Intellectuele Eigendom
Verplichte Arresten
2018-2019
Edwin van der Velde
Rijksuniversiteit Groningen
, Inhoudsopgave
Colleges 1-3: Auteursrecht
Colleges 4-5: Modellenrecht en vormgeving
Colleges 6-8: Merkenrecht
College 9: Handelsnaamrecht en ongeoorloofde mededinging
Colleges 10-11: Octrooirecht
College 12: Databankenrecht
College 13: Rechtshandhaving
,Colleges 1-3
Auteursrecht
, Belangrijkste overwegingen:
Heertje/Hollebrand In een geval als het onderhavige heeft de rechter uit het oogpunt
van art. 13 Auteurswet de vraag te beantwoorden of verweerders
in cassatie, Hollebrand c.s., als auteurs, resp. uitgeefster, van het
boek ‘Economie voor het voortgezet onderwijs’ (‘Economie’) het
Rechtsregel: werk ‘De Kern van de Economie’ (‘Kern’), waarvan Heertje de
De vraag of een bepaald voortbrengsel maker en Stenfert Kroeze de uitgeefster is, geheel of gedeeltelijk
hebben bewerkt of nagebootst in gewijzigde vorm, welke
een bewerking van een auteursrechtelijk bewerking of nabootsing niet als een nieuw, oorspronkelijk werk
moet worden aangemerkt.
beschermd werk in de zin van art. 13 Aw
Het Hof, dat ter beantwoording van deze vraag geen onjuiste
is, is feitelijk van aard en in cassatie maatstaf heeft aangelegd, is van oordeel geweest dat het erop
beperkt toetsbaar. Dat zal over het aan komt of, gegeven het bestaan van ‘Kern’, de arbeid door
verweerders verricht om te geraken tot ‘Economie’ te weinig
algemeen het geval zijn wanneer dat nieuws bracht en te weinig oorspronkelijk was om ‘Economie’ als
een nieuw, oorspronkelijk werk aan te merken. Aldus heeft het
auteursrechtelijk beschermde werk Hof de grenzen die art. 13 aan de uitbreiding van het begrip
verschijnt zodra men de toegevoegde ‘verveelvoudiging’ stelt, niet op onjuiste wijze getrokken.
De beantwoording van de vraag waarvoor de rechter zich in een
elementen wegdenkt, omdat het geding als het onderhavige gesteld ziet, is in hoge mate
voortbrengsel dan te weinig nieuws brengt afhankelijk van de omstandigheden van het geval, in het
bijzonder ook van de aard van het beweerdelijk bewerkte of
en te weinig oorspronkelijk is om als nieuw nagebootste werk. De waardering van de mate van eigen
en oorspronkelijk werk te kunnen worden persoonlijk karakter dat zulk werk in verband daarmede kan
hebben en van de mate van nieuwheid en oorspronkelijkheid van
aangemerkt. Daarbij speelt ook een rol in het beweerdelijk inbreukmakende werk zal veelal van feitelijke
aard zijn en zich aan beoordeling in cassatie onttrekken. In dit
welke mate het (vermeend) nagebootste licht bezien kunnen een aantal in het cassatiemiddel vervatte
werk zelf origineel is. En zelfs als bepaalde klachten niet tot cassatie leiden.
De omstandigheid dat t.a.v. enige overeenstemming vertonende
elementen zijn overgenomen waar de elementen van een werk en t.a.v. enige passages daarvan
vermeend bewerker een andere keuze had mogelijkerwijze van ontlening kan worden gesproken, dwingt de
rechter nog niet tot toewijzing van een vordering als de
kunnen maken staat het de rechter vrij dit onderhavige. Het stond het Hof vrij die gevallen daarvoor van te
van zo geringe betekenis te achten dat de geringe betekenis te achten, waarmede het Hof kennelijk ook
bedoelt dat die gevallen toewijzing van de ingestelde vordering
vordering moet worden afgewezen. tot schadevergoeding niet wettigden
, Belangrijkste overwegingen:
3.3. verzameling trefwoorden van de 11e druk van de
Grote Van Dale op zichzelf een auteursrechtelijk beschermd
werk is van letterkunde, wetenschap of kunst als bedoeld in
art. 1 in verbinding met art. 10 Aw; dat het woordenboek als
Van Dale/Romme geheel zulk een werk is, is niet in geschil.
3.4. Bij de beoordeling van het middel moet worden
vooropgesteld dat, wil een voortbrengsel kunnen worden
beschouwd als een werk van letterkunde, wetenschap of
Rechtsregel: kunst als bedoeld in art. 1 in verbinding met art. 10 Aw,
Een verzameling van woorden die deel vereist is dat het een eigen, oorspronkelijk karakter heeft en
het persoonlijk stempel van de maker draagt.
uitmaken van de Nederlandse taal, voldoet Een verzameling van woorden die deel uitmaken van de
niet zonder meer aan het vereiste dat wil Nederlandse taal, voldoet niet zonder meer aan dit vereiste.
