's. Punt behaald met deze samenvatting: 15/20.
Parasitologie
Inleiding
Parasieten worden ingedeeld obv voortbewegingswijze.
Parasieten komen nog wel vaak voor, sommige parasieten behoren tot de top 5 van de meest
ernstige infecties.
Enkele voorbeelden:
- Malaria: >200 miljoen zieken/jaar, >0.4 miljoen doden
- Slaapziekte: >3000 gevallen per jaar + enorme economische schade
- Schistosoma: >250 miljoen mensen geïnfecteerd, wormparasiet
- Ascaris: >1 miljard mensen geïnfecteerd, 30-40 cm lang en 0,5 cm dik
Vooral in ontwikkelingslanden hygiënische omstandigheden zeer belangrijk.
Sommige parasieten komen ook in de Westerse wereld voor vb. Toxoplasma (kattenziekte).
Opportunistische parasieten:
Veel parasieten kunnen mensen infecteren en vooral degene met verminderde immuniteit (AIDS-
patiënten, transplantatie patiënten (immuniteit onderdrukken om afstoting te vermijden),
kankerpatiënten etc).
Parasitisme:
Vorm van symbiose waarbij één van de partners afhankelijk is van de andere partner ivm nutriënten,
protectie etc. Hierbij “geniet” de parasiet van deze vorm van samenleving (voordeel dankzij
nutriënten te krijgen), terwijl het schadelijk is voor de gastheer.
- Ectoparasieten: zitten op buitenkant van het lichaam vb teken en bloedzuigers
- Endoparasieten: zitten in het lichaam en worden onderverdeeld in de helminthes (wormen)
en de protozoa (eukaryote eencelligen zonder celwand, zijn geen bacteriën! of gisten)
Protozoa: hebben celkern en andere celorganellen = eencelligen zonder celwand (gistcellen zijn ook
euk eencelligen maar hebben wel celwand : onderscheid tss gisten en protozoa)
Onderverdeling van de protozoa obv de voortbewegingswijze:
Amoebidae: amoeboïde voortbeweging met pseudopodium
Mastigophora: flagellaten
o Giardia
o Leishmania
o Trypanosoma
Apicomplexa: aanwezigheid van apicaal complex voor cel-invasie
o Plasmodium
o Toxoplasma
(Ciliophora): cilia zijn miniatuur flagellen (pantoffeldiertje)
o Zijn volledig bedekt met cilia waarmee ze vrij kunnen rondzwemmen
o Bekendste is het paramecium (pantoffeldiertje) deze leeft in het water.
o Als enige die pathogeen is hebben we de balantidium coli deze veroorzaakt een
intestinale infectie, kan diarree veroorzaken en kan ernstig zijn bij
immunosuppressie.
(Microsporidia): worden tegenwoordig bij fungi ondergebracht, hebben geen mitochondrium
,1. Amoebae
Voortbewegen adhv pseudopodium
Cytoplasma in twee zones onderscheiden:
o Buitenste plasmagel: gepolymeriseerd cytoskelet
o Binnnenste plasmasol: cytoskelet gedepolymeriseerd
o Adhv deze zones kan parasiet voortbewegen: thv pseudopodium wordt
plasmagel aangemaakt en cytoskelet gepolymeriseerd en aan achterkant wordt
dat afgebroken en zo kan deze dus voortbewegen => uitstulping =
pseudopodium
Pseudopodia dienen om vast te hechten aan een substraat, er zijn een aantal plaatsen
waar parasiet vastgehecht zit aan substraat
Deze zal als het waren stappen om voort te bewegen, gaat vooraan zich vasthechten en
deze zal vanachter dan loskomen en zo steeds verder stappen.
Entamoeba histolytica
Medisch gezien belangrijk want kan stevig pathologie veroorzaken
Morfologie: celkern heeft uitzicht van een fietswiel (wiel met spaken)
Er zijn chromatoïden staafjes te vinden in cysten en dat zijn de condensaten van de
ribosomen. Onderscheid tussen soorten: gebaseerd op morfologie kern en “chromatoidal
bars”.
Vormen van cysten = rustende fase van parasiet omgeven door een celwand: is heel
weerstandig tegen ongunstige leefomstandigheden, is overlevingsmodus van de parasiet.
o Cysten kunnen zowat overal overleven, maar zonder te prolifereren
Komt relatief veel voor overal over de wereld, maar minder in Westerse wereld en meer in de
dichtbevolkte gebieden.
Parasiet wordt doorgegeven via feces dus goede hygiëne kan uitwisselen van deze parasiet
verhinderen.
Insecten kunnen cysten verspreiden over een grotere afstand. Parasieten kunnen overleven in
darmkanaal van vliegen en kakkerlakken.
Levenscyclus
Persoon gaat cysten oraal opnemen via voedsel of via handen.
Cysten komen in de maag terecht, daar gaat de lage pH de parasiet in de
cysten activeren (parasiet nog niet uit de cyste)
Cyste gaat naar de darmen: in darmen gaat parasiet uit de cysten kruipen en
gaat beginnen prolifereren dan spreken we van een trophozoite (parasiet die
aan het voeden, groeien en prolifereren is).
Parasiet gaat nieuwe cysten produceren die met de feces terug naar buiten
gaan en daar wachten deze tot deze terug worden opgenomen door een
andere persoon.
