Ondernemen met informatie
Hoofdstuk 1: Organisaties werken dankzij informatie
1.1 De organisatie
Een organisatie bestaat dankzij het feit dat ze voorziet in een behoefte. Dit kan zowel een dienst als
een product zijn. Het management zorgt voor het goed functioneren.
1.1.1 Soorten organisaties
Een organisatie is een samenwerkingsverband waarin mensen, met beschikbare hulpmiddelen, een of
meer gemeenschappelijk doelen realiseren. Met het leveren van een product of dienst levert een
organisatie wat waarde heeft voor de afnemer of klant. Het leveren daarvan is de kern van bestaan
voor een organisatie.
Een organisatie dat gericht is op winst maken is een profitorganisatie. Dit wordt ook wel een
onderneming genoemd. Een onderneming is een organisatie die voor eigen rekening en risico, met
winst als doelstelling, producten of diensten levert.
We kennen de termen:
B2B (business to business)
B2C (business to consumer)
Een organisatie dat niet gericht is op winst maken is een non-profitorganisatie.
Er zijn twee soorten hiervan te onderscheiden:
1. Overheidsinstanties
Dit wordt gefinancierd met belastinggeld.
2. Non-gouvermentele organisaties (NGO’s)
Dit wordt gefinancierd door de overheid en giften, voorbeelden zijn: kerken,
jeugdverenigingen en vereniging natuurmomenten.
1.1.2 De organisatie staat niet op
zichzelf
Organisaties opereren in een omgeving
waaruit ze de benodigde middelen halen en
waaraan ze de door hen geproduceerde
goederen/diensten leveren. De organisaties
zijn daarmee afhankelijk van hun omgeving.
Zonder inkomsten, grondstoffen of
personeel zouden organisaties niet kunnen
bestaan. Zie figuur 1.2
,1.1.3 Beeld van een organisatie
Voor organisaties zijn niet alleen de geld- en goederenstroom belangrijk.
De gegevensstromen, dus de informatievoorziening zijn zo belangrijk dat ze er veel energie, tijd en
geld in investeren.
Niemand in de organisatie functioneert nog zonder informatie. De processen binnen een bedrijf, de
bedrijfsprocessen staan niet op zichzelf. Samen zorgen ze voor het functioneren van de organisatie.
In een organisatie zijn in het algemeen drie soorten stromen te onderscheiden: zie figuur 1.3
1. Een goederen- en/of dienstenstroom
2. Een geldstroom
3. Een gegevensstroom
De gegevensstroom is niet alleen een zelfstandige stroom. De gegevensstroom loopt ook steeds
parallel aan de geldstroom en goederen- of dienstenstroom.
De gegevensstroom bevat dan de gegevens over het geld en de goederen/diensten waaraan hij
parallel loopt. De gegevensstroom representeert zo in de administratie de geld en goederenstroom.
1.1.4 Transformatieproces
Overal zijn ondernemingen actief. Bedrijven produceren computers, kleding of voedsel. Andere
bedrijven leveren diensten, zoals verzekeringen of transport van goederen. Winkels verkopen aan
klanten. Ziekenhuizen behandelen patiënten en scholen leiden studenten op tot professionals.
Al de organisaties verwerven productiefactoren,
zoals arbeid, grondstoffen, kapitaal en informatie
en zetten dit om in producten/diensten. Dit
omzettingsproces of transformatieproces wordt
hieronder weergegeven. Zie figuur 1.4.
, Bij de productiefactor arbeid gaat het om de inzet van mensen.
Met de productiefactor grondstoffen worden naast de basisstoffen om het product te maken
ook energie, halffabricaten, hulpstoffen en dergelijke bedoeld.
De factor kapitaal betreft niet alleen het aanwezige geld, investeringen van derden in het
bedrijf, maar ook productiemiddelen als machines en gebouwen. (Dit wordt ook
afgeschreven)
Informatie gaat over de gegevens die zaken betreffen als de inkoop- en verkoopmarkten,
concurrenten en klanten. Ook overheidsregels, fiscale wetgeving, gegevens over de
arbeidsmarkt en andere voor het bedrijf wezenlijke informatie vallen hieronder.
De uitvoer, het eindresultaat van het transformatieproces, wordt als geproduceerd product of dienst
geleverd aan de klant.
