1.1 inleiding
De periode die begint met het voelen van iets wat kan duiden op een gezondheidsprobleem en die
eindigt met het besluit naar een arts te gaan noemen we de premedische fase.
1.2 van lichamelijke sensatie naar klacht
Op het moment dat je gaat denken aan een medisch probleem als oorzaak van een sensate in het
lichaam die daar normaal niet is spreken we van een symptoom. Als het symptoom ernstg iss lang
duurt of veel angst oproept ontstaat vaak de neiging om het symptoom te uiten als klacht.
1.3 klacht en klagen
Klagen gebeurt meestal het eerst tegen mensen die dicht bij de patint staan. Het uiten van een
klacht heef als doel dat de ander de klacht hoort en erop reageert (communicateve functee. lke
klacht heef een inhouds- en een betrekkingsaspect:
- inhoudsaspect: heef betrekking op wat de klager leterlijk zegt.
- Betrekkingsaspect: dit heef te maken met de bedoeling die de klager heef met het
meedelen van de klacht. Welke boodschap heef iemands wat hoopt of verwacht hij van de
anderen.
en klacht is dus altjd veel meer dan de mededeling over wat er aan de hand is.
Soms uiten mensen een klacht op een manier die kan suggereren dat het probleem niet lichamelijk
maar mentaal is. Vaak is een persoon zich daar niet bewust van.
Vb: ik heb een brok in de keel of mijn hart slaat op hol.
r spelen veel dingen mee bij een patint die in de spreekkamer zit. De patint kan zelf al allerlei
opvatngen hebbens emotes en ook is er al door anderen gereageerd op de klachts dit speelt
allemaal mee in de beleving. Ten slote heef de patint vaak een bedoeling die hij niet leterlijk zal
verwoorden.
Bij het modernere biopsychososiale model vraagt de arts routnematg door over emotonele en
cogniteve aspecten van de klachten en over de sociale gevolgen ervans kortom de context van de
klacht.
Niet iedereen gaat met een klacht naar de dokters mensen gaan met slechts 10% van de ervaren
klachten naar de huisarts. Dit is het ijsbergfenomeen.
1.4 Wat is normaal, wat is afwijkend?
r bestaat verschil tussen culturen in wat als klacht gepresenteerd kan worden of in de betekenis van
een klacht. Hier moet je als dokter rekening mee houden.
Medicalisering
Onze westerse cultuur bevordert het door een medische bril kijken naar allerlei lichamelijke en
emotonele gewaarwordingen. Alledaagse sensates of gedragingen worden voorzien van een
medisch label en vervolgens behandeld ze worden gezien als ziekte. Dit heef grote nadelen:
- Patenten worden vaak in hokjes geplaatst
- Begrippen ziek/gezond veranderen in de loop van de tjd steeds meer
- Medicalisering
, en voorbeeld van medicalisering is dat een bevalling gezien wordt als medisch probleem en dus niet
meer thuis kan plaatsvinden. Tegenwoordig spreekt men dan ook van disease mongering. Dit is een
term voor het proces waarbij de grenzen tussen ziek en niet ziek worden opgerekt om zo nieuwe
afzetmarkten te creiren. Dit proces kan verschillende vormen aannemen:
- Risicofactoren zien als ziekte vb hypertensie
- Milde fysieke problemen als ernstge ziekte zien
- Afappunten voor risicofactoren steeds scherper deiniiren
Vaste elementen in het proces van disease mongering zijn:
- Overdrijven van de prevalente van de aandoening
- Benadrukken dat artsen het probleem onder diagnostceren
- Suggereren dat elke vorm van die ziekte behandeld zou moeten worden
Vormen van medicalisering
- Screening
o r worden steeds grotere aantallen personen onderworpen aan systematsch
screening voor aandoeningen waarvoor op zijn best kleine positeve efecten worden
bereikt.
o Screening heef daarnaast ook negateve efecten
Mensen krijgen meer klachten door screening
Mensen krijgen vaker last van placebo
- Risicofactoren
o r worden steeds scherpere afapwaarden voor de risicofactoren gedeinieerd.
o Hierdoor komt normaal (geen risicofactore komt dan minder vaak voor dan afwijkend
- Pathologiseren van een biologisch variant
o Vb: kaalheid, zwangerschap en geboorte, female sexual dysfuncton
o Men spreekt hierbij vaak van non-diseases
- Psychiatrische diagnostek
o Klachten die heel goed te begrijpen zijn in de context van iemands leven worden in
de psychiatrische classiicatesystemen diagnoses.
