Voedingskundige analyse ijzer, gedeeltelijke samenvatting voedingsleer, periode 1 leerjaar 3 voeding en diëtetiek.
Inclusief literatuur, lesopdrachten, lesstof en begrippenlijsten.
Kortom met de samenvatting heb je alle stof die nodig is voor je tentamen in periode 1 leerjaar 3 voeding en diëtet...
Uitwerking voedingskundige analyse 2017-18 IJZER
ijzer
Vraag:
Wat is de functee waar is het voor? IJzer is een mineraal dat onder andere belangrijk is voor de vorming van hemoglobinee een onderdeel van
Wat is de chemische structuur? rode bloedcellen. Rode bloedcellen vervoeren zuurstof door ons lichaam.
2-4 gram ijzer in het lichaam -> 38 mg / kg lichaamsgewicht
- kan variëren door leefijde geslachte groei en zwangerschapsfase
65% als hemoglobine
10% als myoglobine = in de spier (zuurstof verbinding)
1-5% in enzyemen -> als transportketen
overig = bloed (transferrine) en opslag (ferritne)
IJzer is essenteel voor vrijwel alle levende organismen. De belangrijkste biologische kenmerken van ijzer
zijn:
- het vermogen om te wisselen tussen twee oxidatese namelijk: Ferro ijzer (FE2+) en ferriet (FE3+) die
kunnen doneren of accepteren
- ijzer heef vitale functese waarvan de belangrijkste het zuurstofindende deel is van hemoglobine dat
zuurstof transporteert vanuit de longen naar de weefsels.
- ijzer wordt gevonden in myoglobinee zuurstofindend eiwit in spiervezel
- belangrijk onderdeel van veel enzymen die zuurstof en elektronen overbrengen in metabolische trajecten
in de lever-e hersen en endocriene organen. (voorbeeld: ijzer is nodig voor de functe van cytochromen die
deel uitmaken van een reeks enzymen die energie verbindt met ATP-vorming tjdens oxidateve
fosfolylering.
IJzer komt in eten voor in 2 vormen:
1.haemijzer = FE 2+ tweewaardig
- alleen in dierlijke producten 40%
- genaamd: ferro
2.non-haemijzer = FE3+ driewaardig
- 60% in dierlijke producten & 100% in plantaardige producten
- genaamd: ferri
Hoe wordt deze stof in het lichaam verwerkt? Absorpte in het lichaam
Vertering – Opname in dunne darme vrnl. duodenum
, Absorpte – Haem ijzer beter dan non-haem ivm betere oplosbaarheid
Transport Fe2+ in basisch darmmilieu ION vorm
Metabolisme – Vleeseters hogere absorpte dan vleesonthouders
Opslag – Geen lineair verband maar afankelijk van ijzerreserves
uitscheiding Ijzer reserve = serum ferritne ug// hoe meer reservese hoe lager de absorpte
-> vegetariërs hebben een hogere absorpte bij zelfde aantal serum ferritne ug//
Absorpte van non-haem is bennvloedbaar:
- vitamine Ce citroenzuur = redoxreacte FE3+ FE2+
- vleese vise gevogelte = MFP factor FE3+ FE2+
- fytnezuure kofe en thee remmen de absorpte vorming van onoplosbare complexen
Opslag:
- als ferritne: in plasma in ijzervrije vorm en het serum ferrtne niveau wordt beschouw als weerspiegeling
van de groote reserves van het lichaam
- als hemosiderine: opslag in eiwiten in de levere milt en beenmerg.
Nog enkele feitjes over de opname van ijzer (bron voedingscentrum)
- Van heemijzer neemt het lichaam uit een voeding gemiddeld ongeveer 25% op.
- De hoeveelheid non-heemijzer die je lichaam opneemt kan variëren tussen de 1 en 10%.
- Vitamine C zorgt dat je non-heemijzer uit plantaardige bronnen beter opneemt in het lichaam. Als
je bij elke maaltjd groente of fruit eete neemt je lichaam ijzer dus gemakkelijker op.
- De volgende stien verminderen te opname van non-heemijzer:
- fytaat in granen en peulvruchten
- polyfenolen in thee of kofe
- Calcium vermindert de opname van heemijzer en non-heemijzer.
- De opname van de totale hoeveelheid ijzer uit een gemiddelde westerse voeding wordt geschat op
ruim 15%. Gemiddeld neemt een vegetariër 10% ijzer op uit de voedinge omdat zij hoofdzakelijk
het non-heemijzer binnenkrijgen dat het lichaam minder goed opneemt.
Wat is de wisselwerking met andere voedingsstoien? Vitamine C zorgt dat je non-heemijzer uit plantaardige bronnen beter opneemt in het lichaam. Als je bij
elke maaltjd groente of fruit eete neemt je lichaam ijzer dus gemakkelijker op.
Daarnaast verminderen de volgende stoien de opname van non-heemijzer:
Fytaat in granen en peulvruchten
Polyfenolen in thee of kofe
Calcium vermindert de opname van heemijzer en non-heemijzer.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lottebrands. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
