Interculturele communicatie
College 1
Cultuur: ‘Een systeem van regels, codes en symbolen die noodzakelijk zijn voor de interpretatie van
gedrag’
- Het gaat om betekenis geven aan de omgeving, teneinde daarin te kunnen overleven
- Er is altijd sprake van een groep mensen die:
weet, beheerst en voelt
zich op een bepaalde manier gedraagt
zich op een bepaalde manier uit
bepaalde normen en waarden met elkaar deelt
en (aan een volgende generatie) – al dan niet in gewijzigde vorm - overdraagt
Communicatie: ’the process by which people use shared verbal or nonverbal codes, systems, and
media to exchange information in a particular cultural context.
- Communicating is sharing who we are and what we know (p.26)
- The multifaceted nature of communication (p.26)
- Components: source, message, channel, receiver, encoding, decoding, noise, feedback
- Characteristics: dynamic process, interactive, symbolic, contextual
- Models: linear and interactive’
Liu et al. (p.43 e.v.): ‘Culture and communication mutually influence one another, producing different
behavioural patterns in different contexts (ex.: socialization)’
Relativisten en Universalisten: Zij onderscheiden zich van elkaar door verschillende wetenschappelijke
opvattingen over de relatie tussen cultuur (denken) en taal
- Relativisten: o.a. Sapir en Whorf gaan ervan uit dat taal het denken beïnvloedt. Taal is de bril
waardoor je naar de werkelijkheid kijkt
Let wel: geen eenrichtingverkeer, zo hebben ze het nooit bedoeld: “The real world is to a
large extent unconsciously built upon the language habits of the group” [Sapir, p.17]
Wisselwerking tussen taal en werkelijkheid: wederzijdse beïnvloeding.
, - Universalisten: (o.a. Chomsky): denken beïnvloedt taal.
Universalia (o.a. Ethel & Bart Aginsky): menselijke ervaringen zijn overal ter wereld gelijk, b.v.
– Fysiologische universalia (6 in aantal: voeding, execreties, ademhaling, slaap,
temperatuur en geslacht)
– Anatomische universalia (arm, been voet, etc. en slapen, staan, zitten etc.)
– Psychologische universalia: werking van de menselijke geest over de taalgrenzen
heen is min of meer gelijk (emoties: angst, verdriet, vreugde, fantaseren etc.)
‘Ons bindt meer dan ons scheidt’.
Growing Domestic Diversity: steeds meer minderheden dus meer diversiteit
* Diversiteit b.v. door globalisering
- Handel buiten landsgrenzen is gewoon geworden
- Groei internationaal toerisme speelt ook een rol internationale arbeidsmarkt
- Immigratie zorgt voor meer diversiteit
* Technologie
- We staan steeds meer en sneller met de hele wereld in verbinding
- Meer segregatie door komst technologie
* Dominant Culture
- Verwijst naar de grootste invloeden van normen/waarden, communicatieve patronen en gebruiken
van de cultuur
- Macht: gaat niet om aantal mensen die de dominante cultuur aanhangen maar om de grootste
invloed op samenleving
College 2
Presentatie
Drie fasen van het perceptie (waarneming, objectief) proces
- Selectie: je ziet onbewust van wat zie ik en wat ga ik onthouden. Drie elementen: selective
exposure, selective attention and selective retention
- Categorisering: wat je hebt gezien in hokjes plaatsen van bepaalde ideeën die je al hebt.
Reductie onzekerheid en onderscheid in/out
- Interpretatie (subjectief): als je betekenis geeft aan wat je gezien hebt en hoe je dat
gecategoriseerd hebt. Risico: misunderstandigs and misconceptions.
Dit kan leiden tot
- Outgroup
- Stereotypering/vooroordelen
- Etnocentrisme (meer vanuit jezelf kijken en minder aandacht van de ander)
- Discriminatie (de een beter vinden dan de ander (kan ook tot racisme lijden))
Cultuur en wereldbeelden
Invloed cultuur op waarneming
Leerdoelen H4 Begin H4
1. Begrijpen wat waarnemen is en weten welke
Je kijkt niet neutraal als mens, je bent geneigd om gelijk te interpreteren van alles wat je weet (van je
achtergrond, beliefs, values etc.
, Als je let op 1 ding, zie je een ander ding vaak niet, Je luistert naar 1 ding maar andere dingen zie je
vaak niet.
Hoe kunnen etnocentrisme, stereotypen, vooroordelen en racisme interculturele communicatie
schaden?
- Beliefs en values (horend bij cultuur) zijn basis van onze gedachten en acties
- Begrip daarvan is belangrijk voor onszelf en richting anderen
- Categorisatie in in (positief) en out (negatiever)
- Stereotypering: focus op een eigenschap en andere eigenschappen zijn niet in beeld.
Voordeel: complexe wereld enigszins te vatten
Risico: generalisatie en simplificatie
- Etnocentrisme: je eigen cultuur als uitgangspunt (= normaal, goed, etc.). Langs die meetlat is
alles wat anders is minder normaal, minder goed etc.
Cultuur en wereldbeelden
Cultuurrelativisme: de mate waarin een individu een andere cultuur beoordeeld op basis van de
context van die andere cultuur. Daarvoor moet je heel veel communiceren met mensen uit die
andere cultuur en echt in die cultuur duiken.
Cultuurrelativisme gaat uit van de opvatting dat culturen niet eenvoudigweg met elkaar vergeleken
kunnen worden. Normen en waarden zouden niet universeel zijn, maar slechts begrepen kunnen
worden uit de cultuur waarin ze zijn ontstaan.
Werelbeelden
- Die hangen dus mede af van de manier waarop mensen naar de wereld kijken, achter welke
‘camera’ ze staan: cultuur
- Denk aan invloed opvoeding, school, soort bewind (b.v. verschil tussen China en Nederland)
etc. (nurture)
- Denk aan invloed van de plek waar je woont (b.v. belang van water of zon of juist kou)
(nature)
College 3
Contrastieve analyse: Taal- en culture verschillen. De contrastieve analyse is een methode die
gebruikt wordt in de taalkunde en taalverwerving om de verschillen en overeenkomsten tussen twee
of meer talen te bestuderen. Het hoofddoel is om de problemen en uitdagingen die taalleerders
kunnen ondervinden bij het leren van een nieuwe taal te identificeren door de systematische
vergelijking van die talen.
Interlanguage-benadering: onderzoekt hoe taalleerders een nieuwe taal verwerven door middel van
een tussenfase waarin ze elementen uit hun moedertaal en de doeltaal vermengen. Deze tussenfase
kan kenmerken vertonen van zowel de moedertaal als de doeltaal en evolueert naarmate de
taalleerder meer blootstelling heeft aan de doeltaal en meer ervaring opdoet met de taal.
Dit gaat over het bestuderen van hoe mensen die een tweede of andere taal spreken met elkaar
praten.
Interactieve analyse: De interactieanalyse kijkt naar hoe mensen met elkaar praten en samenwerken,
en ontdekt dingen die niet specifiek te wijten zijn aan de culturen op zich, maar die ontstaan door de
manier waarop mensen met elkaar omgaan en contact hebben.