Parasiet kan ook nog in het lumen van de darmen de darmwand invaderen en dan
kan deze in het bloed terecht komen en verder verspreid worden in het lichaam
veroorzaakt pathologie
,Amoebiasis
Luminale amoebiasis: asymptomatisch maar wel infectieus.
Invasieve amoebiasis:
o Pathologisch en krijg je symptomen
o Relatief minder infectieus omdat cysten geen weg tot buiten vinden (als ze al worden
geproduceerd).
Primaire amoebiase:
Trophozoiet gaat zich vasthechten aan suiker van de mucosa van de darmwand
produceert proteasen (knipt alles wat die tegen komt)
Zoals histolysine: maakt gaatje in mucosa parasiet kruipt er door => parasiet
invadeert in submucosaal weefsel
= ulceratie
Secundaire amoebiase: parasiet komt in bloedbaan terecht: : longen, hersenen,
gonaden,hart, huid,...
NB. infectie van hersenen, ogen, gezicht: zeldzaam maar abrupt en meestal lethaal,
wellicht door rechtstreekse infectie (door cysten die in oog terechtkwamen)
zeldzaam
Darmepitheel is onderbroken/beschadigd en je ziet een zweer van de darmwand en bolvormige
structuren die de amoeben voorstellen en alles beginnen op te eten. Je krijgt dus vervolgens diarree
door zware beschadigen darmwand (vaak met bloed)
Opmerking: E. dispar: morfologisch identiek, maar is niet pathologisch en veel voorkomend
identificatie gebeurt obv morfologie dus kan soms zorgen voor vals positieve indicatie.
Andere soorten: E. gingivalis (kan in de mond zitten en tandvlees infecteren) niet pathogeen
Naegleria fowleri
Deze amoebe kan ook flagellen hebben dus zit tussen de klasse amoeben en flagellaten in.
Het is een protozoa dat kan rondzwemmen in vijvers en rivieren en dan heeft deze flagellen.
Kan mensen infecteren via ogen en dan neemt deze meer amoebe vorm aan.
Veroorzaakt primaire amoebische meningoencephalitis.
o Veroorzaakt “primary amoebic meningoencephalitis”
o Infectie via neus of mond
o Amoeben in hersenweefsel en CSF: freet hersencellen en neuronen op
o Meestal lethaal
2. Intestinale flagellaten: Giardia lamblia
Flagelaten kunnen onderverdeeld w in instestinale en hemoflagelaten
Intestinale flagellaten hebben flagel en zitten in de darm
Gardia lamblia
Trophozoieten zitten vastgehecht in duodenum en galkanaal (2 celkernen)
Grote adhesieve schijf zorgt voor vasthechting aan epitheelcellen
Flagellen om te zwemmen in het lumen
Vermenigvuldiging door longitudinale splitsing
Cysten met 4 kernen en resten van flagellen, worden gevormd in colon
Komt veel voor (“backpacker’s disease”), cosmopoliet; oa 23 % van toeristen in
Rusland
, Wellicht ook in allerlei dieren (schapen, honden, bevers, ...)
Levenscyclus
Cyste wordt oraal opgenomen
In maag geactiveerd
In darmen komen ze uit de cyste en beginnen te prolifereren ontstaan
pathologie
Vormen cysten die via feces terug naar buiten gaan
Giardia lamblia
Parasiet blijft enkel luminaal.
Diarree ontstaat doordat parasiet massaal prolifereert en zo massief
gaat vasthechten aan darmwand en deze w volledig bedekt met deze
parasieten en kan niet normaal functioneren.
Hygiëne is erg belangrijk.
Vaak grote verspreiding in kindercrèches.
3. Hemoflagellaten
Zijn flagellaten die niet meer in darmkanaal zitten maar wel in het bloed.
Morfologie: vier verschillende morfologische vormen
Amastigoot: bolvormig, en geen flagel/ heel korte niet functionele flagel.
Promastigoot: langwerpige cel en eindstandig een lange flagel waarmee deze parasiet kan
rondzwerven. Flagel beweegt voorop en maakt soort van schroefbeweging die cel vooruit gaat
trekken.
Epimastigoot: flagellen liggen zijdelings en zijn verbonden met cel via een soort golvend
membraan (undilerend) zodanig dat parasiet kan rondzwemmen. Membraan ontspringt achter
de celkern.
Trypomastigoot: gelijkend op epimastigoot maar bij deze ontspringt membraan langs de
celkernen heen (flagel verbonnden langs bijna heel de cel)
Er kan geswitcht worden van de ene vorm naar de andere
Leishmania
Parasiet wordt doorgegeven door bloedzuigende vlieg (zandvlieg = vector).
Er zijn hiervan verschillende soorten
Phlebotomus in “oude wereld”
Lutzomya in Amerika
Komt ook vaak voor bij dieren = zoönose = infectieuze aandoening die van dier op mens wordt
overgedragen (in hond naar vlieg naar mens).
Vooral opportunistische infecties.
Levenscyclus
Zandvliegen dragen in monddelen de promastigoot van deze leishmania
zandvlieg steekt => promastigoot wordt opgenomen door
macrofaag
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elisabaetens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,29. Je zit daarna nergens aan vast.