Geen rekening gehouden met de context
1.5 illness en disease
illness heef betrekking op de persoonlijke ervaring van een als afwijkend bestempelde sensates
lichamelijk of psychischs en omvat behalve de sensate ook de gevoelens van de patints zijn angsten
en bedenkingens veronderstelde dreigingen en gevolgen voor dagelijks leven en relates. Kortoms
illness is waar je als patint last van hebt.
Disease is de medische verklaring van artsen voor de klachten van de patint in de zin van
objectveerbare en meetbare biomedische afwijkingen van het normale fysiologische functoneren.
Kortoms de disease is wat er biomedisch afwijkend is.
Sickness is de ziekterol die een patint aanneemt.
1.6 zich ziek voelen
Als je klachten hebt betekent dat niet per se dat je je ziek voelt. Ook als je een ziekte hebt hoef dat
niet te beteken dat je je ziek voelt. Gezondheid is het vermogen de fysiologische homeostase te
handhaven (allostasees in het mentale domein het vermogen een moeilijke situate te begrijpens
adequaat te handelen en betekenis te kunnen geven aan water er gebeurt (salutogenesee en in het
sociale domein het vermogen het leven in een zekere onafankelijkheid te kunnen leiden en te
kunnen partciperen in sociale actviteiten inclusief werk.
, Of volgens de WHO: Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijks geestelijk en
maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijk gebreken.
1.7 ziektegedrag
ziektegedrag beschrijf wat zich afspeelt vanaf het ervaren van een symptoom tot aan het bezoeken
van een hulpverlener. Het is aangeleerd gedrag en onderdeel van de socialisate. Dit betekent dat het
als kind aangeleerd is. Ziektegedrag is een onderdeel van het omgaan (copinge met klachtens waarbij
een aanpassing aan de leefomgeving en aan de eigen mogelijkheden en beperkingen centraal staat.
Coping wordt beïnvloed door kennis en begrip over het ontstaan van ziekte. Af en toe levert
ziektegedrag patinten voordeel op (ziektewinste en dit kan zo belangrijk zijn dat het ziektegedrag
onbewust in stand wordt gehouden.
1.7.1 Waarnemen
Het als symptoom benoemen van een van de zeer vele lichamelijke sensates betekent selecte in een
competton of cues. Twee verschijnselen kunnen het waarnemen van symptomen versterken:
selecteve aandacht en negateve afectviteit.
- Selecteve aandacht (voor een verschijnsele
o Kan voortkomen uit eerdere ziekte
Vb: iemand die een hartnfarct gehad heef zal beter leten op pijn bij de
borst
o Negateve afectviteit
Persoonlijkheidseigenschap die gekenmerkt wordt door een grote neiging
om negateve emotes zoals angsts depressiviteit en boosheid te ervaren
Mensen met deze eigenschap ervaren meer klachten en roepen hiervoor
vaker de hulp van een arts in
1.7.2 Interpretatie van de klacht
De betekenis die iemand aan een klacht hangt bepaalt in hoge mate of iemand uiteindelijk hulp gaat
zoeken en wat hij met deze hulp gaat doen. Gedachten en interpretates van symptomen of ziekte
noemt men ziektecognites. Deze cognites beïnvloeden de emotonele reactes. Cognites kunnen
betrekking hebben op de aard van de aandoenings de oorzaaks de gevolgens de duur en de
controleerbaarheid. en samenhangend model van cognites die een rol kunnen spelen bij patinten
is het common sense illness model.
Common sense illness model
De verklaring die iemand aan iets geef heef invloed op de actes die iemand onderneemt en kan
een aantal elementen bevaten:
- Wat is er aan de hand
- Wat is de oorzaak
- Hoe zal het zich ontwikkelen in de tjd
- Wat zijn de gevolgen
- Hoe kan ik er iets aan doen
Volgens Leventhal het zelfs zo dat: the consequence of an illness relies as much on what is going on
in the patentts head as on what is going on in their body.
Attributies, self-effifa, lofus of fontrol
Atributes zijn leterlijk toewijzingen of koppelingen. Mensen geven graag verklaringen voor wat er
gebeurt en wijzen oorzaken aans niet zozeer wetenschappelijk maar persoonlijk.
Vb: patint met pijn in de rug, welke ervan overtuigd is dat dit door beschadiging komt. Dee patint zal
daardoor geneigd zijn om het advies van de dokter om meer te bewegen te negeren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nienke1999. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.