Hoorcollege 23/04
Orientation to persoonaiit
2 aspecten van individualiteit voor concept persoonlijkheid:
Individuele verschillen
Consistente: cross-situatonelee interne stabiliteit
Hoe dragen situatonele actoren (situatess bij aan waargenomen persoonlijkheid samenhang?
Een gedragsverandering van situate naar situate e kan iets stabiels refecteren: Jane
reageert altjd zo in situate en ze reageert altjd zo in situate
2 doelen van persoonlijkheidspsychologen:
Consistente individuele verschillen beschrijven
Achterhalen wat ten grondslag ligt aan die individuele verschillen
Defnite persoonlijkheid:
Persona (Griekss = masker dat tjdens Grieks drama werd gedragen
Per sona = doorklinken
Persoonlijkheid is datgene wat een persoon kenmerkt (Koenen woordenboeks
5 aspecten van het huidige construct persoonlijkheid:
1 Consistente
2 Observeerbaar (gedrags en verborgen (gedachtens expressie
3 Georganiseerd geheel
4 Determinant (sociales omgeving
5 Met ysiologische kenmerken samenhangend psychologisch concept
Een oriëntate (level o analysiss richt zich op verschillende aspecten van persoonlijkheide is op eigen
wijze nuttig en heef eigen methoden en concepten
Stout experiment: kan stress kanker verergeren?
Ideale methode = gerandomiseerd experimenteel design groep 1 wel stressore groep 2
geen Uitkomst: beloop van kanker
Ethisch onverantwoord!!!
Alternateve methoden:
o Predicteonderzoek: patënten met veel en weinig stressoren vergelijken Echter
geen oorzaak-gevolg conclusies mogelijk
o Experimenteel dieronderzoek Echter beperkte generaliseerbaarheid naar mensen
Stress wordt niet alleen bepaald door stressoren (ook afankelijk van persoons
Trait-dispositooaal aevea (trek-dispositonele oriëntates: ontdekt en beschrijf consistente verschillen
tussen personen (H1 & 3s
Wat voor persoon ben ik? In welke zin verschil ik van andere personen? Wanneer en hoe
wordt mijn gedrag beïnvloed door de situate? Hoe heef mijn persoonlijkheid invloed op het
effect dat verschillende situates op mij hebben?
Differentate tussen traits en types (aparte klassens bv Hippocrates
Gal: cholegische instabiele agressie
Bloed: sanguinische vrolijk en levendig
Zwarte gal: melancholische ongelukkige somber (neuroots
Slijm: fegmatsche klame bedachtzaam (stressbestendigs
In het midden ligt harmonie
1
,Later trekken = niet aparte klassene maar contnue dimensies (normaalverdelingens
Psycholexical approach: woorden en kleuren indelen in verschillende actoren (neurocitsmee
extraversie en psychotsmes
Factoranalyse (groepeert de itemss: bv vragenlijst invullen en naar verschillende actoren in
correlatetabel kijken (bv gemiddeldes voor bv neurocitsmee extraversie
Big fve li e outcomes (p 65s
Openheid voor ervaringen
Contenteus
Extraversie
Vriendelijk
Neurocitsme
Voorspelling leefijd waarop men sterf (nieuwere data dan in boeks:
Consciënteusheid gezondheidsgedrag
Extraversie sociale steun
Vriendelijkheid minder cardiovasculaire stress
Discussie big 5 (p 66 en verders:
1 Mathematsch is het een sterk modele maar hoe betekenisvol is het voor eitelijk gedrag van
een individu
2 Zijn trekken beschrijvend o causaal?
3 Refecteren de constructen niet vooral hoe anderen een persoon beoordelen (i p v de
organisate van de eigen persoonlijkheids?
Woorden aiso reflectie van de ziei
Nonverbale expressie is een refecte van stemming en gedachten
Leugentje om bestwil:
Minder woordene langer nadenken
Meer negateve emotewoordene refecte van schulde schaamtee ongemakkelijk gevoel
Minder uitzonderingswoorden (behalvee zonderse verhaal zo simpel mogelijke minder
inspanning brein
Minder 1e (ike mijs persoonsvoornaamwoordene a stand nemen van inhoude minder
zel refecte
Minder 3e (hije zijs persoonsvoornaamwoordene misschien ook neutraliserene objectveren
Presidentskandidaten
George W Bush: competente indruke simpele en ‘oude’ taal
Dick Cheney: intelligente indruke gebruik complexe taal
John Kerry: meer depressie taalgebruik (kan overwinning kostene mensen willen optmistsch
taalgebruikse Bos versus Balkenende? Obama!