Op zich zelf is zulk een verzameling immers niet meer dan een
een voortbrengsel kunnen worden hoeveelheid feitelijke gegevens die als zodanig voor
beschouwd als een werk in bedoelde zin, auteursrechtelijke bescherming niet in aanmerking komt. Dat
zou slechts anders zijn indien de verzameling het resultaat
het een eigen, oorspronkelijk karakter zou zijn van een selectie die een persoonlijke visie van de
heeft en het persoonlijk stempel van de maker tot uitdrukking brengt.
maker draagt. Dat zou slechts anders zijn Uit hetgeen het hof heeft overwogen valt niet op te maken
dat het hier om zulk een selectie gaat. Daarin is, integendeel,
indien de verzameling het resultaat zou slechts sprake van 'de schat van woorden die deel
zijn van een selectie die een persoonlijke uitmaken van de Nederlandse taal', waarbij ten
aanzien van de selectiecriteria niet anders blijkt dan dat het
visie van de maker tot uitdrukking brengt. gaat om woorden die in een modern woordenboek als de
Grote Van Dale voor vermelding in aanmerking komen.
Uit het voorgaande volgt dat het hof tenzij is
uitgegaan van een onjuiste rechtsopvatting ten
aanzien van het begrip werk in de zin van de Auteurswet
1912, hetzij zijn oordeel Het geschil in cassatie betreft
uitsluitend de vraag of de niet genoegzaam heeft
gemotiveerd. Voor zover het middel daarover klaagt, is het
gegrond; de overige klachten behoeven geen behandeling.
, Belangrijkste overwegingen:
Damave/Trouw Bij de beoordeling van de vraag of er sprake is van een
toelaatbaar citaat van een ‘geheel werk’ is slechts van belang a.
of voldaan is aan de maatstaf van art. 15a eerste lid onder 2e
Rechtsregel: Auteurswet, nl. of het citeren in overeenstemming was met
hetgeen naar de regels van het maatschappelijk verkeer
Bij de beoordeling van de vraag of er redelijkerwijs geoorloofd was en de omvang van het citaat door
het te bereiken doel wordt gerechtvaardigd; b. of het gaat om een
sprake is van een toelaatbaar citaat van zodanige verveelvoudiging — als bedoeld in art. 15a tweede lid—
een ‘geheel werk’ is slechts van belang (i) dat deze door haar grootte en door de werkwijze volgens welke zij
is vervaardigd een duidelijk verschil met het oorspronkelijke werk
of het citeren in overeenstemming was vertoont. Bij die beoordeling dient voorts in aanmerking te
met hetgeen naar de regels van het worden genomen dat art. 15a tot strekking heeft dat de
opneming als citaat niet wezenlijk afbreuk mag doen aan de door
maatschappelijk verkeer redelijkerwijs het auteursrecht beschermde belangen van de rechthebbenden
ter zake van de exploitatie van het betreffende werk.
geoorloofd was en de omvang van het In het licht van de hiervoor weergegeven eisen moet worden
citaat door het te bereiken doel wordt aangenomen, dat een citaat, bestaande in het afdrukken van een
illustratie uit het besproken boek bij een boekbespreking in een
gerechtvaardigd en (ii) of het gaat om een dagblad of tijdschrift in beginsel een toelaatbaar citaat oplevert,
zodanige verveelvoudiging dat deze door mits de afbeelding samen met de tekst van de bespreking
redelijkerwijs kan worden beschouwd als een geheel dat ertoe
haar grootte en door de werkwijze volgens strekt om aan de lezer een indruk van het betreffende boek te
welke zij is vervaardigd een duidelijk geven. Daarvoor kan mede van belang zijn of in de geschreven
tekst ook de illustraties van het boek ter sprake komen, maar in
verschil met het oorspronkelijke werk het algemeen zal dit niet beslissend zijn, aangenomen dat het
verband tussen tekst en afbeelding voldoende duidelijk is. De
vertoont. Bij die beoordeling dient voorts opneming zal evenwel de grenzen van een toelaatbaar citaat te
in aanmerking te worden genomen dat art. buiten gaan, wanneer op de afbeelding een zodanige nadruk
komt te liggen dat zij in overwegende mate de functie van
15a Aw tot strekking heeft dat de versiering van dat dagblad of tijdschrift verkrijgt.
opneming als citaat niet wezenlijk afbreuk Bij een boekillustratie bestaat reeds voldoende ‘duidelijk verschil
met het oorspronkelijke werk’ in de zin van art. 15a tweede lid,
mag doen aan de door het auteursrecht wanneer die illustratie los van het boek, maar in de hiervoor
beschermde belangen van de weergegeven samenhang met de boekbespreking in het dagblad
of tijdschrift wordt afgedrukt. Een afwijkend formaat of een
rechthebbenden ter zake van de afwijkende omlijning is in deze situatie in beginsel niet vereist.
exploitatie van het betreffende werk.
