,3.1 Oriëntatie Een tijd van voorspoed
De Dam in de Gouden Eeuw
De tijd van de regenten en de vorsten tussen de 16e en 17e eeuw.
Een periode van grote welvaart en bloei op het gebied van
- Economie (handel)
- Wetenschap
- Schilderkunst (de gewone burger mocht opdracht geven aan kunstenaars niet alleen de kerk)
Waar gaat dit hoofdstuk over?
16e/17e eeuw Amsterdam knooppunt handel
- Eerst Oostzeegebied
- Snel stapelmarkt goederen uit de rest vd wereld
Rijke protestanten en Joodse kooplui uit Antwerpen brachten hun kennis naar Amsterdam.
NL ontdekkingsreiziger maakten hun eigen zeeroute naar Azië en Amerika =>
VOC (Verenigde Oost-Indische compagnie) => handel me India/China/andere Aziatische landen
WIC- West Indische compagnie => Richtte zich op west Afrika en Amerika => namen slaven handel over
de Atlantische oceaan over.
Protestant, tolerant en rijk
Calvinistische kerk was bevoorrecht in de republiek -> ze maakten de kerken en bestuurder worden
- Ander geloof mocht wel stiekem
o Joodse emigranten uit Antwerpen bouwden wel eigen synagoge.
- Je werd niet voor je geloof vervolgt => tolerant
- Tolerantie bevorderde ook wetenschap
o Sterrenkunde en biologie: Hoewel de wereld volgens de bijbel door god geschapen was je
mocht het wel met gezond verstand onderzoeken.
- Welvaart nam toe; door de handel; meer werk en handelslui waren er
Waarom is de geschiedenis van ons land in de Gouden Eeuw belangrijk?
De republiek de 7 verenigde Nederlanden werd erg belangrijk door
- Handeldrijven
- Oorlog voeren
- Schilderkunst; beroemd over de hele wereld
Koloniaalrijk werd in de gouden eeuw opgebouwd dat tot ver in de 20 e eeuw bleef bestaan.
Beantwoord vervolgens in volledige zinnen:
1) Hoe kon de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden uitgroeien tot een wereldmacht?
De republiek der 7 verenigde Nederlandsen kon uitgroeien tot een wereldmacht omdat ze economische macht,
technologische innovatie, tolerantie en culturele bloei om te groeien goed combineerden.
1) Handel en economie => een strategische lovcatie voor handel; Ze waren een knooppunt voor
wereldwijde handelsroutes
VOC en WIV
2) Technologische innovatie+. Ze ontwikkelden goede schepen en gebruikten kaarten. Ze liepen voor
op scheepsbouw/navigatie en kaarten maken.
3) Tolerantie en vrijheid => ze waren tolerant (ze mogen er zijn/respectere) tegenover andere
geloven. => ontwikkeling wetenschap en cultuur
4) Politieke structuur => de statengeneraal was het centrale bestuursorgaan die de eenheid
bevorderde. Terwijl alle provincies zelf konden handelen.
5) Culturele bloei => er kwamen grote schilders/wetenschappers en schrijvers uit die tijd.
Bijvoorbeeld: Rembrandt en Vermeer
6) Maritieme Dominantie => Nederlandse marine was sterk en beheerste de zeeën. Dit gaf de
Republiek een voorsprong in handel en kolonisatie.
, 3.2 Amsterdam stapelmarkt van de wereld
Amsterdam wordt een zeehaven
Rond 1200 Amsterdam nog onbereikbaar voor grote schepen alles ging via Almere
– door zachter klimaat steeg het zeewater
– Almere veranderde in de Zuiderzee (Markermeer/IJsselmeer/Waddenzee)
=> Amsterdam was wel bereikbaar.
Stadsuitbreiding en verstedelijking
Amsterdam groeide. Eerst woonde iedereen door elkaar. Daarna woonden en werkten rijk en arm aparts.
Centrum wel de plek waar kooplui en handelaren elkaar ontmoeten. In een nieuw gebouw de Beurs werd
handel gedreven.
In 17e eeuw; woonde 60% van de mensen in de stad = verstedelijking. De boeren konden de mensen in de stad
niet meer voeden – zo ontstond graanhandel vanuit het buitenland.
Beurs = Plek of gebouw waar kooplui onderling handel drijven
Stapelmarkt Amsterdam
Graan lag opgeslagen in graansilo’s totdat het verder ging – andere landen kregen door dat je in Amsterdam
Graan kon halen – was er een tekort dan prijs omhoog. Er waren ook andere producten uit andere landen zoals
ijzererts en hout
Boot leeg heen en vol terug was niet rendabel – dus ze gingen ook dingen mee heen nemen. Daarom werd
Oostzeehandel groot. => in Gouden Eeuw Oostzeehandel de moeder van alle handel
Negotie = handel
Moedernegotie = De eerste en eeuwenlang belangrijkste internationale handel van Nederlanders met de
landen rond de Oostzee. Moeder van alle handel.
Toen 17e eeuw begin om Afrika heen konden varen kwam zijde, kruiden en thee mee, Toen Begon Amsterdam
goederen uit de hele wereld te exporteren (uitvoer – verkopen van producten in andere landen).
Alle producten werden tijdelijk in pakhuizen in Amsterdam opgeslagen
o Vandaar de naam Stapelmarkt.
Handelskapitalisme en immigratie
16e eeuw Antwerpen belangrijkste handelsstad – leerden het aan de Amsterdammers
- Ze kochten grondstoffen; verwerkten en verkochten het daarna weer bewerkt = Handelskapitalisme
o Vb: Wol – gekleurde lakens/stoffen
1585 blokkeerde de NL Marinevloot de schelde voor internationaal handelsverkeer => Antwerpen waardeloos
als havenstad voor de Spanjaarden -> einde Antwerpen als grootste handelstad van West Europa
- Protestantse en joodse handelaren vluchten naar Amsterdam (handelstad in opkomst) vanwege
o Angst voor vervolging geloof
o Viel niets meer te verdienen
Ze namen hun internationale handelsnetwerk mee naar Amsterdam.
- Ook uit Duitsland godsdienstige en economische vluchtelingen
- NL bevolking groeide ook; men kreeg weer vertrouwen
Natuurlijke factor = stijging zeewater spiegel
Combi van alle factoren zorgt voor grote veranderingen op allerlei terreinen in de republiek.
Pushfactor = de reden waarom mensen weggaan uit een land
Pullfactor = de reden waarom mensen zich aangetrokken voelen tot een land
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bergkarinvanden. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.