De uitvoer van een onderneming bestaat ook nog uit andere zaken, die niet staan in figuur 1.4.
Maar een onderneming wordt hier wel op beoordeeld. Bij arbeid gaat het dan om de uittredende
mensen: ontslagenen, gepensioneerden en WAO’ers. Naast de genoemde eindproducten wordt er
ook afval, lawaai en vervuiling geproduceerd.
1.2 Bedrijfsproces: Daar waar de actie is
In elke organisaties vinden transformatieprocessen plaats. Werkzaamheden worden gestructureerd in
bedrijfsprocessen. Hieronder zie je hoe de werkzaamheden in de organisaties verlopen en hoe
activiteiten samen tot een resultaat leiden.
1.2.1 Het bedrijfsproces
Een manier om het reilen en zeilen van een organisatie te begrijpen, is door te kijken naar de
bedrijfsprocessen.
De start van de uitvoering van
een bedrijfsproces wordt de
impuls genoemd. Het einde is de
daadwerkelijke levering aan de
klant van de spullen.
Daartussen worden alle
noodzakelijk activiteiten
uitgevoerd om de verkoop goed
af te handelen. Deze activiteiten
worden na elkaar in de tijd
uitgevoerd. Ze vormen een
samenhangende reeks
activiteiten gericht op een
specifiek doel.
Een bedrijfsproces is hiermee als volgt te omschrijven. Een bedrijfsproces is een op het realiseren van
een specifiek doelgerichte aaneenschakeling van activiteiten die in een organisatie worden
uitgevoerd. Het bedrijfsproces heeft een begin en een eind. Bij de uitvoering hiervan staat de
behoefte van de klant centraal.
, 1.2.2 Soorten processen
Elke organisaties is gericht op het realiseren van doelen. De doelstellingen worden geformuleerd door
het management en vertaald in het te voeren beleid.
De doelen van de organisatie bereik je door de bedrijfsprocessen op een effectieve en efficiënte wijze
uit te voeren.
De processen in een onderneming worden onderverdeeld in twee categorieën:
Operationele processen
Bestuurlijke processen
Operationele processen:
Hierbij gaat het om de activiteiten op uitvoerend niveau binnen de organisatie. De operationele
processen worden onderverdeeld in primaire processen & secundaire (ondersteunende) processen.
De primaire processen zijn de activiteiten waaraan de onderneming haar bestaansrecht ontleent. De
primaire processen realiseren de producten en diensten van een onderneming. Ze leveren voor de
onderneming het geld op. (Alle handelingen die direct bijdragen aan het tot stand komen van het
product of dienst worden tot de primaire processen gerekend).
De primaire processen worden ondersteund om goed te functioneren. De activiteiten die de primaire
processen ondersteunen, noemen we de secundaire processen of ook wel ondersteunende
processen genoemd.
Bestuurlijke processen:
De bestuurlijke processen sturen de operationele processen aan, zodat de gewenste resultaten
daadwerkelijk bereikt worden. Er zijn verschillende bestuurlijke processen te onderscheiden.
Bestuurlijke processen Omschrijving Voorbeeld
Strategievorming Creëren van een toekomstbeeld en - Vaststellen hoeveel
bepalen van doelen. winst/ investeringen.
- Visie ontwikkelen.
Afstemming Afstemming primaire en secundaire Zie boek blz. 23
processen om de gestelde doelen te
realiseren.
Structurering Beschikbaar stellen van de Zie boek blz. 23
benodigde mensen en middelen
verdeeld over de bedrijfsprocessen.
Procesbeheersing Het doelgericht en doelmatig laten Zie boek blz. 23
verlopen van de operationele
bedrijfsprocessen.
Procesbeheersing bestaat uit drie beheersactiviteiten (PDCA-cyclus).
Beheersactiviteiten Omschrijving Hoe?
Plannen Het maken van een plan voor Zie boek blz. 23
het beheersen en uitvoeren
van de operationele processen.
Meten en vergelijken Het meten en vergelijken van Zie boek blz. 23
de voortang van het
operationele proces.
Bijsturen Op basis van de situatieanalyse Zie boek blz. 23
bijsturen om het doel te
realiseren.