100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Biologie samenvatting vwo 4 - hoofdstuk 7: evolutie €3,99
In winkelwagen

Samenvatting

Biologie samenvatting vwo 4 - hoofdstuk 7: evolutie

 9 keer bekeken  0 keer verkocht

Complete biologie samenvatting VWO 4 van H7: evolutie.

Voorbeeld 2 van de 6  pagina's

  • Nee
  • Hoofstuk 7
  • 28 februari 2024
  • 6
  • 2023/2024
  • Samenvatting
book image

Titel boek:

Auteur(s):

  • Uitgave:
  • ISBN:
  • Druk:
Alles voor dit studieboek (22)
Alle documenten voor dit vak (5580)
avatar-seller
dagmarvtk
§1 Ontstaan van de mens
Schepping en evolutietheorieën
Het creationisme gaat uit van een schepper van al het leven. Bij evolutie gaat het over de
ontwikkeling van het leven door veranderingen en het ontstaan van nieuwe soorten. Cuvier is de
grondlegger van de paleontologie, de wetenschap die fossielen bestudeert. Hij kwam met de
catastrofetheorie: een grote natuurramp was de oorzaak dat alle levende organismen in het
getroffen gebied stierven. De evolutietheorie van De Lamarck stelt dat organismen zich tijdens hun
leven aanpassen en deze aanpassingen doorgeven aan hun nakomelingen. Darwin gaat uit van
variatie tussen individuen in een populatie en dat de leefomgeving een selectiedruk uitoefent op hun
overlevingskansen. De selectiedruk selecteert de best aangepast organismen, die overleven het
langst en krijgen daardoor het grootste aantal nakomelingen, dat is natuurlijke selectie. De
ontdekking van het DNA en mutaties hebben de evolutietheorie een moleculaire onderbouwing
gegeven. Die aanvullingen op de evolutietheorie van Darwin vormen de basis voor de
neodarwinistische theorie.

Theorieën over de evolutie van de mens
Veel fossielen van mensachtigen zijn afkomstig uit de Grote Riftvallei in Ethiopië. Die is ontstaan door
het scheuren van de Afrikaanse continentale plaat. Dat veranderde het vochtige en bosrijke gebied in
een savanne. Door de selectiedruk paste de organismen zich aan in de omgeving. Fossielen geven
veel informatie over de leefwijze en het voedsel van de eerste mensen: vorm van de handen, de
hersens en tanden.

Het begon in Afrika
De moderne mens (Homo sapiens) is volgens wetenschappers in Afrika ontstaan: de out-of-Africa-
hypothese. Het DNA van de mensen is onderzocht en op grond van hun haplotype ingedeeld bij een
bepaalde haplogroep. Via het DNA op het Y-chromosoom is zo de herkomst afgeleid van de
recentste gemeenschappelijke mannelijke voorouder. De herkomst van de recentste
gemeenschappelijke vrouwelijke voorouder, is bepaald via onderzoek van het mitochondriaal DNA
(mtDNA). De mitochondriën in een organisme zijn altijd afkomstig van de eicel, dus ook het mtDNA.
Door het aantal mutaties in het mtDNA in de bevolkingsgroepen te bepalen, is het migratiepatroon
van de vrouw herleid naar Afrika.

, §2 Ontstaan van nieuwe soorten
Selectiedruk en natuurlijke selectie
Door natuurlijke selectie planten individuen met een gunstig genotype zich vaker voort. Dit heeft
invloed op de procentuele verdeling van de genotypen.

Co-evolutie
Bij twee soorten die een voedselbetrekking hebben, kan er een voortdurende ontwikkeling zijn van
mogelijkheden om de ander te overwinnen of eraan te ontkomen, waarbij het succes van de ene
soort een selectiedruk oplevert voor de andere, wat weer leidt tot een selectiedruk voor de eerste
soort: co-evolutie.

Verschillende typen soortvorming
Scheiding door een barrière, zoals een zee of een berg, verhindert vermenging van erfelijk materiaal.
Is de selectiedruk in beide gebieden verschillend, dan kan dit leiden tot een andere mix aan
eigenschappen bij beide populaties. Volgens de Duitse bioloog Mayr kan langdurige scheiding leiden
tot aparte soorten: allopatrische soortvorming, evolutie van soorten doordat een barrière een
populatie splitst. Mutaties en een andere selectiedruk kunnen leiden tot dermate grote verschillen
dat de dieren uit beide groepen geen vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen. Hoewel ze
afstammen van dezelfde soort, zijn ze tot twee aparte soorten geëvolueerd. Ook via sympatrische
soortvorming kunnen nieuwe soorten ontstaan uit eenzelfde populatie. Hierbij gaat het om evolutie
van organismen die zich in het hetzelfde gebied uitsluitend voortplanten in een kleine deelgroep.
Bijvoorbeeld als gevolg van seksuele selectie.

Kunstmatige en natuurlijke selectie
Bij kunstmatige selectie kiest de mens welke individuen zich voortplanten; bij natuurlijke selectie is
dat een selectiedruk. Het kweken of fokken van rassen heet klassieke veredeling.

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

Verzekerd van kwaliteit door reviews

Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dagmarvtk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€3,99
  • (0)
In winkelwagen
Toegevoegd