2
, John Edwards: warme en open indruke meer vrouwelijke taal
Vrouwen
Meer verwijzingen naar anderene positeve gevoelense onzekerheidswoorden (misschinee
mogelijks en versterkers (zeere erge nogale echt waars
Minder lange (> 6 leterss woorden
Minder cij ers & ontkenningen
A name na testosteron injectes (bij vrouw man trans ormates
Oudere (in vergelijking met jongeres volwassenen:
Meer positeve en minder negateve emotewoorden
Minder verwijzingen naar zel (ike mijs
Taal meer gericht op toekomst (zale wils
Minder verleden tjd
Taal is complexer
Gedicht: veel 1e persoon enkelvoud en weinig 1e persoon meervoud (wijs
Processen: onthechte gericht op het zel
Internet scannen – toepassingen:
Klinisch: therapie via internete prevente scannen tekste zorg op maat
Onderzoek: processen ontdekkene veronderstellingen toetsene evaluate therapie
Sto voor tentamen:
Weet wat inhoud van LIWC methode is
Onthoud 2 toepassingen
o Dichters die suïcide pleegdene gebruikten meer 1 e persoonsenkelvoud
o Woordgebruik na 9/11 ramp ga refecte van traumatsche verwerking (eerst
emotoneele daarna sociaals
H3:l Typesl aodl traits
De trek-dispositonele oriëntate ontdekt en beschrijf consistente verschillen tussen personen (H1e3s
Wat voor persoon ben ik? In welke zin verschil ik van andere personen? Wanneer en hoe
wordt mijn gedrag beïnvloed door de situate? Hoe heef mijn persoonlijkheid invloed op het
effect dat verschillende situates op mij hebben?
3
, Big 5: OCEAN openheide consciënteusheide extraverte agreeableness en neurocitsme
Persoonlijkheid verwijst naar relate consistente individuele verschillen Big 5 dimensies zijn redelijk
consistent over tjd
Rangorde stabiliteit: posite van personen t o v elkaar
Verschillende niveaus over leefijden zijn niet helemaal stabiel
H4:l Expressiool ofl dispositoos
Persoon vs situate debat (p 74 e v s
Situatonisme: als determinant van gedrag zijn situates vaak belangrijker dan persoonlijkheid
Gedrag is niet noodzakelijk cross-situatoneel consistent ( undamentele atribute errors en de
situate is niet allesbepalend (situatonismes
Situate-gedrag signatures (type 2 consistentes: gedrag is een uncte van de situate en de persoon
(als… dan…s Je moet dus iets van de persoone de situate en het gedrag weten
Triple typologie: dit type persoon (Ps zal dit gedrag vertonen (Bs in deze situate (Ss = uncte?
B = (PxSs
B = (Ps
B = (Ss
Originele Bem & Allen Experiment (p 86s: studenten die wel vs niet consistent scoren op
vragenlijstscores van consciënteusheid (dat kan gemiddeld dus hoog en laag zijns observate van
consciënteus gedrag (opleten in de klase kamer opgeruimde huiswerk voorbereide etc s
Correlates tussen observates van consciënteus gedrag was hoger voor consistente
personen (r = 45s dan voor niet consistente personen (r = 09s
Replicate door Mischel & Soda (p 87s: voor personen die zeiden consistent te zijn bleek consistente
voor consciënteus gedrag in specifeke situates (doch niet voor consciënteusheid over alle situates
heens
In werkelijke leven nog complexer er is sprake van…
Selecte van situates: persoonlijkheden kiezen situates waarin ze zich prettig voelen
Evocate: persoonlijkheden roepen bepaalde situates op
Manipulate: persoonlijkheden beïnvloeden het gedrag van anderen
Aogst
Onderzoek toont onderzoek aan dat doorsnee Amerikaans schoolkind vandaag met meer angsten
worstelt dan een psychiatrisch behandeld kind in de jaren 50 In de a gelopen 50 jaar lijken mensen
angstger te zijn geworden De 20e eeuw is de ‘eeuw van de angst’ Mogelijke oorzaak: wel a name
sociale verbondenheid (scheidingene aantal kinderen in gezins Wel toename maatschappelijke
dreiging Geen economische recessie
Angst: een vervelende emotonele toestande die wordt ervaren als zenuwachtgheide gepiekere
irritate o paniek
Anxiety: ongeruste gespannene bezorgde bekommerd
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauraruijs14. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.