OVOP
HAN Sportkunde
,
,Theoretisch kader
Aanleiding
Agressie is een uitdaging waarmee bijna elke sociaal werker wordt geconfronteerd, zoals blijkt uit een
onderzoek van RTL Nieuws en BPSW onder 4.000 sociaal werkers. Verontrustend genoeg onthulde
het onderzoek dat maar liefst 97 procent van hen te maken krijgt met verbale agressie, 90 procent
met intimidatie en 40 procent zelfs met fysiek geweld (Overduin, 2021).
Deze problematiek wordt nog complexer wanneer we kijken naar sociaal werkers die werken met
mensen met een lichte verstandelijke beperking (lvb) of zwakbegaafdheid. Het gedrag van deze groep
vertoont opvallende parallellen met de bevindingen uit het eerdergenoemde onderzoek.
Kenmerkend voor mensen met een lvb is het "buitenproportioneel boos worden," vaak het gevolg
van langdurige overvraging vanaf de basisschool. Dit leidt tot faalervaringen, frustraties en een
negatief zelfbeeld, wat zich later kan ontwikkelen tot opstandig gedrag en emotionele
gedragsproblemen (Landelijk Kenniscentrum LVB, z.d.)
Mensen met een lvb hebben echter vaak moeite met het uiten van hun emoties, vanwege
beperkingen op zowel cognitief als sociaal-emotioneel niveau, en een gebrek aan impulscontrole
(Nederlands Jeugdinstituut, z.d.). leidt vaak tot agressief gedrag als de meest primaire manier om
emoties te uiten.
Deze vorm van emotie-uiting heeft verschillende gevolgen. Mensen met een lvb hebben moeite met
het inschatten van oorzaak en gevolg van hun gedrag. Hun emoties uiten zich vaak in instrumentele
agressie, gericht op anderen, of vijandige agressie, voortkomend uit onbeheerste emoties. Soms
keert de agressie zich zelfs tegen henzelf, in de vorm van zelfbeschadiging, bekend als automutilatie
(Trimbos, 2010).
Deze problemen hebben aanzienlijke gevolgen, waaronder een toenemend personeelsverloop in de
zorgsector. Uit recent onderzoek (NOS Nieuws, 2022). blijkt dat het zorgpersoneel afneemt en naar
verwachting in 2032 een tekort van ongeveer 24.000 medewerkers zal ontstaan. Zowel agressie
gericht op cliënten als op zorgpersoneel kan traumatisch zijn en leiden tot zowel fysieke als mentale
klachten.
Als Pluryn (Kemnade), een zorginstelling voor mensen met een lvb en ernstige agressieproblemen,
staat de organisatie voor een grote uitdaging. Het is van cruciaal belang om bestaande interventies te
benutten om agressie te verminderen en de regulatie van emoties te verbeteren bij bewoners.
Daarnaast is het essentieel om het zorgpersoneel beter voor te bereiden op dergelijke situaties. Dit
kan leiden tot een afname van agressie, zowel instrumenteel als vijandig, op de werkvloer, en het
probleem van automutilatie bij cliënten verminderen. Bovendien kan het bijdragen aan het
verminderen van het personeelstekort in de zorg, veroorzaakt door letsel en de mentale gezondheid
van het personeel.
Binnen Kemnade wordt speciale aandacht besteed aan de afdeling werk en vrijetijdsactiviteiten, waar
sport en lichaamsbeweging een centrale rol spelen. Het belang van lichaamsbeweging voor deze
doelgroep kan niet genoeg worden benadrukt, aangezien het aanzienlijke voordelen biedt voor zowel
de fysieke als mentale gezondheid. Beweging fungeert als een effectieve uitlaatklep voor stress en
draagt bij aan ontspanning (Leemans, 2008).
, Naast lichamelijke activiteit kan Mindfulness veel voordelen bieden, een mentale vorm van sport. Uit
het onderzoek van Hokke en Sterkenburg (2016) blijkt dat mindfulness een positieve invloed kan
hebben op het gedrag en de spanning van mensen met een licht verstandelijke beperking. Het
aanleren van mindfulness-technieken aan cliënten stelt hen in staat meer controle te krijgen over hun
emoties die vaak gepaard gaan met agressie en stressregulatie.
Wat betreft de mentale gezondheid draagt zowel beweging als sport, fysiek als mentaal, bij aan
ontspanning en stressvermindering, op voorwaarde dat er een veilige en ondersteunende
sportomgeving wordt geboden (Van Der Pal & Ros, 2021). Voor Kemnade ligt de uitdaging in het
begrijpen wat voor de cliënt het meest geschikt is om stress op passende wijze te reguleren. Wat
brengt rust voor de cliënt en hoe beïnvloedt dit zijn gemoedstoestand.
Doelstelling
Het doel van het onderzoek is het doen van aanbevelingen aan beweegagogen, medewerkers en
management van Kemnade voor het verbeteren van een veilige werkvloer door onderzoek te gaan
doen naar oefeningen waarbij stress en agressie gereduceerd en gereguleerd kunnen worden
Theoretische vraag: wat is er al bekend over de toepassing van mindfulness-technieken bij individuen
met een lichte verstandelijke beperking en wat het kan bijdragen aan vermogen om agressie en stress
te herkennen als te beheersen?
Empirische vraag: Wat zijn de meetbare effecten van het toepassen van mindfulness-technieken bij
individuen met een lichte verstandelijke beperking op hun vermogen om agressie en stress te
beheersen?
Onderzoeksvraag
In hoever hebben de verschillende oefeningen van de MBSR training genaamd ‘’De bodyscan‘’ en ‘’
Drie minuten ademruimte ‘’ invloed op de ervaren stress van de cliënten wonende op kemnade.
