Thema 1: Gynaecologie en verloskunde
1.Anatomie en fysiologie en pathologie voortplantingsorganen
M. §10.9.5, §19.2 inleiding, fig. 19.1, 19.8, §19.3 inleiding.
De vorming van androgenen, oestrogenen en progesteron staat onder invloed van regulerende
hormonen afgegeven door hypofysevoorkwab.
1.1 De testes, man
Interstitiële cellen van de testes vormen steroïdhormonen = androgenen. Testosteron is
belangrijkste androgeen.
Testosteron:
Bevordert de vorming en rijping van functionele spermacellen
Onderhoud van de klieren van mannelijke voortplantingsorganen
Bepaalt de secundaire geslachtskenmerken (beharing, verdeling lichaamsvet)
Stimuleert eiwitsynthese in skeletspieren
Stimuleert spiergroei
Leidt tot agressief gedrag
Tijdens embryonale ontwikkeling is productie testosteron van invloed op ontwikkeling mannelijke
voortplantingsorganen, de uitwendige geslachtsorganen en onderdelen van CZS met inbegrip van
kernen in de hypothalamus die later van invloed zijn op seksuele gedrag.
Steuncellen (sertolicellen) in testes
Spelen rol bij vormen spermacellen
Wanneer gestimuleerd door FSH geven ze hormoon inhibine af > inhibine remt afgifte van
FSH door hypofysevoorkwab af (lobus anterior)
1.2 De ovaria
Wanneer follikels in ovaria door FSH gestimuleerd worden gaan ze eicellen vormen. Follikelcellen
rond de eicellen produceren oestrogenen = steroïdhormonen en inhibine.
Oestrogeen:
Bevorderen rijping eicellen
Vrouwelijke secundaire geslachtskenmerken
Bevorderen groei van bekleding van baarmoeder
Inhibine:
Follikelcellen geven inhibine af onder stimulering van FSH, dit onderdrukt de afgifte van FSH
via negatieve terugkoppeling
Na ovulatie ontwikkelt het follikel zich tot het gele lichaam (corpus luteum) > cellen van het gele
lichaam geven een mengsel van oestrogenen en progestativa af, met name progesteron.
Progesteron/ progestativa:
Versnelt verplaatsing van bevruchte eicellen voor eileiders en bereidt baarmoeder voor
Bereidt melkklieren op melkafgifte
1.3 Vorming spermacellen (spermatogenese)
,Vanuit beide testes reizen spermatozoën in structuren die de mannelijke tractus genitalis vormen –
de epididymis, zaadleider, ejaculatiekanaal en urethra – voordat ze het lichaam verlaten.
Accessoire organen waaronder de zaadblaasjes, prostaat en Cowperklieren geven hun producten aan
ejaculatiekanaal en urethra af.
De uitwendige geslachtsorganen van de man zijn het scrotum en de penis.
Pagina 769!!!
1.4 Vorming eicellen
De belangrijkste organen zijn de ovaria, eileiders, baarmoeder, vagina en onderdelen van de
uitwendige geslachtsorganen.
Pagina 780!!!
2. Seksueel overdraagbare aandoeningen
, Z. p 25-27: Immune deficiency, 241-248: Sexually transmited infections
= veroorzaakt door bacteriën, virussen en protozoën. Onbehandelde SOA’s kunnen leiden tot
onvruchtbaarheid, PID, baarmoederhalskanker, slechte zwangerschap.
Risico: onbeschermde seks, meerdere sekspartners, geschiedenis met SOA’s, <25 jaar, seks tijdens
drugs of alcohol.
Diagnose: staining, DNA test, antigeentest.
2.1 AIDS acquired immunodeficiency syndrome
= ziekte van immuunsysteem door vermindering in helper T-cellen (CD-4 cellen) en een grotere
vatbaarheid voor infecties en sommige kankers.
Iedere dag krijgen 7.000 mensen HIV (human immunodeficiency virus) > is retrovirus
Risico: onbeschermde seks, meerdere sekspartners, IV drugs, onbesneden, geboren uit
geïnfecteerde moeder
Overdraag baar door: bloed, sperma, afscheiding, borstmelk
Hoe testen: via ELISA (toont antistoffen voor HIV aan)
Behandeling: ART antiretroviral therapie = remt het vermenigvuldigen van virus en
vertraagd het ontwikkelen van HIV gerelateerde ziektes. ART geneest het niet.
Fases van HIV infectie:
1. Primary HIV infection
= grieperig voor een paar weken
2. Clinically asymptomatic stage
= geen symptomen, maar kunnen anderen besmetten. 10 jaar. Ondertussen maakt HIV T-
helper cellen dood
3. Symptomatic HIV
= symptomen maar nog geen AIDS
4. HIV > AIDS
= de patiënt heeft een van de AIDS ziektes en er zijn minder dan 200 T-helpercellen. Bv.
pneumonia door de schimmel pneumocystis jirovecii.
2.2 Gonorrhea
= brandend gevoel met plassen, wit/gele/groene smegma, pijnlijke gezwollen teelballen.
Doorbraakbloedingen, meer afscheiding. Vrouwen hebben soms geen symptomen.
Oorzaak: de gram-negatieve coccus > Neiserria gonorrhoea, Door seks en tijdens bevalling
Gevolgen:
- man epididymitis (bijbalontsteking) > onvruchtbaarheid
- Vrouw: PID (pelvic inflammatory disease) > kleine bekken ontsteking
- baby: blindheid (behandeling oogdruppels meteen), ontstoken gewrichten, bloedinfectie.
Opsporen:
- DNA test
- culture
- enzyme-linked immunosorbent assay
- gram stain